Prometeo berriaren automata zaharrak
- Grenoble (Frantzia), 1709ko otsailaren 24a. Jacques de Vaucanson jaio zen familia txiro baten baitan. Lehen aldiz amarekin elizara joan zenean, bertako erlojuak txundituta utzi zuen mutikoa. Ordu luzez egon zen erlojuari begira, eta astebete geroago erlojuaren mekanismoa zehaztasun osoz berregitea lortu omen zuen. Semearen dohain harrigarriak ikusita, ama alargunak jesuitengana bidali zuen haurra, hezkuntza egokia jaso zezan.
Baina Vaucansonen asmakizunik ezagunena urtebete geroago, 1739an, aurkeztutako ahate automata izan zen. Benetako ahateak bezala mugitzeaz gain, digestio-sistema artifiziala eman zion Vaucansonek: arto-aleak jan, digestioa egin eta gorotza iraizteko gai zen. Luis XV.a erregeari ahatearen bertsiorik garatuena erakutsi zion: begiak kliskatzen zituen, eta mokoarekin lumak orrazten zekien, benetako hegaztiek bezala. Erregeak, txundituta, miraria azaltzeko eskatu zion jenioari, eta hura gihar artifizialen, digestio-hodien eta erreakzio kimikoen sistema korapilatsuaz jardun zen luzaz.
Baina berehala, Frantziako meatzarien grebak asmatzailearen gainbehera ekarriko zuen. Agintariek meatzari artifizialak egitera behartu zuten Vaucanson eta, automaten aurkako sabotaje ekintza batean hainbat langile hil zirenean, errua berari egotzi zioten. Erbestera joan zen ihesi, eta bidean seme-alaba artifizial guztiak galdu zituen.
Mende erdi geroago, Goethe bera saiatu zen Vaucansonen lanak berreskuratzen, baina aurkitutako ale bakanak suntsituta topatu zituen. Ondoren, hainbat plano eta marrazkitatik abiatuta, 1739an aurkeztutako lehen ahatearen erreplika egin zuten –Luis XV.ak ikusitako bertsio osoagoaren planorik ez da gorde–. Gaur egun, ordenagailu eta Internet izeneko asmakizunak eskura dituztenek ondorengo helbidean ikus dezakete erreplikaren funtzionamendua: http://www.youtube.com/watch?v=biXIZCL87to.
1782ko Paris iskanbilatsuan hil zen Vaucanson, ospea erabat galduta. Bizi zen artean inork ez zion jaramonik egin, adibidez, ehungailuak automatizatzeko garatutako ideiari. Urte batzuk geroago Joseph Marie Jacquard-ek heldu zion Vaucansonen hariari. Jacquard ehungailu ezagunaren sortzaile moduan sartu zen historian, eta Vaucansonek, berriz, tartetxo bat baizik ez du lortu bitxikerien historia txikian, kaka egiten duen ahate automataren asmatzaile modura.
Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.
Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.
Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.
Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.
Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.
Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.
Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.
Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.
Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.