Salmenten erregearen azkenaurrekoa
(Dutton, 2007)
Urtebetetzean oparitu zidaten A world wi-thout end, Un mundo sin fin nik jasotako bertsioan eta Un monde san fin Euskal Herriko beste erdara nagusian. Euskaraz, oraingoz, ezta hasiera ere. Liburua eskuetan hartu bezain laster ohartu nintzen lana izango zela irakurtzea; giharrentzat, esan nahi baita. 1.177 orrialde, aizue. Ez pentsa erraz erabiltzeko alea denik galestarrak emandako liburukotea. Baina best seller-a best seller da, eta oparia opari. Hortaz, kementsu ekin nion irakurtzeari, Follett writer baino seller hobea dela jakin arren.
Ez nadin hipokrita izan hala ere; banekien istorioaren bihurguneek gupida gabe erakarriko nindutela. Esan gabe doa, eszeptizismoz bapo hornitu nintzela irakurtzen hasi aurretik, badaezpada iruzkin honen antzeko ezer idaztea egokitzen zitzaidan edo. Neu ere literatura onaz dakitenen podiumetik hurbildu nahi nintzaion A world wi-thout end-i, neuk ere ganorazko kritikarien doinuz jardun nahi nuen Folletten prosa arrunt samarraz, pertsonaien psikologia lauaz, literaturaren historiari egin dion ekarpen ezaz.
Gogora dezagun nola gertatu ziren gauzak: Follettek orain hemeretzi urte kaleratu zuen The pillars of the Earth, Lurraren zutabeak, eta egilearen kontu-korrontearenak ere bai, hein handi batean. Orduko arrakastak oraingo ondorengoa ekarri du. Katedral baten eraikuntza izan bazen lehen liburuaren ardatza, katedral beraren lehen hondamendi zantzuek behar zuten segidaren aitzakia. Eta aitzakia besterik ez dira izan, zinez. Gasteizko Santa Maria katedrala berritzeko lanek eman omen zioten Folletti A world without end idazten hasteko inspirazioa; baina Kingsbridge-ko katedralaren ajeek liburuaren %3 ere ez dute betetzen, eskuzabalak izanda. Sekula estatua merkeagorik!
Bestela, lehenengo liburuaren ildo bera jorratzen da bigarrengoan. Matazak azpi-matazarekin korapiloa osatu, eta ea nola askatuko, loa galarazi irakurle txintxooi. Pertsonaiak zeharo dohatsuak edo biziki zitalak izan daitezke, The pillars of the Earth-en bezala. Erdibiderik ez fikziozko Erdi Aro honetan. Han-hemen Folletten ahalegintxoren bat igartzen da hori hala izan ez dadin, pare bat gaiztakeria txiki eginaraziz istorioko heroiei, baina gehiegi tematu gabe. Zerbait berri aipatzekotan, akaso, XIV. mendeko Europa suntsitu zuen izurriaren deskribapena. Hori da liburuaren elementurik interesgarrienetakoa gure uste apalean. Gainerakoan, sexu asko eta katedralgintza gutxi. Entretenimendu ordu batzuk –askotxo– nahi dituenarentzat zeharo gomendagarria. Horrek duen meritua aitor diezaiogun Follett jaunari.
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Irutxuloko Hitzak asteartean parte hartu zuen Hordago - El Saltok antolatutako mahai inguruan, Hibai Arbide, Lucia Mbomio, Xalba Ramirez eta Miriam Najibi kazetariekin.
Ia 24 milioi euroko ordainsaria jaso zuen Jesús María Herrerak, CIE Automotiveko zuzendari exekutiboak, 2023an. 2022an 20 milioi euroko aparteko prima jaso, eta sei bider handitu zuen urteko soldata. Iberdrolak ere lekua hartu du podiumean, eta 2023an, energia... [+]
Abenduaren 13an mobilizazioa antolatu dute Santutxun (Bilbo), enpresa amerikarra palestinarren aurkako genozidioaren parte dela salatzeko. Auzoko kideek azpimarratu dute ez dutela nahi auzoan sarraskiari sostengua ematen dion enpresa multinazionalik.
Grebak 27 egun iraungo ditu, urtarrilaren 6 arte. Gutxieneko soldata kobratzeko “365 egunez eta 24 orduz” lan-baldintza “jasanezinetan” lan egiten dutela salatu dute, eta lanaldiaren benetako zenbaketa egin dezan exijitu.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
HTSk boterea hartu duenetik, babes-eskaerak gelditu dituzte Mendebaldeko hainbat gobernuk. Alemaniak 47.270 eskaera utzi ditu bertan behera bat-batean, "Siriako etorkizun politikoa zalantzazkoa" dela argudiatuta.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]