Self made man diskurtsoaren iruzurra

  • Sarritan entzuten dugu Self made man bezala ezagutzen den diskurtso tipiko-topikoa. Pobre eta baliabiderik gabeko familia batean jaio eta hazi egin den pertsonaren kasua. Bere jatorrizko jakintza eta dohain naturalei esker bizitzan aurrera egin duena, klase sozialetan zein gizartearen estatusean gora egin duena.
Gorka Moreno Marquez
Gorka Moreno Marquez EHUko soziologia irakasleaIñigo Azkona
Hauxe izaten da AEBetako ametsa saltzen dutenen ipuinen ardatza, baina baita ere zenbait goi-mailako politikari edota enpresari arrakastatsuen biografia ofizialetan agertzen den gidoia. Hauek muturreko adibideak dira, baina maila orokorrago eta apalago batean klase ertainaren artean gero eta hedatuagoa dagoen sindromea ere bada, bidea bakarrik eta laguntzarik gabe ireki egin duelakoa. Baina horrela al da benetan historia/istorioa?

Lehenik eta behin diskurtso hau gehienetan nolabaiteko amnesia selektibo batean oinarritzen da. Iraganeko lorpen pertsonalak goraipatzen dira eta besteengandik jasotako laguntza anitz –eta ezinbestekoa– ahaztu egiten dute. Dirudienez, familiaren edo ingurukoen laguntzarik ez dute izan. Eta noski, beraientzat gizarte laguntzak ez dira existitu, ez dute inoiz hezkuntza publikorik erabili, ez dira inoiz erietxetara joan, euren ikasketetan ez da inoiz bekarik egon eta diru laguntza ezberdinak beste batzuentzat izan dira beti.

Azken finean ahazten dute dauden tokira ailegatzeko gizarte politikak eskaintzen dituen eskailera mekanikoak erabili dituztela eta hauek gabe ez zirela hor izango. Zubiaren metafora ezin hobeto egokitzen da diskurtso mota honetara: pertsona hauek ertz batetik bestera pasatzeko zubia erabiltzen dute, baina behin bestaldean izanik zubia dinamitatu eta desagerrarazten dute. Eta gero –zubi hori existitu ez balitz bezala– ibaia zeharkatu eta bizi nahi dutenei esan diete, eurek igeriketan edo salto handi baten bidez egin zutela igaroaldia. Izan ere, bestaldera jende gehiegi zeharkatuz gero bere egoera eta estatusa okertu daiteke.

Hau guztia esan ondoren, beraz, ezin dugu ahaztu lurralde garatuenetan klase ertaina existitzen bada, Ongizatearen Estatuari esker dela, eta ez norbanakoen lorpenen eta arrakasten ondorioz. Hortaz, klase ertainak ez luke gauza bat ahaztu behar: beste garaietan gizartean hobetzeko eta igotzeko eskailera mekanikoak egon diren bezala jaistekoak ere badaudela. Are gehiago, batzuetan jaisteko azkarragoa eta merkeagoa izaten da igogailuaren –beheragailua kasu honetan– erabilpena. Galdetu diezaiotela bestela klase ertainekoen seme-alabei.

Azkenak
2025-01-27 | Leire Ibar
Langile klasearen batasuna eskatu du GKS-ek faxismoaren eta gerraren aurka

Milaka gazte bildu dura Gazte Koordinadora Solizalistak (GKS) urtarrilaren 25ean Bilbon eta Iruñean antolatu dituen mobilizazioetan, "Euskal Herrian agenda belizista eta faxismoa normalizatu ez daitezen". Jendetza bildu da bi hiriburuetan gerra inperialistaren... [+]


Zarauzko EAJko zinegotzi ohi baten txaleta eraitsi egin behar dela ebatzi dute, legez kanpo eraiki zelako

Epaitegietan hamar urte bete ditu auziak, eta azkenean EAEko Auzitegi Nagusiak ebatzi du beste epaitegi txikiagoek ikusten ez zutena: ez zela baserri zaharra "eraberritu", baizik eta askoz ere eraikin handiagoa altxatu zela eta behar zuen lekutik urrunago. Legez kanpo... [+]


Bengoetxeak errektore kargua hartu du eta EHUren finantzazioak segitzen du izaten eztabaidagai

Aparteko iragarpenik egin gabe, "askatasun akademikoaren eta izpiritu kritikoaren" aldeko aldarria egin du Joxerra Bengoetxeak EHUko errektore karguaren zina egin duenean, Ajuria Enean: "Ebidentzia zientifikoak ukatzen dituztenen aurkako euste-horma izango da... [+]


2025-01-27 | Leire Ibar
Milaka palestinar suntsitutako Gaza iparraldera bueltatzen ari dira

Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat suntsituta dagoela eta... [+]


2025-01-27 | ARGIA
Migrazio politikak salatu eta auzipetuak kargugabetzea eskatu dute epaiketaren atarian

2.000 lagun inguru bildu dira urtarrilaren 26an, Irunetik Hendaiarako martxan, Europaren migrazio politika “hiltzaileak” salatzeko. Korrika igaro zenean hainbat migratzaileri muga igarotzen laguntzeagatik auzipetutako ekintzaileei babesa eman diete. Ekintzaileak... [+]


2025-01-27 | Ahotsa.info
EH Baterak aurtengo Aberri Egunean erabakitzeko eskubidea modu bateratuan aldarrikatzeko deitu du

Euskal Herria Baterak apirilaren 11an Donostiako Kursaalen egingo den ekitaldiaren berri eman du. Ekitaldia Aberri Eguna ospatu baino egun batzuk lehenago eginen da. Agerraldian Mireia Epelde, Xabier Euzkitze eta Carlos Etchepare bozeramaileek hartu dute parte, eta Manex Fuchs... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


2025-01-27 | Behe Banda
barra warroak |
Lehen aldiak

Behin batean gertatu zen eta ordutik aurrera egunero gertatzen da […] ez dezagun ikus hemen gertatzen dena. Halaxen da mundua, eta gaur egunean inor ez da profeta bere mendean”.

Beste zerbaitez hitz egin zidaten behin eta ordudanik, ezin dut ezer bestela... [+]


Nola sortu kriminal bat (eta zergatik Aroztegiko auzipetuak ez diren kriminalak)

Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]


2025-01-27 | Bertsozale.eus
Bertsozalez bete da Lesaka Bertso Egunean
Bortzirietako Bertso Eskolarekin elkarlanean, egun osorako egitaraua prest geneukan Bertso Eguna ospatzeko; eta bertsozaleek ere ez dute hutsik egin: giro ederra izan da Lesakan goizetik hasita.

Eguneraketa berriak daude