Alzheimer kasuak milioitik gora 2020an
- Alzheimer gaitzaren intzidentzia bikoiztu egingo da gure artean 2020. urterako. Gaixotasun hori sarritan nahasten da zahartzaroko dementziarekin eta zaintzaileei ere gogor erasaten die –beraiengan baitago, zoritxarrez, gaixoen ardura nagusia–.
Alzheimerrak jota dauden pertsonen %85-90 hurbileko senideekin bizi dira, eta pertsona horiexek dira gaixoak zaintzeak dakarren zama fisikoa, psikologikoa eta baita ekonomikoa ere aurrera daramatenak. Familiartekoei laguntzeko, eta zainketa lana samurragoa egiteko, laguntza taldeak eratu dira azken urteotan. Erasandakoen familiartekoentzat, dena den, kontzientziazioa da gakoa. Oso garrantzitsua da medikuak gaixoari eta bere inguruari egia esatea. “Garuneko gaixotasuna da, eta tratamenduak ez du sendatzen, baina lasaitasun giroa ekartzen du. Familiartekoak pertsona bera izaten jarraitzen du, noski, baina pixkanaka bere nortasuna ere aldatzen hasiko da, gaixoaren arrimuan”, dio Alzheimer Fundazioaren idazkaria den Jacques Selmés adituak.
Duela hamar urte gaitz hau ia ezezaguna zen gizartearentzat, eta kontsultak egiten zirenerako gaixoaren adimena oso hondatuta egoten zen. Espezialistek kalkulatzen dutenez, hamarren bat hilabete pasatzen dira aurreneko sintomak agertu eta medikuari bisita egin artean, eta beste hamar kontsulta horren eta diagnostikoa ezartzen den unearen artean. Ia oharkabean joaten diren hilabete luze horiek gutxitzea, diagnostikoa lehenbailehen finkatzea, eta tratamendua martxan jartzea lortuko bagenu, gauzak beste modu batera joango lirateke denontzat, bai gaixoarentzat eta baita zaintzaileentzat ere.
Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.
UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]
Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]
Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Ukrainaren ondoren Polonia?
Europar Batasunak Ukrainako gerra hauspotu du Kiev armaz hornituta, eta menia oraindik airean delarik, gerraren zikloan murgilduta dago bete-betean. Hori bai, bere diskurtsoa modulatzen ari da, eta gero eta gehiago hitz egiten du balizko su-etenaz... [+]
Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.
Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]
Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]
