Vlad versus Dracula
- Transilvania, 1431ko azaroaren 8a. Vlad Draculea jaio zen, gero Valakiako Vlad III.a printzea eta banpiro odolzale ezagunenaren mitoaren jatorria izango zena. Oso gaztetan aitak otomandarren esku utzi zuen Vlad. Otomandarrek Valakia konkistatu zutenean bera izendatu zuten printze, baina lurralde gatazkatsu hartan ez zuen karguan urtebete ere iraun.
1462an otomandarrek armada bikaina osatu zuten, kopuruz Vladen armadaren hiru halako eta ekipamenduz ere askoz hobea. Valakian sartu eta berehala hartu zuten Targoviste hiriburua. Baina Vlad ez zen alferrik etsaien artean hazi, ederki ezagutzen zituen haien ohitura eta beldurrak. Batetik gerrilla moduan eraso zien, talde txikitan eta gauez; berehala printzearen eta iluntasunaren arteko harremanaren inguruko legendak zabaldu ziren etsaien artean. Bestetik, etsaiak zutoinean sartuta hiltzea ohikoa zen garai hartan. Baina Vladek muturrera eraman zuen ohitura hori. Mehmed II Targovistera iritsi zenean inguruko muinoak zutoinez eta gorpuz josita ikusi zituen. Kronika otomandarrek ziotenez, 15.000 eta 20.000 bitartean zeuden paldoan sartuta usteltzen. Sultanak Konstantinoplara bueltatzea erabaki zuen. Gainera, Vladek zutoinekin irudi geometrikoak egiteko ohitura zuen, propaganda krudelaren eragina areagotuz. Garai hartako ilustrazio eta izkribuek Vlad ikuskizunaz gozatzen irudikatu zuten. Eta, azkenean, psikologikoki irabazi zuen gatazka hura.
Otomandarren eta hungariarren arteko liskarren erdian zegoen Valakia, eta Vladek muturreko estrategia erabili zuen erresumaren burujabetasunari eusteko. Barne gatazkak apaltzeko ere balio izan zion; boiardoen –bertako aristokrata etsaien– oposizioa paldoan desagertu zen. Merkatari eta etorkin saxoienganako gorrotoa ere zutoinei esker ase zuen.
Ziur horrek eragina izan zuela mende batzuk geroago Bram Stoker britainiarrak 1897an Dracula kondearen mitoa nobela batean jaso zuenean. Vlad odol bila dabilen banpiro gisa irudikatu zuen eta, ondoren, Hollywoodi egokitu zitzaion irudi historikoa are gehiago distortsionatzea. Egungo Errumanian baino ez diote eusten printzearen irudi politikoari; 1976an Ceaucescuren gobernu komunistak Nazioaren Heroi izendatu zuen bere heriotzaren bosgarren mendeurrenean.
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
.jpg)
Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.
Arratsaldeko lehen orduetan, 14:30ak aldera, Nafarroako ikastetxe publikoetako 30en bat langile sartu dira Iruñeko Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren egoitzan eta sarreran eserialdia egin dute. Lehen ekintza gisa planteatu dute eta, adierazi dutenez, honen bidez... [+]
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Irutxuloko Hitzak asteartean parte hartu zuen Hordago - El Saltok antolatutako mahai inguruan, Hibai Arbide, Lucia Mbomio, Xalba Ramirez eta Miriam Najibi kazetariekin.
Abenduaren 13an mobilizazioa antolatu dute Santutxun (Bilbo), enpresa amerikarra palestinarren aurkako genozidioaren parte dela salatzeko. Auzoko kideek azpimarratu dute ez dutela nahi auzoan sarraskiari sostengua ematen dion enpresa multinazionalik.
Grebak 27 egun iraungo ditu, urtarrilaren 6 arte. Gutxieneko soldata kobratzeko “365 egunez eta 24 orduz” lan-baldintza “jasanezinetan” lan egiten dutela salatu dute, eta lanaldiaren benetako zenbaketa egin dezan exijitu.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
HTSk boterea hartu duenetik, babes-eskaerak gelditu dituzte Mendebaldeko hainbat gobernuk. Alemaniak 47.270 eskaera utzi ditu bertan behera bat-batean, "Siriako etorkizun politikoa zalantzazkoa" dela argudiatuta.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.