ETA-k Nafarroako Unibertsitatean egindako atentatuan ez zen hildakorik edo zauritu larririk izan, eta lehenengo balorazioan bederen hori da azpimarragarriena. Hortik aurrerako azterketak ezagunak dira: euskal gizarteak ekintza hauen aurkako jarrera argia eta tinkoa dauka eta desager daitezen eskatu du sarri eta modu askotan. Ezker abertzale nagusiko alderdi politiko eta erakundeak ezik, gizartearen gainerako eragile politiko guztiek gaitzetsi edo arbuiatzen dituzte halakoak. Bonba-autoaren moldeak behin baino gehiagotan sortu ditu triskantza handiak eta hildako ugari eragiteko arriskua handia da. Ezaguna da, suarekin dabilena azkenean erre egiten da.

Askorentzat, alabaina, badirudi arbuiatzeen orrialdea dela garrantzitsuena halakoetan, eta egia esan, atentatuen beroan askoz gehiagorako tarterik ez da izaten. Funtsezkoena, ordea, bortizkeriaren orrialdea pasatzea izan behar du, eta dagoeneko demostratua dago hori errepresioz ez dela lortuko. Elkarrizketan oinarritutako akordio politikoak bakarrik ekar dezake irtenbide iraunkor eta zentzuzkoa. Aipatutakoa esamolde klasikoa bihurtu da arbuiatzea eta errepresioaren sareetan harrapatuta geratu gura ez duten guztientzat, baina aitortu behar da esparru zabal horretan ere gero eta gaitzago egiten dela irtenbide duinik irudikatzea.

Estatuaren errepresioa eraginkorra da epe motzean, etakideen atxiloketa etengabeaz gain, ENAMeko egitura sozio-politikoak kolpatzen jarraitzen du baldarkeria handiz. Horrek egitura politikoak ezkutatzera eraman du ezker abertzalea eta arazo franko ere ekarri dio, baina desagerrarazita dagoela gizarteratzea erabat interesatua edo erabat inozoa da. Indar handia erakutsi duen sektore politikoa dago burua behar bezala agertu ezinik, eta horretarako aukerak dituenean ohi bezala azaleratuko da. Irtenbide duinak irudikatzea gaitza da, boluntarista askotan, baina beti ere errepresioaren zurrunbilo soilean atrapatua geratzea baino justuago, eraginkorrago eta duinagoa.

NBEko Giza Eskubideen Batzordea ere aspaldi dago ohartua Espainian justizia eta giza eskubideekiko begiruneen defizitak ez duela irtenbide samurrik eta berriz ere gomendioa luzatu dio, tortura aukerak baztertzeko inkomunikazioa ezabatu beharko lukeela. Baina, berriz ere, komunikabide gehienetan oharkabean pasatzen da aholkua. Iruñean atxilotutakoek beste behin ere torturak salatu dituztela oro har isilarazi den moduan.

UPN-k eta PPk gauzatu dute jada apurketa, Euskal Herrian bederen gutxik irudikatzen zuten moduan gainera. Ikusi beharko da hori nola irudikatzen den Nafarroako politikaren egunerokoan. Oraingo egoera, PSN lagun, kontrolpean dute nabarristek eta epe ertainera arazorik ez dela izango dirudi. Foru hauteskundeetarako bi urte eta erdi geratzen da oraindik eta ordurako bi alderdien arteko ituna berrituko dela pentsa liteke, PPk malguago jokatzen badu behintzat. Eta bestela hauteskundeen ondoren, bakoitzak bere indarrak neurtuta, baina ez da hori popularrei interesatzen zaiena. UPNk Espainian alderdi gisa joko handiagoa emango dion itun berria nahi du eta lortuko du. Coalición Canariak egin berri duen kongresura eramandako ponentzian "nazioa"z hitz egiten da ("Espainiako nazioa ez da existitzen"), Espainia Konfederala aldarrikatzen da, Kanarietako burujabetza, Espainiako Konstituzioaren erreforma, erabakitzeko eskubidea... Eta PPk ez du Kanarietako koalizio gobernua apurtu.