Jandako egunak
- Vatikanoa, 1582ko urriaren 5a. Ez zen ezertxo ere gertatu. Eta hilaren 6an ere ez. Ezta 7an, 8an eta hurrengoetan ere. Ez Vatikano Hirian, ez Erroma osoan, ez beste inon. Urriaren 15a bitarteko hamar egunetako efemerideak hutsik daude 1582ari dagokion laukian. Zergatik? Egun horiek ez zirelako existitu, jan egin zituztelako, urriaren 4aren biharamuna urriaren 15a izan zelako.
Lugi Lilio kalabriar mediku eta filosofoak urte batzuk lehenago proposatutako ereduari jarraiki egin zuten aldaketa. Batetik, urtearen iraupena finkatzeko orduan, Alfontso X.a Jakintsuak emandakoa hautatu zuten: 365 egun, 5 ordu, 49 minutu eta 16 segundo.
Bestetik, egutegi juliotarrak benetakoarekin zuen aldea desagerrarazi behar zuten. Horretarako, urte bisestuen sistemari eutsi zioten, baina aldaketa bat erantsiz: 100en multiploak diren urte bisestoak ezabatzea erabaki zuten, lehen bi zenbakiak lauren multiploa direnean izan ezik. Argiago esateko: 2000. urtea bisestua izan zen, baina 2100, 2200 eta 2300 ez dira izango. Benetako urtearen eta urte juliotarraren arteko aldea (hiru egun 402 urtero) ia guztiz saihestu zuten horrela.
Baina iraganeko zorrak kitatzea falta zen. Zer egin Julio Zesarren garaietatik ordura arte pilatutako soberakinekin? Apurka-apurka banatu ala denak batera jan? Hamar egun zeuden soberan eta hamar urte bisestuko jauzia egiteko aukera zegoen; huraxe zen Lilioren proposamena eta 40 urtetan arazoa konpondutaegongo zen. Baina egun horiek bat-batean desagerraraztea erabaki zuten.
Avilako Santa Teresa 1582ko urriaren 4an hil zen eta biharamunean ehortzi zuten, hilaren 15ean alegia. Santa Teresaren bizitzan bitxikeria baino ez dena, ordea, arazo ederra izan zen bizirik zeudenentzat. Arazo administratiboak agerikoak dira: 21 eguneko hil bateko soldatak, errentak eta bestelako kontuak moldatu behar izan zituzten. Baina eragin psikologikoa are nabarmenagoa izan zen. Nekazariak gehiengoa ziren gizarte hartan, elizak hamar egun lapurtu nahi zizkiola pentsatu zuen askok. Mendeak zeramatzan elizak nekazarien ondasunak bereganatzen eta, hori gutxi balitz, denbora ere lapurtu nahi zieten!
Erreforma Aita Santu katolikoak ezarri zuela-eta, hasieran herrialde protestante eta ortodoxoek ez zuten egutegi berria onartu. Hala, hainbat mendetan iraun zuen herrialde batzuen eta besteen egutegien arteko desfaseak. Esaterako, Cervantes eta Shakespeare ez ziren egun berean hil, data berean hil arren. Cervantes, jakina, hamar egun lehenago hil zen.
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.
Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]
Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.
Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.