Apirilaren 20an, Fernando Lugok, Askapenaren Teologiaren apezpiku ohiak eta Alianza Patriótica para el Cambio koalizioaren hautagaiak Paraguaiko hauteskundeak irabazi zituen, lurrikara politikoa eraginez herrialde horretan. Izan ere, bertako oligarkiaren alderdi historikoak, hau da, Partido Colorado-k, 60 urte jarraian gobernuan iraun ondoren, –Stroessner jeneralaren diktadura barne (1954-1989)–, botere exekutiboa galdu du, Mexikoko PRIri gertatu zitzaion bezalaxe. Zentro-ezkerrak irabazi du lehenengo aldiz herrialde honen historian, eta horrexegatik inflexio puntutzat jotzen dute aztertzaile gehienek.

Paraguai, Hego Amerikan hainbeste urtetan “ahaztua” izan den errepublika, lehenengo planora igaro da azken asteotan. Bi erraldoien artean kokatua, 400.000 km koadroko herri “txiki” honek 6 milioi biztanle baino gehiago ditu, eta horien %50a nekazaritza eta abeltzaintzatik bizi da. Latinoamerika osoan, bertako hizkuntza gehien mantentzen duen herria da Paraguai. Guarania eguneroko komunikazio tresna da, batez ere etxeko erabileran (%59), gaztelaniaren aurretik. Hego Amerikako bigarren herrialderik txiroena, Boliviaren ondotik, eta mendetan pilatutako arazoz beteriko herrialdea da Lugo lehendakari berriak topatuko duena.

Aurre egin beharko dion arazo handienetakoa nekazaritzarena izanen da. Soja transgenikoaren eredua nagusi bihurtu da azken bi hamarkadetan, ondorio latzak ekarriz garapenari, ingurumenari eta langileei. Bi milioi hektarea baino gehiago soja mota honekin ereinda daude, lurraren kalitatea zartatuz, eredu ekonomikoa eraldatuz, lurraren jabegoa bilduz, eta okerrena, milaka nekazari jaurtiz hirietara edota atzerrira. Lugok agindu duen nekazaritza eraldaketa ez da berez oso ausarta, Estatuaren lurrak besterik ez baititu berreskuratu nahi, baina dena den, lur publikoak lapurtu dituzten lurjabeekin gatazka gogorra aurreikusten da.

Brasil eta Argentinarekin indarrean dagoen energia itunaren birnegoziazioa agenda politikoaren lehenengo puntuetakoa bilakatuko da. Diktaduren garaian sinaturiko Itaipu eta Yacyreta Itunak, Brasil eta Argentinarekin hurrenez hurren, aldarazten saiatuko da Lugo. Gaur egun, Paraguaik bi herrialde horiei energia hidroelektrikoa “oparitzen” segitzen du, kostu-prezioan, eta gobernu berriaren helburu zehatza izanen da merkatu-prezioa lortzea, harreman ekonomikoa orekatu nahian. Aldi berean, Mercosurren (Mercado Común del Sur) ere, Paraguaik bat eginen du bera bezain txikia den Uruguairekin, bi erraldoiak hertsatzeko eta egun dauden asimetriak gaindituz joateko.

Arlo politikoan, Estatuaren birfundazioa erronka galanta izanen da Lugoren administrazioarentzat, hiru minbizi errotuta baitaude. Lehenik, sei hamarkadetan Partido Coloradok eginiko Estatuaren kolonizazioari aurre egin beharko dio, alderdi horren erroak moztuz. Bigarrenik, botere judizialaren eraldaketa sakona ezinbestekoa izango da. Eta hirugarrenik, larriena, egiturazko ustelkeriari aurka egin nahi diola agindu du Lugok, Hego Amerikako herrialderik ustelena baita, nazioarteko instituzioen arabera.

Lehendakari berriak, emigrazioaren arazo mingarriari buruzko promesak ere egin ditu, zailtasun handiko afera dela jakin arren. Eredu ekonomiko baztertzaileak milioi eta erdi paraguaiar botarazi zituen Argentina aldera ogibide bila, eta beste milaka batzuk Espainiako Estaturantz. Neurri ekonomiko ausartak hartu ezean, odoluste honek iraun eginen du.

Amerikako Estatu Batuekiko harremana ere klabea izanen da, iparraldeko potentziak bi helburu estrategiko baititu Paraguain. Alde batetik, Mariscal Estigarribia base militarra bere menpe izan nahi du Etxe Zuriak, Hego Amerikan presentzia militarra sendotzeko eta Brasil eta Argentina zaintzapean izateko. Beste alde batetik, guarani munduko ur gezaren erreserba handienetakoa bereganatu nahi du Washingtonek, etorkizun laburrean ura baliabide eskas eta estrategikoa bilakatuko baita. Lugoren gobernuaren jarrera erabakiorra izanen da.

Gaur nahiko argi dagoena da Lugoren garaipena Latinoamerikako herrialde fronte aurrerakoien aldekoa izan dela –bai fronte “gorria”rentzat, baita fronte “arrosa”rentzat ere–, eta aldi berean ez oso berri pozgarria Amerikako Estatu Batuek gidatzen duten fronte kontserbadorearentzat. Etorkizun interesgarria, zalantzarik gabe.