Irrits galgarria

Asta uraza
Asta uraza
Igebelarrekin (nenufarrak, Nymphaea sp.) bateratsu, 6.500 urte jada, azaltzen da asta-uraza (Lactuca serriola, L. virosa) Egiptoko ikonografian. Jakien gozagarri, oliotarako eta irrits galgarri. Larrutarako haragi-irrika kentzen duelako jartzen ote zuten hildakoen ehortz-lekuetan? Barbiturikoen tankerako eragin lasaigarria ere sortzen du bere izerdi-esneak; hau da, apika, bizitza eternorako lagungarri izatearen arrazoia... Hutsik egin gabe zakil galanta tente margotzen zioten ugalkortasunaren eta sexualitatearen Min jainkoa landare hau aldamenean duela azaltzen da. Bere infusioak bizia salbatu omen zion landare honi estatua bat eraiki arazi zuen Augusto enperadore erromatarrak; loezina amets eder bihurtzen omen zion. Batzuk kitzikatu eta beste batzuei lo har arazi, nola liteke?

Giorgio Samorini etnobotanikari italiarrak argitu zuen zalantza. Asta-urazaren esnean dauden osagai kimikoek aurkako eragin bikoitzak sortzen dituzte, dosiaren arabera. Esne honen gramo bakar batek minak baretu eta atsedena dakar, bi edo hiru gramok aldiz bizkortu, suspertu eta adorea berritzen du. Kaukasoan eta Turkestanen derbitxeek dantza kosmiko erorako trantzean hutsik edo haxixaz nahasirik hartzen dute. Neurri gabeko gehiegikeriak, aldiz, irrits-eza edo irrits-urritzea dakar, eta, adi, bihotz ahula geldi dezake. Kontuz, beraz, Minen haragi-minaren miresle; sorbatz bikoa da letxu basati honen esnea.

1940 aldera arte usu saldu zuen farmazia industria nagusiak bazterreratua duen esne honi, ipularretako etxe gutxi batzuek besterik ez diote eusten. Etxean egitekotan, zurtoinean ebakiak egin, beheko aldean edo goitik behera pixkanaka puskak kenduz, eta bertatik jariatzen duen esnea jaso, lehortu eta hauts egin; infusioan edo erreta hartu. Beste era batera landare osoa txiki-txiki egin eta ur berotan, irakin gabe, sartu eta ore beltz lodi bat egin arte eduki. Erraz hartzeko modu onena alkoholetan aste batzuez sartu, iragazi eta erauzkina ttanttaka edozein edariri erantsita edatea da.

Etxe bueltan dut nik, eta entsaladan gordinik jan ohi dut lohasma, amestia edo Min-minez naizenean...

Azkenak
2025-02-19 | Ahotsa.info
Yala Nafarroak manifestazioa deitu du otsailaren 22rako

Yala Nafarroak bat egiten du Israelek nazioarteko zuzenbidea sistematikoki urratzen duela salatzeko mundu osoan zehar egiten ari diren mobilizazioekin, eta iragarri dute mobilizazioei eutsiko dietela Mendebaldeko gobernuek Israelgo erregimenarekin duten konplizitatearekin amaitu... [+]


2025-02-19 | Irutxuloko Hitza
Irutxuloko Hitzaren hogeigarren urteurreneko ekitaldia, iruditan

Donostiako San Telmo museoko aretoa jendez bete da Irutxuloko Hitzaren hogeigarren urteurreneko ekitaldian.


Galeperra ez da galzorian deklaratuko eta bere ehiza baimenduta egoten jarraituko du

2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.


“Euskarazko murgiltzea erasotzen ari dira PAI ereduaren zabalkundearekin”

Ingelera orduak handitu eta euskarazkoak murrizteko foru aginduaren kontrako helegitea aurkeztu du STEILAS sindikatuak. “Murgiltzea ataka larrian jartzen ari dira” salatu dute.


Onkologia Osakidetzan integratuko dute ekainaren 30erako

Alberto Martínez Jaurlaritzarne osasun aholkulariak jakinarazi du erabakia, Gasteizeko Legebiltzarrean. Langile guztiak subrogatuko dituztela ere esan du. 


Langile bat hil da AP-15 autobidean Nafarroan, kamioi batek harrapatuta

Eguerdian gertatu da istripua, 25. kilometroan, Nafarroako Martzilla herriaren inguruan. 2025ean hil den zazpigarren lagilea da.


EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


EAEko gazteen %88aren ustez buru osasuneko tratamenduak Osakidetzaren gain egon beharko lirateke

Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]


AEBak eta Errusia batzartu dira Saudi Arabian, Europak albotik behatzen duen bitartean

Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Lau urteko espetxe zigorra ezarri diote Irungo irakasle bati, Txingudi Ikastolan ikasle bati sexu abusua egiteagatik

Lau urteko kartzela zigorra, zazpi urteko inhabilitazioa eta hiru urtez 12 urteko biktimarengandik urruntzeko agindua eman du Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak. Neskari 6.000 euro ere ordaindu beharko dizkio erasotzaileak kalte-ordainetan.


Kripto-txanponekin eginiko iruzur batek krisi betean murgildu du Milei

$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]


2025-02-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gorabehera ekonomikoak otorduraino heltzen direnean: arrozaren krisia

Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


Eguneraketa berriak daude