Demokraziak eta demokraziak

  • Ekainaren 10ean, Belgikako Legebiltzar Federalerako 150 legebiltzarkide eta senaturako 40 ordezkari hautatzeko hauteskundeak izan ziren. Ohikoa denez alderdi politiko guztiak irabazle irten ziren oihuka. Orduz gero, azaroa aurrera doan arren, alderdi politikoek ezin izan dute agintzeko akordio orokor bat itundu.

2007ko azaroaren 27an
Antton Egiguren
Antton Egiguren apaizaDani Blanco
Hainbeste arazoren artean, Bruselas-Halle-Vilvoorde (B-H-V) deritzona dago.

Belgika Europako bi kultura handien artean kokaturik dago: zelta-germanikoa eta latin kulturen tartean alegia. Herrialde ttipia izan arren (30.528 km2) nazioarteko hainbat gerla ezagutu duen lurraldea da: Europako Gudalekua deitu izan zaio.

Kultur aniztasuna bertan erabiltzen diren hizkuntzetan nabari da: %60k holandesa (Flandrian kokatua) hitz egiten du, eta %40k frantsesa –Walonian kokaturik eta bertan talde ttipi batek alemana ere hitz egiten du–. Beraz, hiru hizkuntza ofizial elkarrekin bizi dira.

Belgika sortu zenetik (1830ean) gaur arteraino, hainbat arazo handietako bat hizkuntzarena da. Hizkuntza arazoak konpontzeko 1962an konstituzio bat onartu (%75ak onetsia) eta lurralde osoa hizkuntza mugekin (taalgrenzen) egokiturik geratu zen, lau herrialde nabarmen osatuz: holandesa, frantsesa, alemana eta Bruselan –inguruko hemeretzi udalerriekin– elebitasuna. Probintzia eta udalerri guztiek lau eskualde hauetako zati izan behar zuten. Aldaketarik izatekotan, hizkuntza eskualde bateko %75aren gehiengoz bakarrik buru zitekeen. Baina honek ez zuen auzia zuzendu.

Denborarekin, Flandriako bilakaera ekonomikoa zela medio, Walonia aldeko jendeak iparraldera eta Brusela inguruko udalerrietan kokatuz batera, euren hizkuntza –frantsesa hain zuzen– Flandiako lurraldean ere zabaldu ahal izateko “erreztasunak” (faciliteiten) eskatu zituzten. Hauek onartuak eta 1970eko Konstituzioan legez jasoak izan ziren. Baina alderdi politikoek ezin izango zuten ez hauteskunde kanpainarik egin ezta botorik jaso ere Flandrian bizi ziren waloinarrengandik.

Denborarekin Flandriara igaro ziren waloniatarren kopurua, jatorrizkoak baino are handiagoa bilkaturik, Waloniako alderdi politikoek Flandriako alderdian kanpaina politikoa egin dute eta botoak jaso dituzte. Flandriak egoera hau gaitzetsi eta konponbide bat eskatu du joan den hogeitabost urte hauetan: lege arauak bete eta benetako federalismoaren praktikan jartzeko. Walonak horren aurka joanez, Flandriak Belgikaren zatiketa oihukatuz aldarrikatzen dutela desinformatzen gaituzte prentsan. Baldin islamdarrek gure herrietan inoiz gehiengoa lortzen badute, arabiarrak izan behar ote du hizkuntza ofiziala?

Azkenak
Elena Barrena, irakasle eta historialarien erreferentea

Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]


Gernikako gaztetxe zaharra hartu dute berriro, itxi eta hamar urtera

Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]


Mario Vargas Llosa idazlea eta Literaturaren Nobel sariduna zendu da

89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]


2025-04-14 | ARGIA
Gabriel Arestiren “izaera komunista” azpimarratu dute, bere heriotzaren 50. urteurrena kari

Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.


Daniel Noboa eskuindarra gailendu da Ekuadorko hauteskundeetan, eta oposizioak iruzurra salatu du

Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.


Analisia
Balantzaka gerrarantz

Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]


‘Oztopoen gainetik askatasunera’: Ernaik manifestaziora deitu du apirilaren 17an

Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


2025-04-14 | Uriola.eus
Gerra finantzatzeari uko egiteko zerga desobedientziaren ekimena abian da

Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".


Analisia
Mikrofonoak antzokietan

"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]


Jardin bat zuretzat, Hipatia

Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]


Euskal armagintza industria eztabaidagai (I)
Industria militarrari buruz Jaurlaritzak eta Zedarriak enpresari foroak planteatutako eztabaida irekitzen

Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]


Semaforoa gorri, etsaien engainagarri

Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]


2025-04-14 | Jakoba Errekondo
Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa

Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]


Eguneraketa berriak daude