Lugares comunes, idées reçues
- Frantsesak eta gaztelaniak modu bana dute “klixea” edo “topikoa” izendatzeko. Lugar común, leku komuna, da kontzeptu hori adierazteko gaztelaniaz erabil daitekeen esapidea, eta haren gibelean komunitatea sumatzen ahal dugu. Giza talde guziek erreferentzia komunak, konpartituriko fobiak eta filiak, zaletasunak eta gorrotoak, behar baitituzte, taldeko kide guziak batzen dituzten gune idealak. Frantsesez, berriz, idées reçues esapidea baliatzen dute, eta atzean tradizioa igar daitekeela erranen nuke: iraganetik, arbasoengandik ailegatu zaizkigun ikuspuntuak edota iritziak dira jasotako ideia horiek –barkatu itzulpen traketsa–.
Bere historia laburrean, Nafarroan gaur egun nagusi den ideologiak, alegia navarrismoak, hiru garaipen handi izan ditu. Lehendabizikoa, euskal abertzaletasuna kanpoko indar gisa ikusaraztea izan da: prentsa irakurrita, hori da irudi nagusia Espainian, baina hori da Nafarroan berean ere nahiko hedaturik egon den eta oraindik dagoen ikuspuntua. 1920ko hamarkadan Bilboko zenbait bulegotatik ailegatzen zitzaizkien agindua abertzale nafarrei (Victor Pradera politikari navarristaren aburuz), eta Trantsiziotik hona Gipuzkoatik etorri izan dira manifestariez beteriko autobusak (Diario de Navarra egunkariaren arabera).
Euskal abertzaletasuna iraitzia, espainolismoa definitzea izan da navarrismoaren bigarren garaipena. Hau da, batek irudika dezake –edo nik, behinik behin, nire xaloan irudika dezaket– espainolismo tolerante bat, arerioa errespetatzeko gai dena. Gurean, ordea, espainolismo intoleranteena bultzatzeaz gain, hori espainolismo mota zilegi bakarra izatea lortu du navarrismoak. Hortik mugitzen denari berehala leporatuko zaio “kanpoko” indarrekin bat egin nahian ibiltzea.
Hirugarren garaipena, arestiko bi puntu horiek nafar anitzen leku komun bihurtu izana izan da, Diario de Navarrak ez baitu ehun urte alferrik bete. Horrela, bada, egina dago tranpa. Alde batetik, euskal nazionalismoa mendebaldetik iristen zaigun gaitza da eta, bertzetik, horren aitzinean UPNk defendatzen duen ideologia erantzun legitimo bakarra da. Are gehiago, ideologia hori ez da ideologia, nafar onen izaeraren adierazpena baita. Ollarra Diario de Navarrako zuzendari ohiak behin erran zuenez: “Ni ez naiz navarrista, nafarra baizik”. Navarrismoa, beraz, gure idée reçue bilakatu zaigu, gure itsaso partikularra, pentsagai izan gabe –ez baita existitzen– gure mugimenduak ahalbidetzen dituen ur kutsatu gabea.
Hondar hauteskundeek nahiko argi utzi dutenez, orain bertze espainolismo bat asmatu beharra dago Nafarroan, bertze mota batekoa, Nafarroako aniztasuna errespetatzen dakiena eta, paradoxa posible bada, Espainiari hain lotua ez dagoena. Hain argi ez dagoena zera da: egin behar dutenak berrasmatzeko lan hori egiteko prest ote dauden. Ikusi beharko.
Hamahiru sukaldari edo ekoizle saritu ditu “euskal gastronomia tradizionala” sustatzen duen Gipuzkoako elkarteak, VI. edizio honetan. Sariekin nabarmendu nahi izan dute bertako ekoizleekin elkarlanean egindako gastronomia jasangarria.
Sektoreko beharrak hainbat eragilerekin identifikatu ostean, lurrak ezagutu eta martxan jartzeko aitzakia tarteko erronka zehatz bati ekin zion Amillubik: baratzezainentzat porru landare ekologikoa bertan ekoiztea. Igandean hogei lagun baino gehiago bildu ziren, Amillubiko talde... [+]
900 milioi inguru eskatzen dizkio Energy Transfer Partners enpresak Greenpeace erakunde ekologistari, 2016 eta 2017an oliobidearen aurkako protestetan kalteak eragin izana leporatuta. “Epaiketa honetan porrot eginez gero, Greenpeace justizia klimatikoaren aldeko borrokatik... [+]
Uztailaren 13an Trumpen aurkako atentatuan agentziaren “erantzukizun osoa” bere gain hartu du Kimberly Cheatle zerbitzuko zuzendariak, kongresuaren aurrean, astelehenean. Oraindik ikertzen ari dira zer gertatu zen zehatzago jakiteko.
Lan kategoria altuenetan %22 dira emakume katedradunak gaur egun, eta soldata arrakala %7koa da. Berdintasunerako IV. Plana aurkeztu dute, eta Eva Ferreiro errektoreak adierazi du EHU “erreferentea” dela genero politiketan.
Myanmarreko gerra zibilak, gure hedabideen fokutik guztiz kanpo bada ere, atsedenik gabe jarraitzen duen bitartean, beste krisi politiko larri bat sutu da Bengalako golkoan. Sortzez, Bangladeshko gazteriaren kale-agerraldiek ez dute zerikusirik 2021eko estatu-kolpe militarrak... [+]
Lizarrako Udalak datozen jaietarako aurreikusia dagoen jai herrikoien egitaraua arriskuan jarri du. Txosnak erdigunetik kendu eta urrun eta baztertua dagoen zonalde batera eraman nahi ditu.
1936an fusilatu zuten frankistek, une horietan Arabako diputatua zela, eta herriko beste 42 fusilatuen hilobian bertan sartu zituzten Manuelen gorpuzkinak.
Iazko urritik eraiki dituzte hainbat kokaleku jatorri magrebtarreko ia 100 lagunek. Poliziak duela hainbat aste jaso zuen haiek basotik botatzeko agindua.
25 egun baino gutxiagoz egon da martxan hasieratik polemikoa izan zen portua. “Distrakzio neurria” izan dela salatu dute eragile ugarik.
Langile migratzaileek indarkeria, lanaldi luzeak eta ordainketa eskasak modu ohikoan jasaten dituzte, Europako bederatzi estatutan egindako ikerketa baten arabera. Gutxienekoa baino soldata baxuagoak jaso ohi dituzte ia estatu guztietan, eta emakumeek are soldata baxuagoak.