Tximinoen ejertzitoa

Joseph Stalin
Joseph Stalin
Graz (Austria), 1910. Ilya Ivanov zientzialariak gizakien eta tximinoen arteko hibridoak sortu zitezkeela esan zuen lehen aldiz, Munduko Zoologia Kongresuan. Baina hamalau urte zain egongo zen, Parisko Pasteur Institutuak esandakoa frogatzeko aukera eman zion arte. Garai hartan, egungo manipulazio genetikorako teknikak ezezagunak ziren. Hortaz, 1926an Gineara joan zen eta han hiru txinpantze eme giza espermaz intseminatu zituen. Ez zuen emaitza positiborik lortu, eta Frantziako Gobernuak ez zion baimenik eman beste esperimentu bat gauzatzeko, hots, emakumezkoak tximino espermaz intseminatzeko.

1927an Sobietar Batasunera itzuli zen eta bertan Stalinek ez zion inolako oztopo moralik ipini. Are gehiago, pertsonalki hitz egin zuen Ivanovekin eta eskaera bitxia egin zion: gizaki mota berri bat nahi zuen, garaiezina, minik sentituko ez zuena, eta edozein elikadura motara moldatuko zena. Tximinoak eta gizakiak bat eginda lortuko omen zuen hori. Sobietar Batasunaren egoera ekonomikoa ez zen oparoegia, baina sobietarrek armada indartsua behar zuten. Ez zeukaten alemaniarren prestakuntzarik eta zaila zen AEBetako soldadu kopurua berdintzea. Stalinek gogoan zeukan hibridoa gizakien gainetik egongo zen ahalmen fisikoei dagokienez. Aldiz, mentalki, armak erabili eta borrokatzeko ahalmena izatea nahikoa zen. Bide batez, ez zuten agindurik zalantzan jarriko, eta gobernuaren esanak eztabaidatzeko gai ez ziren izango.

Georgiako Sukhumi hirian ikerketa zentroa jarri zuten abian, zientzia-fikziozko asmoak egia bihurtzeko. Emakumezko “boluntarioak” topatzeko arazorik ez zuten izan. Baina bost emakume tximino-espermaz intseminatzeko erabakia hartuta zeukatenean, 1929an, Sukhumin bizirik geratzen zen azken orangutana hil egin zen.

Urtebete geroago Ivanov atxilotu zuten, Stalinen erregimena kritikatzeagatik. Bi urte geroago hil zen, erbestean. Ivanoven heriotza-oharra Pavlovek idatzi zuen.

Stalinek ez zuen tximinoen ejertzitoaren ametsa gauzatu ahal izan, baina behintzat Pavloven txakurrak gerran erabiltzeko aukera izan zuen urte batzuk geroago.

Azkenak
Mila lagunetik gora mobilizatu dira turistifikazioaren eraginen aurka

Bizilagunekin plataformak deituta, hiri eredua eraldatu eta herritarren bizi baldintzak erdigunean jar daitezen eskatu dute ehunka lagunek. Etxebizitzaren eskasia eta garestitzea salatu dute, bai eta egoera horren aurrean, Donostiako udalak izan duen jarrera ere.


Bakarrizketan

Autoan noala hasi naiz artikulua zirriborratzen, mentalki. Ideiarik onenak autoan izan ohi ditut, bakarrik gidatzen ari naizela. Bilborantz noa, Arriaga antzokira. Artedrama konpainiak Miñan antzezlana taularatuko du gaur. Urriak 25 ditu, ostirala da.

Antzokiko atarira... [+]


2024-10-28 | Iñaki Landazabal
Burujabetza eta alderdi politikoak

Bizi garen gizartea erabat oinarrituta dago menpekotasunean. Mendeetan zehar gure bizitza horren arabera eratu da, eta poliki-poliki erabakitzeko eskumena, askatasuna eta burujabe izatea murriztuz joan dira. Batzuetan bortizki kendu dizkigute; besteetan, ordea, geuk eman ditugu... [+]


2024-10-28 | Bertsozale.eus
Oihana Iguaran Barandiaranek irabazi du Irungo saioa
Saioa irabaztearekin batera, finalaurrekoetara sailkatu da Iguaran. Irungo final-laurdena azken aurrekoa izan da: datorren astean ezagutuko dugu finalaurrekoetara sailkatuen zerrenda osatua.

2024-10-28 | Bertsozale.eus
Unai Mendizabal Jauregi nagusitu da Azkoitian
Hirugarren final-laurdena jokatu da larunbatean Baztartxo Antzokian. Final-laurdena irabaztearekin bat, finalaurrekoetara sailkatu da Mendizabal.

2024-10-28 | ARGIA
Afari solidarioen alde eta arrazakeriaren aurka bildu dira 2.000 lagunetik gora Donostian

Donostiako Udalak joan den astean Egia auzoko afari solidarioak debekatu izana salatu dute, eta jarrera arrazista, klasista eta faxistak gaitzetsi dituzte.


2024-10-28 | Jakoba Errekondo
Sagastizaleentzako jakinarazpena

Euskal Herrira 2018an iritsi zen. Bertakotu eta euskaldundu den migratu bat gehiago. Ongi etorri. Gutxi batzuk hasieran, izurritea 2023rako.


Usapal europarra
Pase garaiko protagonista

Ürx’aphal bat badügü
herrian trixterik,
Nigarrez ari düzü
kaloian barnetik,
Bere lagün maitiaz
beit’izan ützirik:
Kuntsola ezazie,
ziek adixkidik.


2024-10-28 | Garazi Zabaleta
Artotxiki
Artobeltza, artatxikia, kinoa eta produktu beganoak Lizarraldean

Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]


Suaren kolorea duen azaroa, hazien aroa

Zer da zuretzat sukaldea? Niretzat, suaren tokia, sua dagoen aldea. Etxearen bihotza da, lapikokoa mimoz eta maitasunez  prestatzeko lekua. Gero, mahai inguruan  jateko, dastatzeko, partekatzeko eta disfrutatzeko tokia. Sasoikoa jateko sukaldera sartuko gara.


Intuizioaren ebidentzia: erdara darabilten Euskal Herriko hedabideek bizkarra ematen diote euskarazko kulturari

Bertsolarien kasua da agerikoena: euskaraz eta erdaraz egiten duten hedabideetan, euskarazko bertsioan soilik dira ezagutarazten. Horrez gain, bistaratu da beste titular interesgarri hau ere: Euskal Herriko 11 hedabideren 2023ko lana aztertuta, Euskal Herrikoa ez den kanpoko... [+]


Arabako makroproiektuak gelditzeko eskatu dute milaka manifestarik Gasteizen

Arabako hamazazpi talde, elkarte eta herri mugimenduk deituta, milaka lagun elkartu dira larunbat arratsaldean Gasteizen, euripean. Bilbo plazatik abiatutako manifestazioak Foru plaza bete du ibilbidearen amaieran. Arabako landa eremua mehatxatzen duten makroproiektu guztien... [+]


'Eukalyptus'
Naturaren aberastasuna

Eucalyptus
Testua: Nerea Ibarzabal, Jon Ander Urresti, Matxalen de Pedro eta Beñar Urrutia.
Zuzendari eta dramaturgoak: Matxalen De Pedro eta Jon Ander Urresti.
Aktoreak: Jon Ander Urresti eta Beñat Urrutia.
Non: Lugaritz kultur etxean (Donostia).
Noiz:... [+]


Eguneraketa berriak daude