Hitz erabilienak aldatzen dira gutxien
- Ingelesa ikasten duenak badaki aditzen iragana osatzeko -ed atzizkia erabiltzen dela oro har, aditz irregularretan salbu. Egoera horrek ez du zerikusirik garai batekoarekin, ingelesa zaharraren aditzak sei joskera mota baino gehiago omen baitzituen. Beraz, denboraren poderioz erregela bakarrera etorri da aditz ingelesa, beti ere irregularrak izan ezik; eta horien artean daude ingelesez gehien erabiltzen diren hamar aditzak. Martin Nowak-ek eta haren lankideek hil honetan Nature aldizkarian argitara emandako artikuluan adierazi dutenez, aditz erabilienak omen dira aldaketarako erresistentzia handiena dutenak.
Beste ikerlari talde batek hitz arruntak aztertu ditu alemana, grekera, ingelesa eta gaztelania kontuan hartuz eta ondorio bertsuetara ailegatu da: gehien erabiltzen diren hitzak dira gutxien eboluzionatzen dutenak.
Hemen aipatutakoa, ordea, hizkuntza batzuetatik ateratako datu matematikoa baino ez da. Esate baterako, Asiako hizkuntzetan gauza bera gertatzen al da? Horrela bada, ikerketa alor berri bat zabalduko da honen guztiaren zergatia azaltzeko asmoz. y
Chlamy, animalia edo landarea?
Chlamydomonas reinhardtii alga berdea oso preziatua da ikerlarientzat; asko saiatu dira haren genoma sekuentzia lortzen. 10 mikrometro baino neurtzen ez duen organismo horrek ADN osoa nodo batean du eta landareen era berean fotosintesia egiten badu ere, hainbat gene animalien alorrekoak ditu. Hain zuzen ere, bi flagelo higitzea ahalbidetzen dituztenak.
Hori dela eta, aipatu algak hainbat giza-disfuntzioaren jatorria argitzeko lagun dezake batetik, eta eguzki-energiaren inguruko aztarna berriak eman ditzake bestetik. Genevako CNRSko Olivier Vallon eta Laurence Maréchal-Drouard ikerlariek Chlamy goitizenez ezagutzen den algaren 15.000 generen berri eman dute urriaren 12an, Science aldizkarian.
Chlamya ur gezatan bizi da eta lurreko landareengandik orain 1.000 milioi urte bereizi zen, nahiz eta landareen eta animalien arteko bereiztea orain 1.600 milioi urte gertatu. Egindako analisiaren arabera, geneen %35 landare loredunen antzekoak ditu, eta %10 gizakienaren antzekoak. Lurrean biziraun ahal izateko, algak proteina sorta bat gordetzen du, eta horren eraginez mintzean zehar materiala garraia daiteke; hori animaliengan baino ez da gertatzen.
Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.
Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]
Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.
«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version
«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea
Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]
Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.
Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]
Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira.
Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.