Euskal Herriko adierazleak, lehen aldiz
- Lehen aldia da Euskal Herri osoko adierazle ekonomiko eta sozialak ditugula. Gaindegiak, Euskal Herriko ekonomia eta gizarte garapenerako behatokiak, landu ditu datuak. Laburpentxoa dugu hemen eta informazio osoa www.gaindegia.org-en.
Orain artean, Euskal Herriko egoera sozioekonomikoaren berri modu mugatuan eta beraz, distortsionatuta jaso dugu, gure herrialdearen zatiketa administratibo sakona dela eta. Administrazio bakoitzak bere estatistikak eta analisiak egin izan ditu eta egiten ditu. Orain, lehenengo aldiz, Euskal Herri osoko ekonomia eta gizarte adierazleen berri izateko aukera dugu. Adierazle horiek askoz gehiago hurbiltzen dira Euskal Herriko egoera sozioekonomiko errealera, orain arte Euskal Herrian indarrean dauden administrazioek –EAEkoak, Nafarroako Foru Erkidegokoak, Espainiako eta Frantziako Estatuetakoak eta Europakoak– eskaini dizkiguten adierazleak baino.
Gaindegia behategiak bildu ditu datuok. Orotara 22 ekonomia eta gizarte adierazle aurkeztu ditu. Adierazle horiek bost esparru nagusitan banatuta landu dituzte: testuinguru ekonomiko orokorra, enplegua, berrikuntza eta ikerketa, gizarte kohesioa eta ekonomiaren erreforma. Adierazleok xehetuta bi taulotan dituzue.
EAEn tasa %18,6koa da, %13,4koa Nafarroan eta %13koa Ipar Euskal Herrian. Batez besteko %17ko hori bera du 15 kideko Europar Batasunak.
-Emakumezkoen enplegu tasa:
15 eta 64 urte bitartekoen artean: %55,70. Europar Batasunean %56,20, Herbehereetan %66,40, Japonian %58,10 eta AEBetan %65,60.
-2005eko datuen arabera, iraupen luzeko langabezi tasa:
Euskal Herrian %2,40koa da, Europar Batasunean (27 kide) %4,50ekoa da, Herbehereetan %1,90ekoa, Japonian %1ekoa eta AEBetan %0,50ekoa.
-Langabezi tasa:
Euskal Herrian %9,50ean dago eta EB-27n %9,6an. Iparraldean %13,80, Bizkaian %11,40, Araban %8,80, Nafarroan %7,60 eta Gipuzkoan %7,10.
-2004ko datuen arabera, gizarte babesa:
Euskal Herrian eskaintzen zaion BPGren portzentajea EB-27koa baino askoz txikiagoa da. Euskal Herrian BPGren %19,7 bideratzen da, eta EB-27n, ostera, %70,7. Lurraldeka, Iparraldean %31 bideratzen da, Nafarroan %19 eta EAEn %18,5.
Enplegu gehiago zerbitzuetan industrian baino
-2005eko datuen arabera:
Enpleguaren %59 zerbitzuak, industria %30, eraikuntza %8 eta lehen sektorea %3.
I+G gastuan ahul
Euskal Herria atzean dago Ikerketa eta Garapen gastuan, munduko herrialde nagusien aldean.
-2003ko datuen arabera I+G:
Euskal Herrian BPGaren %1,3 bideratzen da horretara. Europar Batasunak %1,9, AEBk %2,7 eta Japoniak %3,2.
-Patenteak:
Euskal Herrian, milioi biztanleko patente onartuak 2,3 dira; Herbehereetan, ostera, 43,9. Nafarroan 6,2, Iparraldean 2 eta Euskal Autonomia Erkidegoan, 1,4 patente.
-Zientzian eta teknologian graduatuak (2003ko datuak):
Euskal Herrian graduatuak mila biztanleko 22,27 dira batez beste. Japonian 13,20, AEBetan 10,90 eta Herbehereetan 7,30.
-Zientzia eta teknologian giza baliabideak:
Euskal Herriak giza baliabideen %51 darabil eta 27 kideko Europar Batasunak %38,3. Lurraldeka, EAE da baliabide gehien ematen duena, %54,9, Nafarroak %47,8 eta Iparraldeak %26,4.
Biztanleko BPG, Erosteko Ahalmen Parekatuan (EAP)
Barne Produktu Gordina EAPn, Europar Batasuneko eta Japoniako batez bestekoa baino altuagoa da, baina AEBkoaren azpitik dago. Nazioarteko Moneta Funtsa 90eko hamarkadan hasi zen erabiltzen EAP adierazle ekonomiko gisa; herrialdeen bizimaila modu errealistan konparatzea du xede, herrialde bakoitzeko bizi-kostuaren araberako BPG kontuan hartuta.
-2005eko datuen arabera:
Euskal Herriko biztanleko BPG EAPn 26.533,1 eurokoa da, 27 kideko EBn 21.502,9koa, Japonian 24.384koa eta AEBetan 33.351 eurokoa.
-Euskal Herriko eskulanaren produktibitatea landuneko EAPn:
Eskulanaren produktibitatea %117,9 da batez beste. Europar Batasunean (25 kide) %100 da.
-Lurraldeka:
Araban %124,8, Bizkaian %122,3, Gipuzkoan %117,3, Nafarroan %110,8 eta Iparraldean %110,2.
-BPGren %26,01 esportazioei dagokie
27 kideko Europar Batasunean berriz, %35,95 eta Herbehereetan %66,39. Japonian %13,30 eta AEBetan %10,17.
Errenta erabilgarria pertsona aktiboko, Espainiaren eta Herbehereen gainetik
2004ko datuen arabera, Euskal Herria Espainiaren eta Herbehereen gainetik dago, baina Frantzia baino beherago.
Euskal Herriko batez besteko errenta 31.346,77 eurokoa da, Herbehereetan 27.442,22koa, Espainian 24.964,10 eurokoa eta Eslovakian 7.206,28koa. Frantzian, aldiz, handiagoa da, 38.366,40 eurokoa.
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.
Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Mozambiken gas eremu zabal batean erauzketa prozesu bat martxan ezartzeko prest zen 2020an TotalEnergies enpresa frantsesa, eta gunearen segurtasuna bermatzeko Mozambikeko unitate militar bat kontratatu zuen. Baina Afrikan egitekoa zuen "inoizko inbertsio pribaturik... [+]
Ilbeltzeko igande goiz batez jo dugu Baztanera. Eguzkiak oraindik ez du Lekarozko plaza argitu; bertan elkartu gara Garbiñe Elizegi Narbarte, Itziar Torres Letona eta Ernesto Prat Urzainkirekin. Itzaletan hotz egiten du eta umorez goxatu dugu lehen agurra, hogei urtean... [+]
Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]
Palestinan genozidioa, Europan gerra eta potentzia nuklearren artean tentsioa. Ez daukagu berri on askorik emateko, baina bada bat, hondamendi orokorretik eratorria, aipatzea merezi duena: aldeko baldintzak sortzen ari dira kontrainformaziorako, informazio independenterako,... [+]
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
