Begiaren eta gizentasunaren arteko harremana umeengan

  • Gehiegizko pisuak arazoak dakartza, bai pertsona helduengan eta baita umeengan ere. Esaterako, gorputz masaren indize altua eta sabelean gizentasun handia duten haurrek aldaketak izaten dituzte erretinako odol-hodietan. Eta hori gaitz kardiobaskularra izateko arrisku handiaren aurreneko seinalea izan daiteke.
Erretina
Erretina
Erretina, begi-globoaren geruzarik barrukoena, oso leku aproposa da, arrazoi ezberdinengatik, tentsio arterial altuak edo diabetesak, esate baterako, gorputzeko odol-hodietan eragiten dituzten aurreneko aldaketak ikusi ahal izateko. Horrela, hipertentsioa erretinako arteriolak estutzearekin lotu izan da, eta diabetesa, berriz, benulak zabaltzearekin. Arteria eta zain txiki horien hondatzeak eta narriadura mailak desoreka kardiobaskularrak aurreikusteko aukera ematen diete adituei, gaitzak jada agertu direnean horien larritasuna neurtzeko parada eskaintzeaz gain.

Hainbat ikerketak frogatu du, pertsona helduengan, erretinako kaltea, batetik, eta arrisku kardiobaskularreko faktore ezberdinek, bestetik, gizentasunarekin duten harremana. Hala ere, oso ikerketa gutxi egin dira harreman horiek haurtzaroan nolakoak diren ezagutzeko. Australian egin den ikerketa batek horixe ebaluatu du: nola eragiten dion gizentasunak erretinako odol-hodiei haurtzaroan.

Horretarako, sei urte inguruko 1.608 umeren datuak aztertu zituzten. Ikertzaileek gorputzeko masaren indizea, sabeleko zirkunferentziaren diametroa, gorputzaren azalera, eta bestelako faktore soziodemografikoak neurtu zituzten, gurasoek betetako galdera-sorten bidez. Eta ume guztiei begi-hondoaren argazkia egin zitzaien, beraien erretinaren egoera ebaluatzeko.

Datuak aztertu ondoren, gain-pisurik handiena zuten umeen erretinako arteriolak estuagoak zirela ikusi zuten. Gain-pisu txikiagoa zutenek baino bi mikrometro estuago, hain justu. Bestalde, ume gizenek inguru horretako benulen dilatazioa zuten. Oraingoz datu kezkagarriak dirudite, helduak direnean arrisku kardiobaskular handiagoa izateko lehenengo zantzuak izan daitezkeelako.

Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude