Ezin egileaz fidatu

Angel Erro
Angel ErroJosu Santesteban
Zer da literatura, funtsean? Egile guztiek zer dute azken helburu? Beren burua desenkusatzea”.

Nik ez dut, saiatuta ere, kontra egiterik.

“Mundua, nork bere begietatik ikusita, hartaz espero dugunaren neurrira egina dago. Oztopo nagusia ikuspegi ugaritasunean datza, bakoitzari arrazoia kentzen baitigu, zerbait handiago eta lausoagoaren mesede, gizartea edo morala izeneko zerbait eraikitzeko. Horri sekretuki buru egiteko, gezurra sortu zen, norberaren funtsezko egiari eusteko bitarteko bakarra. Hortik, denborarekin, literatura bera”.

Ez ulertzearen aurpegia geldituko zitzaidan, hark jarraitu baitu.

“Adibide bat jarriko dizut. Nathaniel Hawthorne idazlearen emaztea Bostongo ahaide batzuk bisitatzera abiatu zen, 1851ko udan, senarra landetxean bakarrik utzita, bost urteko Julian semeaz eta Little Bunny untxitxoaz arduratu beharrarekin. Hawthornek egun horietako gertakizunen egunerokora eramatea deliberatu zuen, haurrarekiko esperientzia bakartia jasorik. 1932ra arte ez zen argitaratu, Julianek 86 urte zituelarik, Twenty Days with Julian & Little Bunny by Papa izenburupean. Oso liburutxo atsegina da, aldarte onekoa. Haurtzaroaren gaineko begirada arretatsu bat, miresmenetik ez aski urruna, inauguratzen zuen, orduz geroztik tamalez ez diguna utzi. Emaztea itzultzen den unean bertan gelditzen da narrazioa, “Jainkoari eskerrak” batekin.

“Aita gaztea, azkenean, hasieran uste baino hobeki moldatu delako inpresioa hartzen du irakurleak. Emazteak ere irudipen hori hartuko luke irakurritakoan. Orduan –gehitu du Watsonek, begiak dizdiz, lokarria estutu didan bitartean– zilegi zaigu susmatzea kronika ez ote den xede horrexekin burutu, alegia, emaztea ez zegoen tartean egiatan gertatutakoa berari ezkutatzeko asmoarekin. Azken batean, hogei egun horien buruan, mutikoa gaixorik dago, untxia hilik, eta semeak, haurrek ohi duten egokierarekin, aitari bisita egindako eta berarekin paseoan ibilitako hainbat emakume ederrez hitz egin zezakeen. Azalpen logikoa emanez, ustekabe horiek guztiak lotzeko (eta, bidenabar, Sophia emaztea xotilki errudun sentiarazteko) gogoa sumatuko dio, arazorik gabe, gaurko irakurleak lan honi”.

Watson doktoreak, nire ondotik pitin bat aldendurik, dibanean eratzana den gizon lozorrotuarengana jo du. Flasko txiki bateko hautsak xiringan ongi disolbatu ondoren, makurtu eta besoan injektatu dio. Xiringa oraindik eskuan duela, nire ondora egin du:
“Bazenekien gauza bat? Julian Hawthorne ere, aitaren bidea jarraituta, idazlea izan zen, ez aita bezain handia, jakina, ezta zu zeu bezainbeste ere, nahiz eta biok genero bera jorratu izan duzuen: misterio eta hilketa nobelak”.

Gelako beste aldean plazerezko murmurio eldarniotsuak aditu dira. Lokarrietatik askatzeko mugimendu bortitza egin dut, alferrik. Watsonek xiringa aireaz bete du.

“Ikusten? Sherlock, nola iritsi den ere jakin gabe, bere etxean esnatuko denean, hona ekarriko dut berriz ere, krimen eszenara. Beti egin dudan modu berean. Orduan utziko diot berak hilketa hau argitu dezala. Ez da zaila drogazale bat bideratzea, gutxiago medizina dosifikatzen jakinez gero. Istorioa, gainera, nik neuk idatziko dut, Holmesen zorroztasuna, neure komenientziara, ongi goraturik. Krimen perfektua, idazlearena; ez duzu uste? Ez zenuen inoiz honen susmorik hartu?”.

Aurrez aurre jarri zitzaidan, begiak nireetan iltzaturik baina ikusezin banintzaio bezala.

“Ez al zenion zeure izenari ere erreparatu, Arthur Conan Doyle jauna? Anagrama bat da, Can't rely on author: Ezin egileaz fida”.

Azkenak
Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


47 urteko gizon batek bere ama hil du Irunen

Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.


Ipar Euskal Herriko lehen indarra izaten segitzen duela ohartarazi du ELBk, botoen %48 jasorik

Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.


2025eko urtarrila, mundu mailan inoiz erregistratu den urtarrilik beroena

Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen. 


Ehunka emakume hil eta bortxatu dituzte Kongoko Errepublika Demokratikoko espetxe batean

Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du apirilaren 6rako Baionan

Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]


Trumpen Gazarako proposatutako garbiketa etnikoak hautsak harrotu ditu nazioartean eta AEBetan

AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]


Eguneraketa berriak daude