Pertsonaiak


2013ko maiatzaren 02an
Juanjo Olasagarre
Juanjo OlasagarreJudit Fernandez
Malenkoniatsu nagusia Marcelek beharko luke baina ez da, beharbada denboraren bila abiaturik denbora berpizteko gakoa (madalena, harlauza) aurkitzen duelako, eta ez orainetik atzera begiratzeko, Abaitua bezalako batek egiten duena. Hamaika pausoko Abaitua malenkoniak ezgauza uzten du oraineko bizitzarako, horregatik ez da heroi bat, heroiak, Euskal Herrian bestela uste badugu ere, ez baitira iraganean bizi baizik eta orain puntu-puntuan, bakarrik ordu horrek eskain dezakeen axolagabeziaz; Abaitua gizajoa, aldiz, gauzei (erlojuak, gatzerdiak) eta hitzei loturik bizi da, Urrek esaten zuen bezala, Ortiz de Zaratek egiten dizkion irainak kaka bezala gorderik.

Burura etorri zaizkidan beste malenkoniatsu bi –ez dakit haiek edo inguratzen dituen giroa– Dama txakurtxodunako Ana Sergejevna eta Gurov dira. Haien borondatearen kontra bada ere amodio triste batean kateatu dira, eta senar-emazteak utzi gabe aurrera egitea erabakitzen dute atzera egitea eginen balute bezala. Maitasunak ez ditu pozten, ez daude alai, elkarrekin daudenean halako griskara bat dario denari, eta badirudi, azken esaldiak ongi laburtzen duen bezala, iragana datorkiena baino askoz hobea izan dela: “Eta biek argi zeukaten bukaera artean urrun-urrun zegoela eta korapilotsuena eta zailena hasi besterik ez zela egin”.

Aurrera, zuen sailkapenarekin segitzearren, begira bizi direnekin, aldiz, birekin akordatu naiz: Zhivago doktoreko Viktor Komarovsky, Strelnikov (filmekoa, nobelan desberdina da) eta Gatsby handiarekin. Batak nola besteak etorkizuna dute amets. Sobietarra, perfektua, zurruna, ordenatua, makina bat bezain zehatza Strelnikov; ia karikatura bihurtu zuten filman bere trenarekin Errusia handian aurrera-atzera; lana balore nagusi paraturik, enpresez eta emakume ederrez beterikoa Gatsby.

Eta orainean bizi direnei buruz Houellebecqen pertsonaiekin akordatu naiz. Orainean bizi dira ezertan ez dutelakoz sinesten, baina haien inguruan jendeak sinetsi du, areago haiek ere sinetsi dute, eta ondorioz dira edo hutsal ezdeus estupidoak (Guda zelaiaren hedatzea) edo zinikoak (Plataforma, Irla baten aukera); izan ere, orainean bizitzeko, iraganik eta etorkizunik gabe, mundua dagoenean egonda, hori izan behar duzula iradokitzen digu Houellebecqek batere moralinarik gabe, estupidoa ala zinikoa.

Baina Ripley ez da zinikoa ez eta estupidoa. Ez digu behintzat horrela aurkezten Highsmithek. Ripley orainean baino bizi ezin den amorala da. Zinikoak iraganarekin edo etorkizunarekin sinesturik orainean bizi behar dela ikasi dutenak dira, behartutako malenkoniatsu batzuk edo zapuztutako utopikoak, alegia. Baina Ripley ez; Ripleyk ez dauka iraganik, eta ez du izango, eta etorkizuna hurrengo oraina bermatzeko dirua baino ez da.

Niri Ripley gustatu egiten zait, kristautasunak erraietaraino iltzatu digun erruaren batere zentzurik ez izateaz gainera Schopenhauerren hura ekartzen didalako gogora: “Oraina da bizitzeko modu bakarra, iragana eta etorkizuna ez dira existitzen”.
Onartu beharra dut, hala ere, orainean bizitze horretarako izaerak ez nauela laguntzen, nire ahaleginak ahalegin.

Paradoxikoki, oraina betirako dela gogoratzen digu Borgesek Funes oroimentsuan (Juan Garzia Garmendia handiak itzulia). Dena gogoratzen du baina gogoratze horrek ezer ez gogoratzera behartzen du halako betirako orainean bizitzera eramanez, oro gogoratzea oro ahaztea bezala dela, alegia, beste handi hark esan zuen bezala, DANAk eta NADAk. Hobe beraz hirutatik pixka bat, nahiz eta izaeraz malenkoniara jo. Zoritxarrez, esan beharko nuke, Josi, Ur?

Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude