uren baza politiko handiena “negoziazioa” zen. Baina negoziazioaren atzetik suposatzen zen beti zegoela sari bat, ETAren amaiera. Ezker abertzaleko agintearen arabera ETAren desagerpenaren altxorra mahai gainean jartzeko, etekina atera behar zen negoziaziotik. Garbi dago ETAk inoiz ez dituela nahi zituen etekinak lortu orain arteko negoziaketa guztietan.

Zapaterok egin duen ahalegina eskema horren azken aukera izan da. Tregoa apurtzeko erabakia hartu duten ezker abertzaleko agintariak ez dira konturatu tiroen garaia agortuta dagoela Europan, Gerry Adams konturatu zen bezala. Eta errealitate horrekin konturatzeko gai izan diren agintariak ez dira atrebitu ETAri planto egiten. Emaitza? Gerry Adams Ipar Irlandako Gobernuan –Euskadik duen baino autonomia askoz ere eskasagoarekin– eta Arnaldo Otegi kartzelan.

Une honetan ordea, badago datu bat azpimarratzekoa eta gainera apurtzen duena orain arte erabilitako eskema: “Inork ez du interesik ezker abertzalearekin negoziatzeko”. Bere altxorra, ETAren desagerpena negoziazioaren ondorio bezala, asko depreziatu da merkatu politikoan, inork ez du sinesten eskema horretan dagoeneko. Estatuak zertarako negoziatu behar du ezker abertzalearekin orain? ETA desagertzeko? Mesedez… Bitartean ETAk berearekin segituko du, atentatuak egiten. Baina, bateon bat oraindik konturatu ez bada, ETAren atentatuen ondorio politikoak, askoz ere kaltegarriagoak dira ezker abertzalearentzat Estatuarentzat baino.

Ezker abertzaleak bere aukera eduki du, eta ez nolanahikoa gainera. Euskal Herriko indar politiko inportanteenetakoa izateko aukera eduki du. Baina horretarako ETAri lotzen zion zilborhestea eten egin behar zuen eta ez du jakin, ez du asmatu edo ez da atrebitu hori egiten. Orain, ETAk edukiko duen amaiera berbera izango du.

Euskal gizarteak hartu du bere epaia. ETA bera da arazoa eta bizkarra ematea erabaki du. Aurpegi ematea oraindik arriskutsuegia izan daiteke eta gainera ez dator bat generazio berrien estiloarekin. Komandoa detenitzen dutela? Kalean txiton baina etxean txalo. Mahai nazionala atxilotzen dutela? Kalean txiton eta etxean: “Aizu, aspertuta nago betiko kontuekin, jarri ezazu Buenafuente”. Eta horrela guztiarekin. Agian euskal gizartea ez da kalera aterako ETAren kontra manifestatzera, baina bere barnean, ETArekiko eta ezker abertzalearekiko zuen pazientzia agortu egin da. Ondorioz, justizia hauen gainera etortzen denean, jende gehienaren pentsamendua hauxe da: “Hor konpon Maria Anton”.