Amikuzeko kronikak, hil nahi ez duen euskalkien emanak
- Hotz Bero, Mixel Thikoipe. (Maiatz 2007)
Euskalgintzaren zereginetako bat, tamalez, Hego eta Ipar Euskal Herrien artean zubiak eraikitzea izaten da. Nahi genukeen baino zabalagoa da Bidasoa, eta zer esanik ez Auñamendiak.
Hotz bero liburua da loreotako bat, eta Mixel Thikoipe baxenabatarra hura hazi duen lorazaina. Hainbat trebezia badu Thikoipek egia esan: kantaria, gitarra jolea eta kantu sortzailea da, esaterako. Idazlea ere bai, bistan da. Hotz bero lanean, hamazortzi istorio labur eman ditu; izenburuak salatzen duenez –eta kontrazaleko iruzkinak argitzen– hotza eta beroa azaltzen dira ipuinotan, barrea eta negarra, bizitzaren ispilu. Eguneroko kontuak baitira hizpide liburuan, egunero ikusten ez den hizkuntza biziz eta estilo airosez emanak. Edukiaz den bezainbatean ere, hotza nahiz beroa. Distirantak dira batzuk, beste batzuk balekoak baino ez, ederrak denak.
Mixel Thikoipe Amenduzen jaio zen, eta Domintxainen bizi da. Biak ere Amikuzen daude, Nafarroa Behereko eskualderik xiberotarrenean apika. Hango giroa jaso du egileak, eta hango euskara baliatu. Nafarroa Beherea eta Zuberoa dira euskal hiztun portzentajerik handiena duten herrialdeak, baina horietan ari da hain justu euskara azkarren galtzen. Iraungipen-data jartzen ere ausartzen hasiak dira batzuk. Hori horrela, tentazio handiegia da liburu hau amikuzeraren epitafiotzat har genezakeela esatea. Ez gara hain ezkor jarriko, baina hain baikor ere ez: hau epitafioa bada, ez da azkena izango; egongo da denbora gehiago idazteko. Bestalde, esan dezagun euskalkia erabiltzea ez dela oztopo edozein euskaldun alfabetatuk Hotz bero ulertzeko. Lan apur bat eginez, ez dugu ukatuko. Oraingoz, batzuk-batzuk agertu dira lan hori egiteko prest: lehenengo argitaraldia agortua da, eta bigarrena bidean. Bada harririk Bidasoa zabalegiaren gaineko zubiak eraikitzeko.
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Irutxuloko Hitzak asteartean parte hartu zuen Hordago - El Saltok antolatutako mahai inguruan, Hibai Arbide, Lucia Mbomio, Xalba Ramirez eta Miriam Najibi kazetariekin.
Ia 24 milioi euroko ordainsaria jaso zuen Jesús María Herrerak, CIE Automotiveko zuzendari exekutiboak, 2023an. 2022an 20 milioi euroko aparteko prima jaso, eta sei bider handitu zuen urteko soldata. Iberdrolak ere lekua hartu du podiumean, eta 2023an, energia... [+]
Abenduaren 13an mobilizazioa antolatu dute Santutxun (Bilbo), enpresa amerikarra palestinarren aurkako genozidioaren parte dela salatzeko. Auzoko kideek azpimarratu dute ez dutela nahi auzoan sarraskiari sostengua ematen dion enpresa multinazionalik.
Grebak 27 egun iraungo ditu, urtarrilaren 6 arte. Gutxieneko soldata kobratzeko “365 egunez eta 24 orduz” lan-baldintza “jasanezinetan” lan egiten dutela salatu dute, eta lanaldiaren benetako zenbaketa egin dezan exijitu.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
HTSk boterea hartu duenetik, babes-eskaerak gelditu dituzte Mendebaldeko hainbat gobernuk. Alemaniak 47.270 eskaera utzi ditu bertan behera bat-batean, "Siriako etorkizun politikoa zalantzazkoa" dela argudiatuta.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]