Aitonaren batailak.blogspot.com

  • Internetek hilda dauden soldaduak berpiztu ditu nobela historikoen egile bilakatzeko. Bill Lamin izeneko irakasle batek, bere aitonak –Harry Lamin britainiar gudarosteko soldaduak– I. Mundu Gerran idatzitako eskutitzekin bloga osatu du 90 urte beranduago. Telesail zirraragarrienen antzera milaka irakurlek egunero dute zita webgunean, Laminen gorabeherak ezagutzeko irrikaz. Gutun sorta berria noiz ailegatuko zain, kezkaz beterik, historiak erabat harrapatuta. Soldadua onik bueltatuko ote da etxera?
Harry Lamin
Harry Lamin, britainiar soldadua
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
I. Mundu Gerran parte hartu zuten soldaduen eta euren familien arteko komunikazio hari bakarra gutun bidezkoa izan zen. Urteak pasa ahala, notiziak geroz eta ustelagoak: guda amaitu ez eta hildakoak milioika. Nola egongo ote da? Zauriturik ala honezkero hilda? Ezinegonak harturiko galderak, onik izango ote zenaren esperantzan. 90 urte beranduago, galdera berberak egiten dituzte www.wwar1.blogspot.com blogeko irakurleek. Bitakora horren protagonista Harry Lamin da, Yorkshire-ko errejimentuko soldadu britainiarra. Guden gudan parte hartu zuen eta sasoi beltz horretan bere familia eta lagunei idatzi zizkien eskutitzak irakurgai jarri ditu helbide horretan bere biloba Bill Laminek. 59 urteko informatika irakaslea da eta bere aitonak idatzi zituen hilabete eta egun berean ari da jartzen eskutitzak sarean. “Eskolako historiako irakasleek iradoki zidaten gerrako gutunak informazio iturri baliagarriak zirela oso. Duela egun batzuk guztiak batu, antolatu eta bloga sortu nuen”, adierazi zuen Argentinako Clarín egunkarian orain sei hilabete.

Uneotan, Harry Lamin soldadua Italian dago eta gorriak ikusi ostean onik da: “Astea biziki gogorra izan da, Sommeko batailan aurrera egin genuenean baino lazgarriagoa. Gizon asko hil dira, baina geureganatzeko esan ziguten tokia hartu dugu”, idatzi zuen 1917ko ekainean. Messinako muinoetan izandako odol isuriaz ari da. Britainiar armadarentzat Sommeko errekaren inguruko borrokak historiako odoltsuenak izan dira, bi bandoek milioi bat gerlari lurperatu zituzten eta historiako testuliburuek horrela jaso dute, baina Lamin soldaduaren hitzetan, Yorkshireko gudarostearentzat Sommeko sarraskia baino are eta krudelagoa izan zen Messinako borroka. Otsailean bidalitako gutun sortan, bere anai-arrebei eskerrak eman dizkie janaria bidaltzeagatik; ongi dabilela eta eguraldi hotza epeltzeko desiratzen dagoela adierazi du.

Gutun bakoitzaren ostean, internautek iruzkinak idazten dituzte. Asko AEBetatik bidalitakoak, gudaren arrasto umelak familia ugari izoztu zituelako. Horietako batek dionez, “umea nintzenean gerla hura loriatsua izan zela irakatsi zidaten. Orain badakit guztiz kontrakoa izan zela eta horrelaxe irakatsiko diet nire seme-alabei”.

Orain urte askotako gertaerek gaurkotasuna dutela aitortu dute irakurleek. “Orain gertatuko balitz bezala, guztiz engantxatuta daude”, dio Bill Laminek. Unean bertan gertatuko balira bezala jarraitzen dituzte Harry Laminen gorabeherak, Lev Tolstói-ren Gerra eta bakea nobelako pertsonaienak balira bezala. Lamin soldaduaren bizipenak benetakoak dira, pertsonaiak eta batailak ez dira asmatuak, guda bertatik bertara bizi izan baitzuen. Baina irakurleek telesail baten antzera jarraitzen dute: gutun bakoitza atal moduko bat da. Protagonistari zer gertatuko ote zaion beldur dira jarraitzaileak, kezkati: bizirik aterako ote da? Soldaduaren heriotzaren berri ematen duen notifikazioarekin itxiko al du bloga? Halako kezkak plazaratzen dituzte irakurleek. Bill Lamin egileak jakinarazi duenez ez du ezer aurreratuko, eta soldaduaren abenturak blogean bakarrik jarraitu ahalko dira. Ezin jakin bihar eskutitzik izango ote den. Eguneroko intrigarekin bizi dira irakurleak. Hori bai, telesailaren korapiloa askatzetik gertu da, gerla “aurten” amaituko delako.

Zer ikusi hura ikasi

Bitakorak bazter guztiak astindu ditu. Milaka irakurleren Goenkale bilakatu da, eta nazioarteko hedabideetako erreportajeen bazka: ARD telebista kate alemaniarrak, CBC kanadarrak, BBC britainiarrak eta NBC estatubatuarrak hitz egin dute gaiaren inguruan, baita Espainiako El País eta Argentinako Clarín egunkariek ere. Datuak ematerakoan ez dira ados jarri irakurle kopuruan. Batzuentzat 200.000 lagun elkartzen dira egunero, beste batzuentzat milioi bat inguru. Zifra bat izan edo beste, Bill Lamin aitzindaria izan da eta bere aitona telebistako saio erakargarrienen pareko gidoilari bihurtu du. Jarraitzaile kopurua handia da oso. Eta harria altxatzerakoan inurriak atera nola, hala hedatu da bitakoraren arrakasta sarean. Irakurleek antzerakoak sortu dituzte, protagonista ezberdinekin, noski.

www.aefinsiberia.blogspot.com helbidean, Matt Boyle izenarekin sinatzen duen blogari batek bere aitona George C. Voegeli AEBetako soldaduak I. Mundu Gerran Siberiatik bidali zituen gutunak eskegi ditu sarean. Soldadu horien zeregina AEBetako interes militarrak babestea zen, etsaien –boltxevikeak, japoniarrak, kosakoak– hatzaparretan eror ez zitezen. Horrelaxe aurkeztu du bloga egileak.

www.captainrussell.blogspot.com bitakoraren egileak bestalde, II. Mundu Gerra bukaeran Frantziako frontean izan zen Wallace Russell AEBetako kapitainaren gutunak jaso ditu.

Zinemako superprodukzioetan oinarriak historikoak izan arren egiantzekotasunarekin jolasten da, sinesgarritasuna lortzearekin. Eskutitzak aldiz patrikak aberasteko inolako intentziorik gabeko lekukotasunak baino ez dira, benetako bizipenak, inongo makillaje eta efektu berezirik gabeak. Ez dute egiarekin antza izan beharrik, egiazkoak direlako. Beharbada hori izan daiteke arrakastaren giltzarria.

Azkenak
Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Burlatako gaztetxearen aldeko protesta amaitutzat eman dute Gazte Asanbladako kideek

Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-20 | Patxi Azparren
Europa eta Euskal Herriaren desmilitarizazioa

Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]


Hezkuntza sistema propioa aldarrikatu dute Hego Euskal Herriko hiriburuetan, Ikamak deitutako ikasle greban

Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.


Euskal Pilotan euskal selekzioa aitortzearen alde kokatu da Espainiako Kirol Kontseilu Nagusiko lehendakaria

Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]


2025-03-20 | Iñaki Inorrez
Euskaraldia ez! Euskal Oldarraldia bai!

Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.

Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]


Euskararen zapalkuntza sistematikoa

Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]


2025-03-20 | Sustatu
‘Eta erasotzailea ni banaiz?’ ziberjazarpena ikuspegi berri batetik

Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]


Eguneraketa berriak daude