Trenaren hots eztia


  • Europa neoliberala osatzen duten jakintsuak, kazetariak batez ere, hondar urteotako Frantziako gatazka sozialetaz handizki burlatzen omen dira. Ez bat ez bi, politika erabaki batez kontent ez baldin badira, frantsesak, euskaldunak barne, karrikara jaisten dira, herria grebaz blokeatzen dute, grebalarien taldea, prentsak dioenez, minoria bekaitz bat baizik ez delarik: lan zaleek grêvistes egoïstes oihukatzen dute, ezpainak ezkel, grebalariak sekula gurutzatzen balituzte, arrabiaz kalituko lituzketela erantsiz. Mukitsu neoliberalek zuzentasuna eta Konstituzioan bereziki idatzi lanerako eskubidea non dauden galdatzen dute, steadycam gosetien aitzinean.
Itxaro Borda
Itxaro Borda idazleaGaizka Iroz
Azaroaren 20an Baionako kaleetan, beste bospasei mila lagunekin manifestatzen nenbilela greba ideiaren bukaeraz gogoeta nintzen. Greba, amodioa bezainbat maite dut. Alabaina orduan laneko baldintzetaz, lan gehiago egin diru gehiago irabazteko lema sarkoziarren histeriak itxuraldatu lanaren ideologiaz eta gainerako ofizioetakoekin solastatzen gara, bestela bakoitza gure zokoetan gaude, marmazika, nagusien tirania moskotaren mende, buruak apal. Egunerokotasun zirikatuaren oihalean, greba urrako sano bat da, mass-mediak goizetik arrats arrunt kontra agertu arren, eta jainkoak daki berri sailak sakratuak direla herrikide anitzentzat.

Aldaketa sakona agitzen ari dela ezin uka. Kazetariak grebalariez doi bat objetiboki mintzo ziren garai bat izan zen, 2003ko Fillonen erretreten erreformaren kontrako mugimenduraino, hots. Aurten, naski, ederki ordainduak diren telebistetako gobernuaren fidelis canis horiek mugak gainditu dituzte: SNCF eta RATPko grebalariak pribilegiatu, gaiztagin eta kasik terrorista sozial erara aurkeztu dizkigute, grebalarien ekintzak bi minutuz eta hiritarren negar-anpuluak aldiz luzekiro presentatuz. Jakina da neoliberalismoa afektibitatean bermatzen dela, herra, gaizkizan eta auhen uhinak oro baliatu eta manipulatuz. Grebalariak ez dira alabaina RMIstak, baina asko SMICaren heineko edo pixka bat goraxeagoko hilabete-sariak dauzkaten funtzionario gorrotatuak direla azpimarra dezagun, salbuespenak salbuespen noski. Ez da politikarik egiten salbuespenekin, salbuespenak aurreratzen direla, gaztigu politikoak bidera eta ororengana hedatzeko. Betikoa: txikiak lehertu eta handiak laudatu, ezen olde berean, maioria isil horretako ingratuek ausarki txalotu dute Sarkozyk lehendakari soldata %140ez igotzea, hipokrisia baten bukaera xuxurlatu dute irri batez.

Behereko frantsesak, jubilatua da eta 1945az geroz martxan jarri egitura sozialetaz aprobetxatzen du, sindikatuen diktaduraren akabantza amesten du, sindikatuak debekatu beharko litezke, edozein baldintzetan lanerako dretxoaren faborez laneko eskubide sozialak, soldata minimoa, hogeita hamabost ordu nazkagarri horiek ezabatu, eta telebistetan nehoiz inuxenteki pasatzen ez diren errumaniarren eredua Frantzian zabaldu: hirurogei oren lan, berrehun eurorentzat. Errumaniarrak horrekin pozik dira, zergatik ez frantsesak?

Neoliberalek, jendeak plegarazten dituen kaosa antolatzen dute eta samin bortitz meta urrintsuan zutunik, Villiers Le Bel-en bezala, ordena mantentzen dute ikusgarriki, poliziek axolagabeziaz edo berdin ohituraz, bi haur hotz hil(tzen utzi) dituztela ahantzarazteko, eta katiminian, diputatuak laneko kodea, MEDEFak seinalaturiko arkaismo sozialetaz garbitzen ari dira: gobernuaren ahoa, bere elea bezain zuria da. Hannah Arendten Gezurra politikan artikulua irakurtzekoa da.

Berehala.

Azkenak
Lineal A idazkunik luzeena

Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]


Gizonak frontera, emakumeak zubira

Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]


Resako aztarnategia Andosillan
Ebroko muga zaharraren lorratzetan

Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]


Pippi Kaltzaluzek 80 urte bete ditu, beti bezain iraultzaile

Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]


Trans Pertsonen Lehen Mailako Arretako Zerbitzuak jarriko ditu abian Osakidetzak

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako trans pertsonei zuzendutako protokolo asistentziala eguneratzea da helburua. Lehen Mailako Arretako Taldeak (LMAT), trans pertsonentzako Lehen Mailako Arretako Zerbitzu berriak (tLMAZ) eta Gurutzetako Unibertsitate Ospitalean dagoen Genero... [+]


Osakidetzako datuen kontraesanak: itxaron-zerrendak behera, herritarren kexak gora?

Jaurlaritzak ziurtatu du itxaron-zerrendak bi hilabetetik behera jaitsi direla azken hiruhilekoan. Manu Lezertua EAEko arartekoak, berriz, beste datu bat nabarmendu du herritarren kexei buruzko urteko txostenean: Osakidetzari dagozkion kexak %70 igo dira, eta batez ere... [+]


“Neutrotzat aurkezten dena, egiaz, ideologia nagusiaren konplizea da”

Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]


Unibertsitate pribatuak sortzeko baldintzak gogortu nahi ditu Espainiako Gobernuak

Ugaritu diren “txiringito pribatuei” muga jartzeko asmoz, unibertsitate berriak sortzeko baldintzak gogortu nahi ditu Espainiako Gobernuak. Euskal Herrian polemika artean jaio zen azken unibertsitate pribatuak adibidez, Gasteizko Euneizek, gaur gaurkoz ez ditu... [+]


2025-04-02 | Cira Crespo
Espainiako bandera

Juan Bautista Bilbao Batxi idazleak barku batean egiten zuen lan, eta bere bidaietako kronikak bidaltzen zituen Euzkadi egunkarira. Horri esker, XX. mende hasierako mundu osoko kronika interesgarriak ditugu, euskaraz. 1915eko ekainean, hain zuzen, Murtzian egin zuen... [+]


Segurtasuna, etorkinak eta beldurra

Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.

Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]


Haurtzaroaren denbora

Haurtzaroaren amaiera eleberri distopikoa idatzi zuen Arthur Clarkek, 1953. urtean: jolasteari utzi dion gizarte baten deskribapena. Eta ez al da bereziki haurtzaroa jolasteko garaia? Jolasteko, harritzeko, ikusmiratzeko eta galdera biziak egiteko unea. Ulertzeko tartea zabalik... [+]


2025-04-02 | Castillo Suárez
Erantzunak

Badira etxebizitzak saltzeko atarietara harpidetuta daudenak, etxe bat erosi nahiko luketelako. Tarteka etxeak ikusteko hitzorduak ere egiten dituzte, eta seguru nago saltzaileak badakiela pertsona horiek ez dutela etxea erosiko, ez bisitan etxeari aurkitzen dizkioten baina... [+]


2025-04-02 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hirigintza militarra

Berriki zabaldu da Gazako lurralderako Egiptok egindako hirigintza-antolaketa plana. Marrazki batean jaso dira etorkizuneko kale, eraikin eta iruditeria, oraindik metraila eta lehergailuen usaina darion errealitate baten gain. Hirigintza proposamena, beste bonba jaurtiketa bat... [+]


Eguneraketa berriak daude