Petillatik Bidankozera
Baina nafar berezia zen; Nafarroako herri bitxi batean jaio baitzen: Aragoiko Petillan, Zangozako merindadean. Areago: Petilla horrek, halako anti-Trebiño modura, bi uharte baititu: Petilla herriari dagokiona bata, eta Baztanes izenekoari bestea.
Hots, gure nafar Nobel Saria, oso txikitandik aldatu zen Huescara. Eta erro sendoagoak izan zituen geroztik Aragoin, Nafarroan baino.
Esan beharrik ez: medikuntzaz nik ezer ez dakidalarik, beste sargune bat behar nuen.
Hots, aukera ez zitzaidan luzatu: El Mundo visto a los ochenta años (Impresiones de un arterioesclerótico) (1934). Autorea hil baino lehentxeago argitaratua.
Ramón y Cajalek bere buruaz barre egiteko gaitasuna bazuen; eta liburuaren irakurketa arrunt entretenigarri gertatzen da.
Gazte denboran erreparatu ere egiten ez zituen aldapatxoak, adibidez: “Apenas puedo caminar sin fatiga 300 m. La despreciable altura del Cerro de San Blas se me antoja la cumbre de la Maladeta” (39). “La suavísima calle de Alcalá, por ejemplo, se me antoja cuesta imponente”.
Baina, guri dagokigunez, Ramón y Cajal osoki zen euskal abertzaletasunaren kontrakoa: “Hasta en la noble Navarra existe un partido separatista” (136). Euskaldunok eskergabeak izan garela uste zuen: “Nos falta el culto de la Patria grande” (138).
Hots, garai bertsuan, Bidankozeko nafar batek guztiz bestaldera sentitzen zuen; eta gailur gorenak lortu zituen Euskal Herriaren kondairan. Mariano Mendigatxa Ornat gogorazi nahi dugu. Bidankozekoa; Erronkari (1832- 1918). Alor akademikoan maila txikikoa (Bidankozeko eskolan besterik ez izana), baina oso buru argikoa, eta euskal dialektologian benetako zutarri bihurtzekoa.
Mendigatxa Bonaparte famatuak ezagutu zuen 1857an. Eta hortik aurrera hogei urtez izan zen informante bikaina Bonaparterentzat eta Azkuerentzat.
Hots, Mendigatxak ere bazuen “laurogei urteetako kezka”. Bidankozeko erronkariarrak, berak esanik, Mendigatxa bera baino zaharragoak ziren. Zer bilakatuko ote zen Bonapartek eta Azkuek horren zehazki maitatzen irakatsi zioten euskalkiaz? Bai Fontes aldizkariak (FLV 43), bai Alfontso Irigoienek 1957an argitaratu zuten gutuneria (Mendigatxa-Azkue), guztiz balio handiko lanak dira.
Bidankozetik Donibane Lohitzunera joan zen Mendigatxa, mandoz, Bonaparteri erronkariera irakastera.
Elkarren antipoda izanik ere, bikote harrigarria Ramón y Cajal eta Mendigatxa nafarrek osatutakoa.
Nafarroako bi herrixka horiek sinbolo ere bilakatu arte.
Petrolio-portu bateko sarraskia gertatu eta hamar egunera izan da erasoa. AEBek erasoak abiarazi zituztenetik 250 pertsona baino gehiago hil dira Yemenen. Oraingoan 68 pertsona hil eta 47 zauritu izan dira. Orain arteko bonbardaketa lazgarrienetakoa da.
Beste bizi eredu baten alde eginez, hainbat belaunaldik ikasteko, antolatzeko, esperimentatzeko eta trebatzeko aukera izan dute Lakaxitan bi hamarkada hauetan zehar. Gazte belaunaldi anitz ikusi ditu gaztetxeak, eta Jaion bestan, oraingo gazte mugimenduko kideak ez... [+]
ELA, LAB eta CGT sindikatuek ibilgailu elektrikoak egiteko elektrifikazio prozesuan instalatutako olagarro edo garraiatzaile berria kentzeko eskatu diote Nafarroako Volkswageni. Elkarretaratzea egin zuten ostegunean eta atzorako greba eguna deitu zuten lantokian: 13:15etatik... [+]
Apirilaren 17an, Brasilgo Eldorado do Carajás-en egin zuten lurrik gabeko 21 langileen sarraskiaren 29. urteurrena izan da. Ordutik, La Vía Campesinak data oroitzen du Nekazarien Borrokaren Nazioarteko Egun gisa, lurrerako eskubidea defendatzeagatik koldarkeriaz erail... [+]
Gaueko 21:00etarako, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako %85era itzuli da hornidura energetikoa, eta Nafarroan, berriz, %50era. Egoera okerragoa bizi dute Espainian eta Portugalen: hurrenez hurren, argindarra lurraldearen %25era eta %10era iritsi da.
Sare elektrikoa erabat erori da... [+]
Maiatzaren 22tik 23ra bitartean deklaratu beharko dute auzipetuek. Gazteek salatu dute instituzioak "geroz eta gehiago" ari direla mugatzen protestarako eta mobilizaziorako eskubide politikoa, eta 'Bajadikako 27ak' izenarekin sortu dute plataforma bat. Maiatzaren... [+]
Felipe Bidart Iparretarrak taldeko kide ohiak Kazetari azaldu dioenez, "borrokan erori diren militanteak oroitarazteko" xedea du margolanak. Xabi Tapia Xabxab artista urruñarra da haren egilea, eta Baigorriko Lagundu elkarteak antolatuta egin dute aurkezpen... [+]
Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]
Maiatzak 8an abiatu eta ekainaren 3ra arte luzatuko da epaiketa. Guztira 35 espetxe urteko eta 200.000 euroko zigorra eskatu ditu fiskalak auzipetuentzako.
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.
PSOEren hainbat egoitza eta armagintzarekin lotura duten hainbat enpresa seinalatu dituzte, hala nola, ITP Aero, Dassault eta Lauak.
Astelehen honetan egingo dituzte Kanadako Komunen Ganberarako hauteskundeak, Trudeau lehen ministro ohia ordezkatu duen Mark Caneyk data aurreratu ostean. Liberalen lidergo aldaketak kontserbadoreei aldea nabarmen murriztea eragin du, eta inkesta gehienek bozetan garaile irtengo... [+]