Nork nori zor?

  • Nork? Nork eskuratzen ditu etekin gehiago Amalurrak ematen dituen fruituetatik? Nork egiten du posible besteen ekosistemetatik ateratako lehengaiak eta energia baliabideak gutako batzuentzat soilik negozio izatea? Nork markatzen ditu arauak Ekuador, Nigeria zein Bolivia herriak beti galtzaile izateko? Nork banatzen ditu pribilegioak?
Nori? Nori ukatzen zaio Europara etortzeko baimena? Nigeriako gasari ukatuko balitzaio, Bilboko portuan Bahia Bizkaia enpresak eskuratzen duen gasaren %80a ez zen helduko. Nori banandu zaizkio Repsol enpresak 2005 eta 2006 urteetan lortutako etekinak, petrolioaren garestitzearekin sozietate anonimoak inoiz izan dituen altuenak? Ekuador eta Boliviako herritarrek mobilizazio ugari egin dute energia alorreko transnazionalen pribilegioak eteteko, baina zaila daukate oraindik kolonialismo berria amaitzea. Nori dekretatu zaio alerta egoera, euren lurretatik gasa eta petrolioa xurgatzen jarraitu ahal izateko? Nigeriako Ijaw edo Ogoni herriak aspalditik ari dira negozio zikin horiek pairatzen eta salatzen.

Noizean behin ere telebistan edo prentsan ikusi, entzun edo irakurtzen dugu ehunka edo milaka lagun hiltzen direla gas hodietan izaten diren leherketak direla medio. Nori leporatu behar zaio Afrikako gasaren eta petrolioaren esportatzaile nagusiaren baitan, erregai eskasia itzela egotea bertako beharrizanetarako?

Zor? Maldizio honetatik atera nahian, duela hamabost urte, Rio de Janeiroko gailurrarekin batera, Hegoaldeko ekologistek zor ekologikoaren kontzeptua plazaratu zuten, Ipar Hemisferioko gobernuek eta elite ekonomikoek “azpigaratutako” herrialdeekiko zorra ordain dezaten. Potentzia kapitalistek Rio de Janeiron klima aldaketari erreparatzeko hartu zuten konpromisoa guztiz lotuta doa energia politikarekin. Ordutik Europako Batasunean, adibidez, ez ditugu erregaien dependentzia eta inportazioa gutxitu. Aldiz, Jose Manuel Naredoren “notarioaren araua” aplikatuz, gero eta mozkin gehiago ateratzen dugu, nahiz eurek gero eta lan zein lehengai gehiago jarri. Gobernuek eta transnazionalek ezartzen dituzte prezioak, eta esklabotzat hartzen dituzte herri indigenak. Herri hauek baina, aski dela oihukatzen dute ozenki.

Kuestio hauen eta beste batzuen inguruan biltzen gara zor ekologikoaren gaian –munduan– jarduten dugun aktibistok zein unibertsitariok. Urriaren bukaeran (25-26an) Sarrikon (EHUn) hitzordua dugu zor ekologikoari buruzko –Hego hemisferioan jaiotako kontzeptu iraultzailea– eztabaida sustatzeko eta ekintza bateratuak antolatzeko. Gure alea ipini gura dugu beste mundu posible horren bidean.

Azkenak
Mezu kristaurik gabeko Gabon kantak, ikastetxe ugariren aukera

Gabonen erroa kristaua dela jakinda ere, erreferentzia katolikorik ez duten kantuak abestea erabakia du (edo eztabaida horretan dihardu) gero eta ikastetxe gehiagok, eskolaren printzipioetako bat laikotasuna dela oinarri hartuta.


2024-12-18 | Leire Ibar
Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Aurkako Kontseilua sortu dute Nafarroan

Sortu berri duten organoaren eginkizun nagusien artean daude, besteak beste, diskriminazioaren aurkako politikak sortzea, migratzaileen eta gutxiengo etnikoen elkarteen parte hartzea sustatzea, Nafarroako arrazakeriaren egoera globala aztertzea, eta Arrazakeriaren eta... [+]


2024-12-18 | Julene Flamarique
BSHko langileek lantegiaren “deslokalizazioa” salatu eta manifestazioa deitu dute larunbaterako Iruñean

Alemaniatik etorritako goi kargu batek eman die 655 langileei enpresaren itxieraren berria, ohar bat "hoztasunez" irakurrita, eta langileei “lehiakortasun falta” egotzi die. Langileek presazko bilera eskatu diote BSHko operazio arduradun Pepe Justeri, eta... [+]


2024-12-17 | ARGIA
ETAren armagabetzeaz “esateko zeukan dena” esana duela adierazi du Jaurlaritzak Bakegileen salaketaren aurrean

“Jaurlaritzak esateko zeukan dena esanda dago txosten horretan” adierazi du asteartean Maria Ubarretxena bozeramaileak, Jaurlaritzak 2019an egindako txostenari erreferentzia eginez. Txosten horretan egiten den kontakizuna “faltsua eta interesatua”... [+]


2024-12-17 | Julene Flamarique
Igor Kirillov hil du Ukrainiak, Errusiako armadako babes nuklearrerako, biologikorako eta kimikorako tropen burua

Atentatua astearte goizean izan da, Kieveko auzitegi batek Kirillovi Ukrainako tropen aurka arma kimiko debekatuak erabiltzea leporatu eta hurrengo egunean. 300 gramo TNTko karga zuen lehergailuak, eta Errusiak jazotakoa argitzeko ikerketa bat jarri du abian.


2024-12-17 | Leire Ibar
Gasteizen bizi diren Gazako bost familien egonaldia era mugagabean luzatzeko eskatu dute

Palestinatik aberriratu eta urtebetera, Espainiako Gobernuak jakinarazi du familien harrera programa ez duela gehiago finantzatuko eta aterpetxe eta hostaletako egonaldia abenduaren 31n etengo diela. Urtarriletik aurrera Gasteizko Udalak Gazako bost familien ostatuaren gastuak... [+]


2024-12-17 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Autoktonoa ala inportatua da Hego Koreako krisia?

Hego Koreako presidente Yoon Suk Yeol-ek abenduaren 3ko arratsean gerra-legea ezarriz sutu zuen krisi politikoa itzaltzetik oso urruti dago oraindik. Nahiko argi badago ere kolpea sustatu zutenak ez direla irabazten ari. Oraingoz.


2024-12-17 | Leire Ibar
Urretxindorra Ikastola sexu abusuen “konplize” dela salatu dute

Bilboko ikastolako ikasle eta ikasle ohien talde batek zentroko irakasle baten partetik jasandako sexu abusuak zerrendatu ditu, eta komunikatu baten bidez salatu du ikastetxeak gizona babestu duela. Gertakariak azalera atera direnean ikastolak “beren burua zuritu besterik... [+]


2024-12-17 | Jon Torner Zabala
Otso edo hartz, abeltzaintzarekin duten elkarbizitza eztabaida-iturri da

Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro... [+]


2024-12-17 | ARGIA
Itsasertzaren kudeaketa Jaurlaritzaren esku geratuta, proiektuak “bizkortu ahal izango dira”

Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.


2024-12-17 | Julene Flamarique
Chido zikloiak Mayotte uhartean milaka hildako eragin dituela kalkulatu dute

220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]


Eguneraketa berriak daude