Ez adio
Ziklo interesgarria osatzen dute urtaroek. Hasiera bat eta amaiera bat markatzen digute. Bizitzaren joan-etorria irudikatu dugu batzuetan urtaroekin, lanen bukaera-hasierak. Aldakuntza. Mugikortasuna…
Dantzaria da, oso, urtaroen arteko muga, dantzaria erabat haren bakoitzaren mamia han eta hemen. Ipar-hemisferioko Europan, Amerikan eta Asian, ekainaren 21ean hasten da udaldia, edo 22an; hego-hemisferioko Afrikan, Amerikan eta Australian, aldiz, abenduaren 21ean, edo 22an.
Hartara, hemen uda denean, negua da han. Eguzki-errainu erreei begira jartzen garenean hemen, han izotza dute leiho-ahoetan. Hodeia eta kazkabarra direnean gurean nagusi, sapa eta izerdia bizi beharra dute han, antipodetan. Etengabea da zikloaren higidura, mudantza eta bultzada.
* * *
Naturan legez, hedabideetan ere izaten dira zikloak eta urtaroak. Argia honetara, esate baterako, urteko deskantsua hartzeko egunak ari dira hurbiltzen.
Udaldiko zikloan, urtaro beroarekin, gurea bezalako gizarte aurreratuan, borondatezko migrazio ttikia hasteko tenorea heltzen da. Behin behineko laburra. Oporretakoa deitu dioguna.
Barkazio-egun horietaz baliatuta, yurtetako esneak dastatzera joango dira batzuk, Mongolia urruneraino. Glaziarretako pitzadurekin dantzan hartuko dute beste batzuek atsegina, Andeetan nahiz Kaukasoan. Edo, krokodiloei bazka ematen, Madagaskar hezeko zoologikoetan. Horiek, atzerrian.
Hurbilago, Aralarko belardietan geratuko dira beste batzuk, San Lorentzotako izar iheslariei so. Ondarraitzen, kresalezko ohantzetan etzango dira beste batzuk, itsasoko oihal zuriei beha.
Erbestean nahiz etxean, Venus eta Marte zaindari, maitemindu ere egingo da inor belar onduetan. Eta, ustekabean, baita amodioa galdu ere, labar zurbiletan. Heltzea baitakar epelak: fruitu izan, edo abagune.
Lana eta beharra izango dute baten batzuek. Uda izanagatik, denek ez baitute barkaziorik. Eta migrazioa, oporretakoa barik, jornala biltzekoa izango dute. Liburuekin emango du inork uda. Irailerako ikasten…
Zikloaren biribiltasuna, joan-etorriaren aldaketa, etengabetasunaren higidura… Denentzako soka-dantza. Txanda, azken finean.
Egun bitan bero, hirutan langar. Horixe egokitu zaigu denei orain arteko udaldian. Gure auzoan ez dira tomateak gorritu, eta patata usteldu egin zaigu. Ez da aparteko ona izan eguraldia ekainean, ezta uztailean ere. Ea bihar zer dakarren…
* * *
Agorrileko bezperatan, lan batzuk amaituta, udaldi epelari keinu egin guran, kapsula hegalariko leihoak itxi ditu martiztar herrenak. Aldi baterako, badoa-eta bera ere. Metalezko kriskitin-hotsa egin du haren pote sideralaren bozinak, diosala egiteko.
Bidea eskatzen ari da martiztarra ezkerreko argi keinukariarekin, hegaldatzen hasi aurretik. Ttakun-ttakun, laztan apal batekin utzi nahi du Lurra. Hautsak harrotu barik.
Kapsula hegalarira sartu aitzin, makilak hurbildu dizkio Katixa Agirre (h)errenkide berriari, eta belarrira esan dio: “Argia den bitartean, balia itzazue haren dirdaia eta distirak”.
Ez adio.
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.
Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Mozambiken gas eremu zabal batean erauzketa prozesu bat martxan ezartzeko prest zen 2020an TotalEnergies enpresa frantsesa, eta gunearen segurtasuna bermatzeko Mozambikeko unitate militar bat kontratatu zuen. Baina Afrikan egitekoa zuen "inoizko inbertsio pribaturik... [+]
Ilbeltzeko igande goiz batez jo dugu Baztanera. Eguzkiak oraindik ez du Lekarozko plaza argitu; bertan elkartu gara Garbiñe Elizegi Narbarte, Itziar Torres Letona eta Ernesto Prat Urzainkirekin. Itzaletan hotz egiten du eta umorez goxatu dugu lehen agurra, hogei urtean... [+]
Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]
Palestinan genozidioa, Europan gerra eta potentzia nuklearren artean tentsioa. Ez daukagu berri on askorik emateko, baina bada bat, hondamendi orokorretik eratorria, aipatzea merezi duena: aldeko baldintzak sortzen ari dira kontrainformaziorako, informazio independenterako,... [+]
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
