‘Euzkel Egutegiya’. Bertsoaren indarra eguneroko bizimoduan
(Utriusque Vasconiae, 2008), 362 orrialde.
Herri xehearen irakurketa praktika aztertu du liburu honetan, euskarazko alfabetatzearen historian aditu den Ana Eizagirrek. XIX. mende bukaeran eta XX. mende hasieran euskarazko irakurketa esparruaren muina dotrina, bertsopaperak eta egutegiak ziren, eta Eizagirrek aztertutako Euzkel Egutegiyan ere, bertsoen pisua nabarmena da: 1914-1916 epealdian, euskaltzaletasunean heztera bideratutako testuen %40-45 bertsoak ziren, euskotartasun sentimendua indartzera bideratutako testuen %80 inguru ziren bertsoak, eta kultur orokorreko formaziorako idatzitako testuen %60. 1910-1913 urte artean erlijio gaiek izan zuten indarra bertsoetan, eta 1909an, Euzkel Egutegiya argitaratu zen lehen urtean, berriz, asmakizunak egin ziren bertsotan, irakurleek falta ziren errimak osatu behar zituztelarik.
Egutegietako orritxoetan bertsoek zuten presentzia nabarmena, eguneroko bizitzan bertsopaperek zutenarekin bat dator. Dokumentu historiko gisa balio handia dute bertsopaperek, bertsolaritza bera garatzeko balio izan zuten, eta informazioaren zabalkunderako baliabide eraginkorrak ziren.
Gaurko egunetan orduko funtziorik betetzen al dute bertso jarriek? Dokumentu historiko gisa batere ez, gertakari oro mikrograbatuta uzten ari garen aro honetan. Baina bertsolaritza garatzeko modu onena bada oraindik, eta informazioaren zabalkunderako ere baliabide eraginkorra izan daiteke, kasu jakin batzuetan. Larraulen (Gipuzkoa) eskola irekiko dela herritarrei jakinarazteko zer modu hoberik, herritar gehien biltzen den ekitaldian (festetako bertso saioa) etxera eramango duten bertso sorta banatzea baino?
Emeterio Arreseren bertsoak izan ziren Euzkel Egutegiyan urtetan argitaratuenak, Bilintx, Jose Artola eta Antonio Arzakenekin batera. Bizpahiru urtez euren alea utzi zutenak, berriz, Sabin Arana Goiri, Elizanburu, Jose Luis Jauregi “Jautarkol”, Felipe Arrese, Pedro Migel Urruzuno... Arrastoa utzi nahi duen ideologo edo bertsolaririk bada, ARGIAn hamaika orri atzerago du txokoa.
"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]
Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.
EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.
Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]
Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.
Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak.
Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]
Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]