Igande eguardian abiatu ginen Iparraldeko Bertsulari Xapelketaren azken sailkapen saiora. Eguraldi gaitza, euria mardulki botaz ari zen eta autoz, Kristiñe Txoperenak lehen agurrean aipatu trenarentzat Urdiñarbek geltokirik ez duela jakinik. Bertara iritsi, aretoa bisitatu eta Maulera. Dozena bat kotxe gurutzatu eta animarik ez bertan. Kosta zitzaidan ostatu bat irekita aurkitzea. Ez zirudien handik gutxira Txapelketarik zegoenik hain hurbil. Hiru saio, hiru probintzi. Urdiñarbera joan aurretik, Muskildiko La Chistera restaurantera zuzendu nuen kotxea. Han bertaratuak ziren zenbait bertsolari, ahaide eta zale.

Saioa

Aretoaren inguruan, La Chisteran bezalatsu, tentsioa nabaria zen. Jendea multzoka, borobilean, finalerako iragarpen garbirik adierazi gabe, gai-jartzaile bailitzan ondokoa tentatzen bertsoa osatu gabe, bestearen aurresan bila. Sala, ongi aukeratua. Bakarkako aulkiak, erosoak, tenperatura epela eta entzumen egokia. Xuberotar batzu tartean, baina gehienak aurreko saiotan ikusitakoak.

Ez naiz txapelketa zale, bestelako saioak nahiago, bertsolaria publikoari kantatu eta bertsoka epaitua ez denean saioa bera helburu duelarik nahiago entzutea.

Urdiñarbekoa, saio motela izan zen, eguraldia bezain lanbrotsua. Luzea egin zitzaidan. Geldoa. Aurreko bitan sentitu ez nuen geldotasuna. Ofiziotan, Odei eta Eneritz txikian egindakoa iruditu zitzaidan normalena. Lagunarena entzun eta jarraipena izan dezakeen erantzuna bota, bidea itxi gabe:

(Eneritz eta Odei bi piper ziren, Paueko merkatuan. Eneritz Ezpeletakoa, Odei, aldiz, Txinatik ekarria).

Eneritzen bigarren bertsoa:

Hara, gorria zira
pipertxo, beharrik
gutxi kostatzen, bainan
ez duzu indarrik.
Gaurkoan ene Odei
ez da erran beharrik:
piperretik duzula
izena bakarrik.

Odeirena:

Ai, zure hitzen jasa
ezin da atertu
ta gustora nahi nauzu
txokoan baztertu
bainan halaere naiz
hementxen agertu
barkatu, nik ez dizut
piperrik ulertu.

Dena den, aurrekoetan bezala www.bertsoa.com entzutea gomendatzen dizuet. Kartzelakoetan ere joan ziren ale egoki zenbait, hemen ere Odeiren zortzi puntukoak bereiziko nituzkelarik. Zenbait ofiziok ez zuten joko handirik eman, bertsolariak bakoitza bere aldetik ibili ziren inpresioa dut, bereziki haur adoptatuarena daukat gogoan horren erakusle.

Bertsolariak

Lehen sailkatuak, Odeik, Luhoson bezala bikain kantatu zuen. Kristiñe, Garaziko trena harrapatu ezinik, bertsoen puntuak ekarri ezinik, idorreriatik bertsoa libratu ezinik. Eneritz, ezagutzen diodan mailan ikusi nuen. Ez dakit nik bere poto kutunak ez ote zion finaleko oholtza eragotzi. Gorago izanen zen ustearekin gelditu nintzen. Miren Artetxe ez dut aski ezagutzen, baina saioaren aurretik seguruago ibiliko zenaren irudipena nuen. Ez ninduen bete. Ekhi Erramundegi hirugarrenez entzun nuen. Ideietan bertsotan erakusten duena baino azkarragoa dela esango nuke. Kantatzeko orduan ditu arazo latzak. Entonazioan ezin, desafinatzen du doinuaren arrastoan sartzeko gauza denean, denbora kudeatzen arazoak ditu. Landu beharko luke serioski kantaera, errexki hobetuko bailuke bere jarduna, bertsolari legez izugarri irabaziko luke. Egoitz Zelaia ez nuen ezagutzen. Besteengandik urrun ikusi nuen.

Zenbait puntu

Bakoitzak dituen ardurak eta gogoak utzi eta bertso saio batetara joan, sarrera ordaindu eta arreta haiengan jartzeko, oholtza gainean daudenek askoz gehiago eman beharko lukete. Sentitzen dudan eran askatzen dut esandakoa. Ez da aski hitzak ordenatu, esaldiak egin eta puntuak errimatzea bertsolari izateko. Jendeak harritzeko eta gozatzeko gauza izan behar dira. Saioz saio, zalegoa elikatu behar dute berriz ere haiek entzutera joan daitezen. Eta bukatzeko, Txapelketa honen antolatzaileek esan beharko ligukete Garaziko eta Luhosoko saiotan hirugarren sailkatu zirenek zergatik kantatu behar izan zuten Urdiñarben finalean izan nahi bazuten. Argigarria litzaiguke.