Herri txiki, infernu handi?

  • Lankide ohi batek, madrildarra bera, sarri erabiltzen zuen “herri txiki, infernu handi” esamoldea. Euskaldunen Euskal Herri hau zein txikia den, ordea, nekez irudika dezake kanpotar batek, ezta geografikoki bertan bizi den ez euskaldun batek ere. Postaltxo honetara bi adibide ekarri nahi ditut.
Joseba Barandiaran
Joseba Barandiaran ekonomilariaIñigo Azkona
Bata. Mariasun Landa idazleak eta Xabier Silveira bertsolariak gazteleraz liburu bana kaleratu dutela eta, Koldo Izagirre idazleak amaraunean paratu hausnarketen harira, dexenteko kalapita eta eztabaida piztu da euskal letren mikrokosmosean. Toki txikian, zaratatxo ñimiñoena burrunba baita, noski. Landa eta Silveiraren hautuak, ulergarri bezain zilegi dira mikro ikuspuntu batetik. Herri normalizatu batean oharkabean pasako ziratekeen. Baina makro ikuspuntutik, herri gisa bizi gaituen egoera diglosikotik, Izagirrek agertu harridura eta egin hausnarketak ez dira oinarrigabeak. Bai zera. Nago, herri txikia izatea baino, ez normalizatua izatea dugula geurean zinezko gakoa. Hausnartu, bestela, Berriako lagunek antolatu eztabaidaren ondoko izenburua, ezin adierazgarriagoa: “Kontsumitzen al da euskarazko kultur produkzioa?”. Galdera planteatzeak berak ez du inor asaldatu. Baina, neure uste harroan, Landaren eta Silveiraren hautuak baino zerbait eskandalagarriagoa islatzen du.
 
Biga. Realeko marketin arduradunak ez daki, baina bertsolaritzaren mikrokosmosean badira izarrak, planetak, sateliteak –ez gutxi– eta berauen konbinaketek osatu galaxiak ere. Gipuzkoan egin den azken txapelketa kasu, Gpuntua, BECekoaren ostean izandako Big Bangaren moduko beste bat izan da, oraingoan Ilunben. Gehienera asteroide ñimiño bat baino ez naiz ni Gpuntu horretan eta, parte-hartzaile gisa baino, entzule bertsozale gisa kezkatzen nau egun txapelketetan sumatzen dudan joera batek. Arriskua sumatzen dut: euskal unibertsoko txokoan, hauskorrean hauskor dena beraz, edozein kritikaren oihartzuna destruktibo bilaka daitekeen beldurrez edo, tentu itzelez egiten dira bertsolaritzan kritika publiko guztiak. Derradan, hasi orduko, nirea konstruktibotik bideratu nahi nukeela; alegia, gogoeta zintzorako.
 
Kartzelako gaietan, zulo beltzak sortzen dira. Saio berean entzun dira, kantatzen hasi aurreko hiru minutuko isiluneak bertsolari batzuekin, minutu eta erdikoak beste batzuekin. 180 segundo versus 90 segundo, lan berari aurre egiteko. Bat-bateko bertsolaritzaren alde neurgarri, alderagarri eta puntuagarriena, nire ustez: lehen puntua kantatu aurreko denbora guztia. Saiatu 180 segundo isilik egoten, egonean, ordulariari begiratu gabe. Luze da, oso luze. Eta kanporaketetan aurrera eginagatik, kasu askotan ez da nabarmen gutxitu isiluneen iraupena. Puntuazioetan zigor handirik islatzen ez duen seinale.
 
Gpuntuan merezitako txapeldun izan zenari helarazi nion kezka hori galdera digital batean, baina izar iheskorren gisako erantzuna baino ez nuen jaso. Toki txikian zaratatxoa burrunba bihur daitekeelako, akaso, edozein kritika modu pertsonalean hartzen bada. Ariketa zaila, gogorra da, noski, kartzelakoa. Istorio bat ehundu, hiru bertso, errima pila… bai, ados, Aitor. Baina minutu eta erdi, hiru minuturen erdia da. %50. Zortzi bertsolari bider hiruna minutu isilik=hogeitalau minutu isilik. Zortzi lagun bider minutu eta erdi, aldiz, hamabi minutu. Entzuleei saioa luze egiteak zinez kezkatzen nau ni, neure txikian. Finaleko morboa kontsolagarri izanagatik. Baina txapelketako DVDa etenik gabe kaleratuz gero, izango da, iragarkirik gabe ere, komunera joan-etorrirako betarik, bideoa gelditu beharrik gabe; eta ez naiz “paseilloez” ari. Eta inor infernura bidali asmorik gabe diot, gainera.

Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude