Ezagutzak arduratsuagoak eginen gaituen esperantzan
- Angel Amigo: El año de todos los demonios. Dokumentala. (Zurriola Group Entertaiment).
Ernesto Che Guevara hil zuten urtemugaren –40. urteurrena– bezperan ikusi nuen ETAko buruzagi Eduardo Moreno Bergaretxe Pertur-i buruzko dokumentala. Zinema-aretoaren sarbidean (Donostiako Bretxan) Cheren aipu hau irakurri nuen: “El conocimiento nos hace responsables” (“Ezagutzak arduratsu egiten gaitu”).
Pertur-en heriotzari –desagertzeari– buruzko bi hipotesi zabaldu dira. Lehenaren arabera kide zen erakundeko kideek desagerrarazia izan zatekeen. Bigarrena, Angel Amigok El año de todos los demonios filmean agertu den hipotesia da: Italiako neofaxistek hila, Espainiako eskuin muturrarekin edota talde parapolizialekin elkarlanean.
Pertur borrokakidearen –nire borrokalari izaera edo kategoria aitortzea erabaki dut– desagertzea lehen hipotesiaren zantzuetan “onartua” nuen nik. Zenbait konbikzio nuen. Ziur egotea besterik da, jakina. Frogarik ez den bitartean, usteak ustel. Film honek ez dit bestela pentsatzeko uste sendoagorik eman, ordea.
Bestalde, hainbat irizpide jalgiarazi zizkidan filmak:espainiarrentzat egina dago. Nire aburuz, ikuspegi kultural batetik, filma espainiarra da. Eta ondorioz, juzku hau egin nuen: herri honek arazo politikoa dauka Espainiarekin –eta Frantziarekin– baina kultur arazo itzela ere bai bere buruarekin. Ezagutza arazo itzela. Ez da berria.
Irudien artean, pankarta batean “Azkatasuna eta Anmistia” (sic) irakurri nuen. Garai bateko herri honen ezagutza maila erakutsi zidan: eskasa, apala. Herriarekiko errespetu guztiarekin diot. Filmean elkarrizketatuek zenbait gogoeta jalgiarazi zizkidaten. Biren esanak ditut bereziki gogoan: Angel Ugarte jeneralarenak –Francoren jenerala; letra beltza nirea da– eta Alain Etcheto frantses komisarioarenak (Baionakoa). Ugartek honela esan zuen: “Yo soy vasco. Ejerzo de vasco” (“Euskal herritarra naiz. Euskal herritar modura dihardut”). Etchetok berriz: “Yo soy vasco, pero no sabiniano” (“Euskaldunan naiz, baina ez sabindarra”)– gutxi gorabehera, buruz ari naiz-eta–.
Ugarte faxista –letra beltza nire da– eta vasco, euskaldunak akabatzeko vasco, bistan da. Etchetok, berriz, ETAko hainbait buruzagi ezagutu ditu –ezagutza sendo daukat, frogarik ez; berriz ere– eta ETAren 40 urteren ostean, euskalduntasun sabindarra baino ez du ezagutu.
Asimilazio hitzak inarrosi ninduen –beste behin ere–. Ainhoa Soraluze mezzo-sopranoaren ahotsak lagundu zidan filma barneratzen. Kredituetan baina Soraluzek Ahinoa (sic) izena zuen. Cheren aipuarekin gogoratu nintzen. Kalean jada, Pertur musikaria gogoratu nuen. Bi abesti euskaldunen letrak berritu nituen: “Gainerakotan gaude bertzen negurrian; espainol eginak gira joan den aspaldian!”. “Euskalduna naiz eta ez nago harro!”. Agian, egunen batean, ezagutzak arduratsuagoak eginen gaitu.
Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".
Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]
Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]
44 urte ditu, ama mexikarra, eta eskoziarra aita. Mexiko Berrian jaio zen, Utah-n hazi, eta duela hogei urte izan zuen euskararen berri, Cadizen Zinemagintza ikasten ari zela, norbaitek abizen euskalduna zuela esan zionean. Duela bi urtetik Donostian bizi da eta euskara ikasten... [+]
Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.
Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]
Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.
«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version
«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea
Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]
Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.
Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]