Kortaren bidetik, edo kortakotik
- Kontsulta aldarrikatu berri du Ibarretxe lehendakariak Euskal Erdian. “Demokratak” sano asaldatu ditu horrek, noski. Garbi dago kontsulta egin orduko –Gipuzkoako “orduko” zentzuan; hau da, egin aurretik– garaipenak ziurtatzea gustatzen zaigula edonori. Apustuak baldintzak adostean irabazi behar baitira. Eta bestela, egin dezatela jeltzaleek Euskal Y egitasmoari buruzko kontsulta bat ere, bestearekin batean. Hori bai, egitasmoaren aurrekontuak, emaitzak, ondorioak eta abar garbi plazaratuz, informazio kanpaina sendo batez.
Zaharrak berri esan zuenak bazekien zerbait, horratio. Euskal abertzaletasunak XXI. mendera egokitu behar du bere diskurtsoa –Imaz dimisionarioak arrazoi du horretan–, Zabaltza historialariak esan duena onartuz, hasteko: euskara galbidean bada ez dela horrenbeste kanpoko indarren eraginez, baizik bertakoon utzikeriaz. Eta ekonomian, mundu globalizatuan bere burua (bir)kokatu beharko du Euskal Herri zaharrak, nortasunez iraungo badu.
Berrikuntzan, sorkuntzan, elkarrizketarako gaitasunean edota garapen jasangarrian zer egin eta ikasi franko dugu. Bakoitzari berea aitortzen ere bada zer hobeturik, kulturan, politikan edota ekonomian. Sariak sari Koldo Izagirreri literatur lana aitortu behar zaio eta Bilboko Kafe Antzokiari euskalduna mundu erakargarri bihurtzeko lana, euskara zinegotziak zinegotzi. Ekonomian, aldiz, bi ildo nagusi bederen badira, nik uste.
Euskaldun batzuek Joxe Mari Korta hil zutenean harakiri ekonomikoaren adibide tamalgarri bat sortu zuten, besteak beste. Euskal bertsioko berrikuntza, inbertsioa, sormena, ikuspegia, elkarrizketa beharko ditugu etorkizunean ere, gure bizi maila hobetu edo mantentzeko; lanpostuak sortu eta mantentzeko, duintasunez. Neuk “Kortaren bidetik” deituko nukeenetik joan gaitezke, beraz. Eta lan eskerga dago hor. Edo kortakotik ere joan gaitezke: gure zilborrari begira egotetik etorriko zaigun basamortu ekonomikoarenetik, bertangoxo, funtzionari, lerdemerke jarreran sartu eta biziraun; euskal PRI sindrome mexikarra inportatu eta laneskua edo talentua esaten dioten hori baino ezin esportatuan utziko gaituena.
Ez dago mila urte irauten duen loriarik eta esaerak garbi dio “egon hadi lo eta jango dek me”. Azken aldian Italian egon denak jakingo du gainbeheraren nolako isla duten han. Eta ez naiz ari Erromatar Inperioaren garaian hasitako gainbeheraz. XX. mendeko gerra handietako errautsetan indartu zen Italiaz, baizik. Kortako bidean Olivetti idazmakina zahar bat jarri genezake, Euskalduna ontziola zegoen tokiko garabiaren pare, Alfa josteko makinen ondoan. Eta museoa egin, txinatarrek Europa parke tematikoan koka gaitzaten.
Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]
Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]
Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]
Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]
Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]
Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Krisi existentzial dezente ditut inguruan. Nerabezaroa/gaztaroa itxurakerian pasa, antzezten helburu zutena pertsona onak (ona izanik justua, ez denari baietz esaten dion lerdoa) izatea, benetako bizitza bat bizitzea zela, are, iraultza egitea, eta, orain, berrogei urteak pasa,... [+]
Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]
Zuzentasun politikoaren etsai amorratua bilakatu da Bruce LaBruce (Southampton, Kanada, 1964) zinemagile gay-a. Filmatzeko sosik gabe, emakume zoro eta punkiekin bizi zela etxetzar batean, lagun horien bizitzak dokumentatzen abiatu zen. Antzera dihardu egun: aurrekonturik gabe,... [+]
Boga Boga festibala antolatu dute Donostian, eta jaialdiaren bezperatan, EHUko Uda Ikastaroen barnean, bi eguneko jardunaldiak egin dituzte Dabadaba aretoan, Egia auzoan. Hainbat musikari ez ezik, zenbait makrofestibalen antolatzaileak bertaratu dira hizlari gisa, baita... [+]
Zer da herri bat? Galdera horrek oso erantzun desberdinak izan ditzake alderdi materialari edo inmaterialari begiratuz gero: eraikin zein etxeei, edo komunitateari zein elkarbizitza arautzeko moduari. Baina herriek ingurumenari eta lanari estuki loturiko iragan bat dute, eta... [+]