Zer litzateke bertso Ying bat?
Ying. Femeninoa-opakoa-sotila-inkontzientea-sentimendua.
”Gure Mendebaldeko kulturan, yang munduarekin identifikatzen gara: konkretua, fisikoa eta materialki demostragarria den oro ulertzen dugula uste dugu. Emaitza ukigarriak eta pentsamendu intelektualak du indarra, eta sinesmen eta ohitura horretara makurtuta gaude gizon zein emakumeak”. (Laura Gutman, Puerperios y otras exploraciones del alma femenina).
Ekain hasieran Bertsozale Elkarteak gogoeta eguna antolatu du generoaren gaiari heltzeko. 20 bertsozale inguruk, gai horretan aditu diren bi profesionalek gidaturik aztertuko dute bertsolaritzan eta Elkartean generoak duen egoera. Hurrengo urratsak Genero Batzorde bat sortu eta lan ildoak finkatzea izango dira. Elkartean zein bertsolaritzan emeki, zarata handirik gabe barneratzen ari den gai honek irekiko du iraultza/aldaketarik handiena izan daitekeenaren atea.
Lasai, ez nator errudun bila. Ez diot horrela behar ez lukeenik, ez bestea hobea litzatekeenik. Ez dut ukatzen beltzak txuri puntua duenik, ez txuriak beltzetik duenik. Mendebaldeko kulturan kokatuta egoteak eta atzo arte gizonezkoak bakarrik ageriko sortzaile izanak bertsogintzan zer eragin izan duen planteatzea bakarrik dut helburu. Bertsolaritzan generoaren gaia aztertzen denean, asko erreparatzen zaie kuotei eta bertsotarako gaiei; gutxi berriz bertsoari berari, emaitzari. Bertso onaren definizio horretan, kanonean, nola eragin ote du gizonezkoena bakarrik izan den begiradak? Zer beste edertasun, helburu, estilo bila daitezke bertsotan egiterakoan?
Arrazoi borobileko eta bukaera kargatuko bertsoak dira onak. Distira transmititu behar du bertsoak. Nola litzateke karga hiru bertsotan banatu eta bukaerak deskargatzen dituen bakarkako lan bat? Nolakoa litzateke hizkuntza emozional bat, emozioak ere arrazoi bihurtzen ditugun honetan? Zer esterotipo sor daitezke “potolo-gazte-ezkondu”tik harago? Nola ireki ate bat inkontzientearen, sentimenduaren zurrunbiloari bertsoen ariketa mental-neurtuan?
Emakumeak oholtzara bakarka igo dira, eta arrakasta, indarrean den bertsogintzan trebatuta lortu dute. Ariketa zaila da, beraz, ikasitakoa desikasi eta barrutik datorrenari forma bilatzea. Agian, beti ukatu ditugun gorputzaldiak kontuan hartzetik hasi beharko da. Ez duzula jendaurrerako gorputzaldirik? Bilatu ondo sentitzen zaren testuinguruak. Ez diozula gai horri kantatu nahi? Ez kantatu, edo gaia eraldatu. Libreko ariketa izan daiteke formula polita, kanpoko eguraldiari buruz kantatu beharrean barrukoei kantatzeko baliatzen bada, noski. Lan hau plazatik kanpo egitea logikoa litzateke, nork bere etxean lehenik, eta talde txikitan ondoren. Kontua beste estetika batzuk lantzea denez, itxusi egin beharko delako hasieran, diferente eta polit egiten ikasi arte, edo agian gustu estetikoa aldatu eta egun itxusi dena polit ikusten dugun arte, depilatu gabeko hankak bezala.
Arabako Errioxako ardogileek euren izendapena izateko bidea judizialki eten du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak, Errioxako Jatorri Izendapenaren Kontseilu araultzaileak jarritako helegitea babestu ondoren. Hala, ezin izango dute Arabako Mahastiak sor-marka erregistratu. Nolanahi... [+]
Komunikazioa, kirola, musika edo sukaldaritza bezalako esparruetan aritzeagatik ezagunak diren Euskal Herriko txoko guztietako euskaldunekin osatu dute Euskaraldiaren enbaxadore taldea.
Indar armatuek zibersegurtasunari buruzko lehiaketa bat antolatu eta ekimena Nafarroako DBH ikastetxe guztietara heldu da; amaierako fasea Aranjuezeko Guardia Zibilaren akademian ospatuko dute. LAB sindikatuak gogora ekarri ditu duela hainbat urte irakasleen ideologiaren arabera... [+]
Ikusiker ikus-entzunezkoen behategiak plazaratu dituen datuetatik abiatuta, gazteek gailu eta plataforma digitalengandik jasotzen dituzten balore eta mundu-ikuskerari buruz hitz egin digute, besteak beste, hainbat adituk.
Lau urteren ostean Trumpismoa itzuli da Etxe Zurira, Donald Trump AEBetako 47. presidentea bilakatu da 78 urterekin. Hainbat deliturengatik zigortua izan den eta zenbait kausa irekita dituen lehen presidentea da. Hauteskunde garaipeneko hitzaldian, esan du “lelo soil baten... [+]
Nafarroako "eremu mistorako" deialdi bakoitzean, banan-banan, zehaztu beharko da euskarari zein atzerriko hizkuntzei ematen zaien puntuazioa, eta eremu ez euskaldunean ez da euskara baloratuko. Nafarroako Gobernuaren "jarrera euskarafobo, atzerakoi eta... [+]
Nafarren %68,3 biltzen dituzten 21 udalerri tentsio handiko eremu izendatuko dituela aditzera eman du Begoña Alfaro kontseilariak. Albistea begi onez hartu arren, EH Bilduk aurrekontuak babestearen truke herrietan “hutsik dauden etxebizitzak bizigarri” egitea... [+]
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Bilboko Udalak eta zenbait hedabidek neska batek gaugiroan bizitako bortxaketaren berri eman zuten, biktimaren baimenik gabe eta modu sentsazionalistan. Emakumeak sare sozialetan bilatu zituen bestelako aliantzak, berbiktimizazioari aurre egiteko. Bere testigantza harilkatu dugu... [+]
Palestinako BDS mugimenduaren presioaren eta eskala handiko boikot kanpaina baten ondoren hartu du erabakia Carrefourrek. Izan ere, finantza-galera erraldoiak sortu dizkio kanpainak, eta enpresaren ospea kaltetu du.
Izendapenak ohiko etxebizitzarako alokairuaren prezioen arautzea ekarriko du. Nolanahi ere, udal ordezkariek argi utzi dute, legediaren bitartez soilik, ezin izango zaiola aurre egin etxebizitzaren aferari. Ondo bidean, 2025eko lehen hilabeteetan indarrean sartzea aurreikusten... [+]
Altsasun autobusak egiten dituen enpresako administrazio kontseiluak hartzekodunen konkurtsoa aurkeztu du asteazkenean. Langileen ordezkariek eskatu dute "benetako plan industrial" bat martxan jartzeko eta manifestaziora deitu dute, igandean Altsasun.
Europar Batasunean hamahiru herrialdek eman dituzte Poliziak egindako erailketei buruzko datuak, eta podiumean daude Frantziako eta Espainiako estatuak.
Gipuzkoako Getariako kostatik 3,7 itsas-miliatara (6,6 kilometrora) jartzear dira Euskal Herriko lehen itsas zabaleko arrain haztegia. 50 metroko diametroa eta 40 metroko sakonera dute bi kaiolek. Bertako itsas baldintzetara ongi egokitzen badira, 2025eko udan 50 hegalabur edo... [+]