Eklipsearen sarraskia
Hainbat historialarik, besteak beste Tuzididesek, planifikazio geopolitiko eskas horri egotzi izan diote Atenasen loraldiaren amaiera. Beste batzuen ustez berriz, atenastarren porrota Delfoseko astrologoen erruz gertatu zen.
Sirakusako espedizioaren buru Nizias generala zen, baina kanpaina bete-betean zela gaixotu egin zen. Laguntzeko, atenastarek
Demostenes jenerala bidali zuten eta hark berehala ikusi zuen Sirakusako setioa eutsiezina zela eta lehenbailehen erretiratzea ezinbestekoa zela.
Demostenes iritsi zenetik hilabete osoa pasa eta Niziasek ez zuen amore ematen. Bitartean, sirakusarrek setioari aurre egiten zioten Espartak bidalitako errefortzuei esker.
Azkenean, Demostenesek Nizias konbentzitzea lortu zuen; etsaiaren errefortzuak etengabe iristen ziren eta ezinbestekoa zen setioa bertan behera uztea.
Baina itzulerako bideari ekiteko dena prest zutenean, ilargi-eklipsea gertatu zen. Delfoseko aztien ustez, seinale txarra zen hori eta Niziasi, ebakuazioa baino lehen “hiru aldiz bederatzi egun” zain egoteko aholkatu zioten. Eta Nizias jeneralak aholkua aintzakotzat hartzea erabaki zuen.
Hiru aldiz bederatzi egun geroago, sirakusarrek badia guztia inguratu zuten beren itsasontziekin; huraxe zen atenastarren sarbide eta, beraz, irtenbide bakarra. Gauzak horrela, aukera bakarra setioa lehorretik haustea zen, baina saiakera guztiak alferrikakoak izan ziren.
Atenasetik Sirakusara joandako 50.000 soldaduetatik, 7.500 besterik ez ziren bizirik irten. Eta hil artean bortxazko lanak egitera kondenatu zituzten sirakusarrek. Niziasek eta Demostenesek urkamendian bukatu zuten, Delfoseko astrologo ospetsuek bezalaxe. Dakigula, ilargiak ez zuen zigorrik jaso.
Anbraziako golkoa (Itsaso Jonikoa). K.a. 31ko irailaren 2a. Aktiumgo itsas guduan garaipena lortu eta Egiptoren gaineko kontrola ziurtatu zuten erromatarrek. Horrenbestez Mediterraneoko hegemonia grekoa amaitutzat jotzen da data horretan, baina eragin helenikoak gaurdaino iraun... [+]
Grezia, K.a. IV. mendea. Hainbat greziar pentsalarik, esaterako, Aristotelesek edo Heraklidesek, etruriarrei buruz idatzi zuten, Italiar penintsularen erdialdean eta iparraldean bizi zen herriari buruzko iritzi negatiboa jasoz. Etruriar emakumeak kritikatu zituzten bereziki, eta... [+]
Joan den martxoaren 24an, Partenoiko frisoko eskulturen hiru zati Atenasera itzuli dituzte, zehazki hiru buru: haur batena, zaldi batena eta gizon batena.
Mizenasko zibilizazioa gainbehera etorri zenean, Greziako Aro Ilunean eta Aro Arkaikoan publikoaren eta pribatuaren arteko ezberdintasuna zedarritu zuten hitzek ere. Etxe barruko ekonomiatik plaza publikoko politikara, eta idiotes-en eremu pribatura.
Atenas, K.a. V. mendea. Periklesek deituta, Diotima Mantineakoa emakume apaiza eta filosofoa hirira iritsi zen, hamar urtez luzatzen ari zen izurri agerraldia eteteko, jainko-jainkosen laguntza bila zezan.
Antzinako Greziako hainbat tenpluen sarreretan, eskailerez gain, arrapalak topatu dituzte.
Atenas, K.a. 621 edo 622. Hiriko arkonte eponimo kargua zeukan Drakonek ordurarte ahoz aho zabaltzen ziren legeak kode batean idatzita jaso zituen lehenengoz.
Atenas, K.a. 448-432. Akropoliaren gailurrean Iktinos, Kalikrates eta Fidias arkitektoek diseinatutako tenplua eraiki zuten, Atena Partenos jainkosari eskainia.
Salamina uhartea, K.a. 480. Bigarren Mediar Gerra betean, persiarrek Grezia inbaditzeko egindako bigarren eta azken ahaleginean, bi aldeen arteko itsas gudua inflexio puntua izan zen: ordurarte persiarrak aurrera egiten ari ziren, baina gudua greziarrek irabazi zuten eta handik... [+]
Antzinako greziarrek Egiptori Aigyptos esan zioten, eta erromatarrek, aldiz, latinez, Aegyptus. Eta hortik dator Afrikako herrialdearen egungo izena.
Greziako Olinpiako santutegian grekoz idatzitako buztinezko plaka aurkitu dute, Homeroren Odisea-ren hamairu bertso dituena.
Grezia. K.a VII. mendea. Himno homerikoak izeneko poema sortako alerik zaharrena sortu zuten, Demeter jainkosaren berri jasotzen zuena.
New Yorkeko Sotheby’s enkante etxeak demanda jarri berri dio Greziako Gobernuari, irudian ikusten den brontzezko zaldiaren “jabetza legitimoa argitzeko asmoz”.
1900 eta 1901 artean, Greziako Antikitera uharte inguruko naufragio batean Antikiterako Mekanismoa deritzon pieza aurkitu zuten, K.a. 150-100 urteen ingurukoa.
Grezia, K.a. 490. Maratongo guduan greziarrek persiarrak mendean hartu zituzten. Herodotok, Plutarkok eta Luzianok jaso zuten garaipenaren berri eta, bertsioak bertsio, kondairak dio Filipidesek Maratonetik Atenaserako bidea korrika egin zuela albistea jakinarazteko, eta misioa... [+]