Zaharra berri, asmatu arte

Iñaki Antiguedad
Dani Blanco
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Gurean izan den azken (?) gertakari entzutetsutik abiatuko naiz, hango Auzitegi Konstituzionalak hemengo kontsulta-legea ezerezean utzi zuenekoa. Zaharra berri. Beti pentsatu dut hango justizia estatu-arrazoiak duela politizatuta; kasuak nonahi. Baina Konstituzionalaren epai hori ez nuke politizazio horren adibide jarriko. Izan ere, konstituzioa blindatzea helburu duen epaitegiak horixe egin du, garbi utziz lehendik ere garbi zegoena, egungo markoan erabaki-subjektu bakarra dela; badakigu zein. Markoa aldatzea posiblea dela ekarri du epaiak gogora, beti ere markoak berak eskainitako bidetik joanda, eta Gorte Nagusiekin egiten dugu topo. Hemeroteka argibide. Bere horretan ixten da gaurko markoaren zirkulua. Azken 30 urteetan izan da horrela eta beste horrenbestean izan daiteke, hori gainditzerik izan ezean. Lehendakariak gidatu duen planari behintzat jende askoren begietan erabakitzeko-eskubidea ezin gauzatzeko benetako horma zein non den agertu arazi izana errekonozitu behar zaio. Beste gauza da helburu hori zutenentz.

Horma hor, sinetsi ote lezake planaren aldekoren batek euskal jendartea erabaki-subjektua izatea gaurko markotik etorri daitekeela? Grabitate-legea asmatu zuenak zioena gogoan: “Arazo bat ezin da gainditu bera sortu duen pentsaera beretik”. Eta markoa arazoa dugu, hori gainditzen asmatu arte, subjektuen talka emankorrean, pentsaera propiotik abiatuta, traba guztiak bazter uzteko konpromisoaz. Zaharra berri hau ere. Horretarako baldintzak sortze bidean badira argitu beharrekoak, arbolek basoa ezkutatu ez dezaten.

Ekimena politikoa ala juridikoa? Erabaki-subjektua sortzeko bidea politikoa da guztiz. Hori garbi izanda ez dut aparteko arazorik ikusten juridikoki horra-hara joateko, Estrasburgora bada ere, baina beti juridikoa politikoaren menpeko. Gainera, eskubideen urraketa salatzeko bada, erabakitzekoaz gain beste hainbat datozkit burura salatzekoak, bertatik bertara.

Hemen ala han? Markoa aldatzeko giltza hemen forjatu behar da, atea han bada ere. Ekimen politikoa hemen eta hemendik sustatu behar da, ekinez. Lehendakariak udako jardunaldi batean enpresari berritzaileei esana gogoan: “Lozorrotik atera, ekintzaileak izan”. Badu berak ere non eta zeri ekin, berritzailea izateko.

Erabakitzeko eskubidea ala kontsultatua izatekoa? Lehenengoak bigarrena derrigortzen du, bigarrenak, ostera, ez lehena. Ez ditzatela parean jarri. Demokrazia ulertzeko modua. Lehendakariak udako ikastaro batean zioen ez duela: “Anestesiatuta dagoen demokraziarik nahi” eta “euskal gizarteak erabakietan gehiago parte hartu behar” duela. Itxura batean ez zen ikastaroan matrikulatu. Ez al daki zenbat anestesista dituen Lakuan? Ez dadin engainatu, markoa aldatu gabe ere hamaika aukera du parte-hartzea bideratzeko, honetaz edo hartaz, txikitik handira, bide batez subjektu politikoa gizenduz. Lakuako subjektu askoren erabakiak indargabetzeko beldur ote?

Erabakitzeko eskubidea da koska, baina horren beharra espektro abertzalearen logikatik atera eta jendartean zabaldu behar da. Izan ere, jendeak erabaki-guneak hurbil izan eta sentitzea funtsezkoa da, ez bakarrik demokrazia parte-hartzailea sendotzeko; baita gaurko globalizazioak dakarzkigun arazoei, ekonomikoei kasu, hobeto aurre egiteko ere.

Tira, urriaren 25ekoa egoera desblokeatzeko omen zen; egun horretan baina blokeoak bere horretan iraungo du, argiagoa iraun ere. Markoa aldatu beharra daukagunok horretarako baldintzak sortu behar ditugu. Eta mantendu. Lizarra-Garaziko hutsuneak gogoan. Testuak kontestua behar duelako.

Azkenak
2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Burlatako gaztetxearen aldeko protesta amaitutzat eman dute Gazte Asanbladako kideek

Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-20 | Patxi Azparren
Europa eta Euskal Herriaren desmilitarizazioa

Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]


Hezkuntza sistema propioa aldarrikatu dute Hego Euskal Herriko hiriburuetan, Ikamak deitutako ikasle greban

Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.


Euskal Pilotan euskal selekzioa aitortzearen alde kokatu da Espainiako Kirol Kontseilu Nagusiko lehendakaria

Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]


2025-03-20 | Iñaki Inorrez
Euskaraldia ez! Euskal Oldarraldia bai!

Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.

Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]


Euskararen zapalkuntza sistematikoa

Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]


2025-03-20 | Sustatu
‘Eta erasotzailea ni banaiz?’ ziberjazarpena ikuspegi berri batetik

Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]


BSHko lantokiko sarbidea itxi dute langileek euren etorkizuna negoziatu nahi dutela aldarrikatzeko

Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]


Eguneraketa berriak daude