Ez dakit
- Egia esateko gauza bat bukatzen aritu naiz Gabon aurretik, eta gero oporretan lo eta jan baino ez dut egin. Artikulu hau entregatzeko aurreko egunean berean akordatu nintzen egin egin behar nuela, eta ez da gure nagusiaren errua, nirea baizik; ez dakit, aspaldi honetan errealitateak halako mizkinkeria bat sortzen dit eta ihes egiten diot, nire mundu txikian sartzen naiz: bikote kidea, familia, adiskideak, liburuak, musika eta gutxi gehiago. Norbaitek “burgeskeriak” esanen luke. “Narratibarik eza”, dei diezaiokegu Urren hitzetan.
Bai, esana duzue, nekea. Ez dut errepikatuko.
Narratiba handiei buruz aritu zen Ur. Narratiba handien itzulera minez bukatzen zuen artikulua. Benetan, Ur, haien minez?
Ni ez nago hain seguru. Narratiba handia izan da Marxismoa eta haren gauzatzea, eta egia da onura bezainbat kalte ekarri dituela. Kubako kasua begiratzea besterik ez dago.
Narratiba handia izan da Progresoa ere. Arropa garbigailua ekartzeaz gainera Kolonizazioa ere sortu zuen. Ez dago dudarik Ilustrazioaren narratibak onura ikaragarriak ekarri zizkiola gizakiari, batez ere zuriari eta europarrari, eta horrexegatik ez horrenbeste beltzari edo hinduari.
Ez dakit. Ez dakit narratiba handiak behar ditugun bizitzeko. Beharbada horiek gabe hobe gaude. Edo beharbada horiek gabe makurrago. Ez dakit. Baina ikasten ari naiz “ez dakit” horretan bizitzen. Hasieran asaldatu egiten zaitu erantzunik ez edukitzeak, erantzunik edukitzera ohituta baitzaude. Gora begiratu eta ez daukazu narratibarik.
Beno, bada ez dakit. Ez dakit, demagun, arau moralek unibertsalak izan behar duten. Eta baiezkoan nagoela ezezkoaren kalteak ere ageri zaizkit. Izan ere, mila galderen artean bat egiteagatik, zertan jarraitu behar dio afrikar batek Europaren bihotz zurian sortutako arau moral bati?
Nahi baduzue hasierara itzul gaitezke. Narratiba handiaren izenean onartzen zen 80ko hamarkadan norbait arrazoi politikoengatik hiltzea, gaur narratibarik gabe ez da horrenbeste onartzen. Onura bat.
Baina narratiba ezak biluzik utzi gaitu eta hori interesgarria iruditzen zait. Zuk zerorrek pentsatu behar izateak zer den ongi eta zer gaizki, beharrezko ariketa egiteaz gainera gizakiago izateko aukera eskaintzen dizu; eta badakit “gizakiago” hori narratiba handira lerratzen dela.
Bai, ez dakit, eta gainera, garai gogorrak bizi ditugu. Baina ez dakit lehenagokoak baino gogorragoak diren, ez dakit narratiba handiekin hobe biziko ginatekeen, ez dakit hau hobetzerik badagoen, ez dakit hobetzeko metodorik baden, ez dakit arau unibertsalik baden, ez dakit esaten duten bezala XX. Mendea menderik krudelena izan den.
Dakidana zera da, bizi beharra dugula. Eta hemen bizi eta orain bizi. Jakin baino gehiago bizi, egunerokoarekin moldatu, gauza txikiak atondu, adiskideei deitu, bikote kidea zaindu, familia babestu... Ezdeuskeria bat, bai badakit, baina hori da bizia ezdeuskeria zoragarri bat.
89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]
Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.
Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.
Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]
Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".
"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]
Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]
Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]