Marru bi

Sasi-marrubia
Liztor eta erle burrundan, etxe aurreko belazeko malkar eta pendizetan zeharka-saiheska, jorraia eskuan, kardu ehizan nabil. Tupa gaineko buztin lurra da, luizigai aproposa, egutera eta artaldearen urte osoko bazkalekua. Lur mehea eta ardi-kaka, hots, nitrogeno gehitxo dituen sail bero eta lehorra. Kardu-leku aparta, bai alajaina. Eta kardu jendetik bada. Cirsium generoko astakardu eta kardu latzak nagusi: eriophorum, filipendulum, palustre, arvense eta vulgare espezieak behintzat badira. Hau da hau esposizioa! Berozalea izaki, honek ere alde du klima aldaketa. Azienda behar baino gehiago ibiltzen den tokietan izurrite larria da, eta pozoirik erabili nahi ez duenak asto karduzale amorratuak zaldaleak irabazten ikusi edo jorraia dantzatu beste aukerarik ez du. Etxeko astoa mendiaren beste aldeko itsas-bista ederrak dituen hegalean dabil, urteroko sexu-turismo bueltaxkan, eta haren arrantzen hotsera jorraia eta biok dantzatu behar.
 
Ez zahagi, ez zahato gabeko jorrai-dantzan ari naizela, maldan zeharka, gurdia irauli gabe zamatu eta eraman ahal izateko gurpil-zuloaren ertzean bi marrubi gorrimin. Eskua luzatzen eta alferrik ari nintzela jabetu naiz, berriz ere ziria sartu dit sasi-marrubi, Duchesnea indica, arraioak! Laster lehortu zaizkit ahoko urak! Marrubiaren bixkia da sasiko hau. Antza ikaragarria dute, hark zuria eta honek horia duten lorea izan ezik. Jatorri duen Asiako hegoaldetik XVII. mendean ekarria da, ur-aska eta lorategi ertzen apaingarri. Txingurriek eta txoriek zabaltzen dizkiote haziak eta XIX. mendearen amaierarako Europa osoan bertakotua zen. Fruitua marrubiaren oso berdina da, baina beste muturrekoa. Jateko txarra da, aho sabaian latza da eta liseriketa berotzen du. Dastatu eta ez duzu sekula ahaztuko. India eta Txina alde horietan sendabelar ezaguna dute. Azaleko txaplata edo enplastoan hemen berbena (Verbena officinalis) erabiltzen dugun tankeran eta bere ura hartuz, aldiz, gure pasmo-belarraren eran (Anagallis arvensis), gorputz osoa garbitzeko. Minbizi batzuei aurre egiteko beste landare batzuekin nahasian erabiltzen dute. HIESa eragiten duen GIB birusa astindu eta apaltzeko bere balizko kemenaz ikerketa bat baino gehiago burutzen ari da. Badaezpada ere, etxeko pendizean zaindu beharko dut...

Azkenak
Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian

Matematika, zientzia, euskara, gaztelania eta ingelesa konpetentzietan EAEko ikasleek duten maila neurtzen duen ebaluazio diagnostikoaren emaitza festan, 13-14 urteko ikasleek zientzia eta gaztelanian izan duten deskalabrua "zuhurtziaz" gogoetatzeko beharra adierazi... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


La Furia. Mimoa eta indarra
“Cascante Euskal Herria bada, zergatik ez dira jotak euskal kultura?”

Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.


Pantailen erabileraren inguruko hausnarketak

Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.

Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]


Hidrodukto batek zeharkatuko du Aiaraldea?

Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.


Hirigintza araudia malgutu eta etxebizitzen eraikuntza sustatzeko dekretua sinatu du Jaurlaritzak

Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.


Zer erosi?

Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]


2025-02-19 | Estitxu Eizagirre
“Kartzelara bidaltzen bagaituzte ere, hemen egongo da herri bat erasoen kontra defendatzeko prest”

Ilbeltzeko igande goiz batez jo dugu Baztanera. Eguzkiak oraindik ez du Lekarozko plaza argitu; bertan elkartu gara Garbiñe Elizegi Narbarte, Itziar Torres Letona eta Ernesto Prat Urzainkirekin. Itzaletan hotz egiten du eta umorez goxatu dugu lehen agurra, hogei urtean... [+]


2025-02-19 | Sonia González
‘Shop like a billionaire’

Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]


2025-02-19 | Castillo Suárez
Porcelana Irabia

Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]


Izena duenak badu izena

Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]


“COPELen leloa argia zen: amnistia ala ihesa”

Banku atrakatzailea, presoa, Trantsizio garaian espetxetan borroka historikoa piztu zuen COPEL taldeko sortzailea, euskal talde armatuetako kideen laguna, ostalaria, militantea, libertarioa, ortuzaina. Gauza asko izan da eta da oraindik ere Daniel Pont. Abenduan Girona utzi eta... [+]


2025-02-19
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eguneraketa berriak daude