Nafarroako euskaldunok azken hileotan biziki aztoratzen gaituen gaietako bat Foru Gobernuaren Hezkuntza Departamentuak euskarazko irakaskuntza ahultzeko duen asmo irmoa da. Orain artio esperientzia pilotu gisa zabaldu duen British eredua beharrean, eredu propio eleaniztun eta malguago bat, hizkuntzen bizikidetzako eredua –Kontseilariaren hitzetan– bultzatuko du Nafarroa osoan. A eta G ereduetan curriculumeko zenbait ikasgai ingelesez landuta eratuko dute ikasteredu berria. Garbi agertzen da ingelesaren aldeko apustua eta garbiago euskararen kontrakoa, D eredua ingelesaren sendotze horretatik kanpo utzi baitute. Hezkuntza sistema publikoak gurasoei ingelesaren eta euskararen arteko dilema faltsua planteatuko die, hautatu behar izanen baitute ederki uztar daitezkeen hizkuntzak.

Hileotako egunkarietako lerroburuak ikusita pentsatzea legoke ingelesa izan dela nafarrei elebidunak izateko aukera lehen aldiz eman diena. Baina bai, aitortu beharko dugu ingelesa izan dela Nafarroako Gobernuari elebitasunaren gainean lehen aldiz modu baikorrean mintzatzeko aukera eman diona.

Nafarroako Gobernuarendako gaztelania eta ingelesa irakasten dituzten ereduak “elebidunak” dira eta euskara, gaztelania eta ingelesa irakasten dituztenak D eredua. Euskara, bertako hizkuntza izanda, ez du inola ere lehenetsi. Areago ere, euskara arrotzeko joerak segitzen du: Nafarroan ingelesezkoari British erraten diote, euskarazkoari Vascuence. Eta ingelesa izanen da hemendik aitzina Nafarroan normalduko den bigarren hizkuntza. Izan ere, berriki onetsi diren aurrekontuek 200 irakasle ingelesez bertziklatzea aurrikusten dute, eta hamar baino ez euskaraz.

Baina euskararena arazo gerta dakioke Nafarroako Gobernuari “hizkuntzen bizikidetzako eredua” Nafarroa osoan eskaintzeko. Oraintsu bitartean Nafarroako Gobernuak Euskararen Foru Legearen interpretazio murriztaileari eutsi dio: “eremu ez euskalduneko” sistema publikoan ezin da D eredua eskaini. Baina Hezkuntza kontseilari berriak interpretazioaren aldaketaren lehen zantzuak eman ditu Iruñerriko “eremu ez euskaldunean” geratzen diren zenbait herritan D eredua eskainiko baitu. Horretarako gizartearen eskaera handia izan da. Gurasoak mugitu dira, baina administrazioaren gogo oneko asmo onberei jar diezaiegun zalantza ikurra, uste baitut interpretazio aldaketa horrek herritarren eskubide berdintasuna baino arrazoi interesatuagoak dituela atzean: “hizkuntzen bizikidetzako eredua” Nafarroa osoan zabaltzea ez kuestionatzea eta zonifikazioa ukitu beharraren aldarrikapena argudioz gabetzea. Izan ere, interpretazio berriak ez du eskatzen zonifikazioa ukitzea D eredua zabaldu ahal izateko, beti ere administrazioak –eta ez herritarren eskaerak– bultzatuta.

Gauzak horrela, zer leku izanen du euskarak nafarren hurrengo belaunaldietan? Nafarland horretan ez dakit ez ote dugun pentsatzen hasi behar historian menpeko taldeek jorratu izan dituzten estrategiez. Agian Basque Pride Day bat gurean? Hobe Basque is beautiful mugimendua akaso?