Uzta batean

Klima gozoeneko gure itsasaldean garai batean ba omen ziren oparo ematen zuten ahuakateondoak. Garai haietan paltondo deituko zieten, agian. 200en bat urte biziz hogei metroak garai ditzake fruitu arbola honek, urtea joan eta urtea etorri 100 eta 400 ale artean emanez. Hainbeste bizitu duenik ez dut geurean ezagutzen, baina izan bazirenaren kontuak entzun ditut. Neguan ere galtzen ez dituen hostoen berezko distira zilarreztatzen dion izotzaldirik jasan ezinik, zahartzarorik ezin harrapa hemen. Lurralde exotikoetatik egindako bueltaxkatik ekarritako dirutza inguruko guztiek ahantzi ez zezaten, palmondo are exotikoagoak (Trachycarpus fortunei edo Phoenix dactylifera) landatzen zituzten indianoek etxe aurrean. Etxe horietako batzuetan omen garaitako ahuakateondook. Itsasalde epeleko arbola emaileen berri zahar hau berriz berritua da. Jatearen jateaz, ahuakatea orduan baino ohikoago bihurtzen ari da gure otorduetan, eta haren hazi potoloa ezagun. Batzuk erein, arbolak sortu eta aldatzen dituzte. Poliki hazten da eta politta da, baina fruituak hazten elorrio du geurean. Itsasalde epeleko txoko eguzki-begi egutera gutxi batzuetan fruituak ematen ditu, heldu... heldu ez, ordea.

Izan ere, ahuakatea ez da arbolan heltzen, ez Mutrikun ez Mexikon. Ahuakateondoa ezin moilduko da, lurrarekin danba kolpekatutako alea berehala alferrik galduko baita. Eskuz edo heltzeko propioa den tramankulua muturrean duen haga batez, banaka-banaka bildu eta jaso behar. Gero, beranduko sagar eta madarien gisara, etxean helduko dira.

Arbolaren hostoak hormona berezi batez hornitzen du ahuakate alea. Hormona horrek ez dio etilenoa sortzen uzten. Aleari hostoa kentzean, lurra kentzean, ekingo dio hark etilenogintzari. Fruituak jasota dauden tokietan nabarmen usaintzen den hori da etilenoa eta gas horrek berak heldu arazten ditu. Usteldutakoak horrela usteltzen ditu aldamenekoak. Heldu gabeko fruitu metak jasotzen diren hotz ganberatan airea berritzea, sor daitekeen etilenoa kanporatzea da kontserbazio onaren oinarria. Gero merkaturatzeko sasoi egokian, salneurria gorenean denean, ganbera etileno gasez mukuru bete eta heltze bidean jartzen dira.

Izotzaldiaren atarian bildu ohi diren sagar, madari, kiwi edo umotu gabe eskuratutako ahuakate, banana edo dena delako fruituak zoritzeko, ondo onduta dauden beste ale batzuekin ontzi edo zorro hermetiko batean sartzea bezalakorik ez da. Onduaren etilenoak lan egingo du...

Azkenak
700 hildakotik gora Libanon eta Israelen lurreko erasoa gero eta gertuago

Israelek jarraitzen du Libanoko hegoaldeari eta Beiruteko hainbat auzori airez eraso egiten eta, nazioarteko eragileen deiak gero eta handiagoak badira ere, oraingoz ez da su-etenerako aukerarik ikusten.


2024-09-27 | Gedar
Palestinako Agintaritzak erresistentziaren kontra betetzen duen lana salatu dute berriz milizianoek

Palestinako Agintaritzaren segurtasun-indarrek rol aktiboa dute erresistentziako kideen kontra: jazarpena, lapurretak, boikotak eta abar aipatu dituzte, beste behin ere.


Anglosaxoi hitza arrazista da?

Nottinghameko Unibertsitateak Anglosaxoiei eta Vikingoei buruzko Ikasketak masterrari izena aldatu dio: Ingalaterrako Goi Erdi Aroko Ikasketak. Cambridgeko Unibertsitateko Anglo-Saxon England Journal aldizkariari ere izen aldatu zioten lehenago: Early Medieval England Journal... [+]


Victoria Woodhull, lehen hautagaia

New York, 1970eko apirilaren 2a. New York Herald egunkariak Victoria Woodhull (1838-1927) ekintzaile eta brokerraren eskutitz bat argitaratu zuen, 1872ko AEBetako presidente hauteskundeetarako hautagaitzaren berri emanez. Inoizko hautagai gazteena zen; 34 urte izango zituen... [+]


2024-09-27 | Ahotsa.info
Urtarrilaren 11n izanen da presoen etxeratzeko ohiko hitzordu nazionala Bilbon

Datorren urtarrilaren 11n Bilbon Sare Herritarrak deitutako mobilizazioaren leloa “Behin betiko konponbidea” izanen da, eta urtero bezala milaka lagunen babesa espero du Sarek.


2024-09-27 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia 7.eguna
Bikaintasun esplikagaitza, berriz


Zaintza eta euskara: “Korapilo handia” askatzeko tresnak bilatzen

Euskalgintzaren Kontseiluak Zaintza eta euskara. Sareak eraikitzen jardunaldiak egin ditu irailaren 26an, Donostian. Idurre Eskisabelek, Kontseiluaren idazkari nagusiak, lehen hitzaldian adierazi du “urgentziazkoa” dela gaiari heltzea. Jardunaldien helburua ez da... [+]


2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute

Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]


Nafarroako Gobernuak administrazioan sartzeko euskara baloratzeko merezimenduen dekretua onartu du

Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.


Emakume* Abertzaleen X. Topaketa egingo dute azaroaren 16an Laudion

Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.


“A”, Arabako familia-upategien ardoa bereiziko duen marka berria

ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteko upategiek ekoitzitako ardo botilek bereizgarri propioa izango dute uzta honetatik aurrera. Markaren sustapen kanpaina ere egingo dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hiriburuetan. Kontsumitzaileei lagundu nahi diete Arabako ardoak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude