222 eskailera zerura
- Bedartzandiko eta Urregaraiko tontorrek Santa Eufemiako zelaian egiten dute bat.
Harainoko igoera erraza da eta ikuspegia zoragarria. Aulestira hurbilduz gero,
bertara bisita egitea nahitaezkoa da.
Giro ederra egokitu zaigu, goi aldeetako ikuspegiaz gozatzeko egun ezin hobea. Aulestin hasiko dugu gure ibilbidea. Lea Ibarrako herria da Aulesti. Markina eta Lekeitio arteko Erdi Aroko bidearen erdian dago, Iluntzar eta Bedartzandi mendien artean. Elizatea da berez eta herriguneaz gain, bederatzi auzok osatzen dute: Goierri, Ibarrola, Narea, Malats, San Anton, Urriola, Zubero, Solaguren eta Garaurre. Lekeitiotik, Markinatik zein Gernika-Lumotik heldu daiteke Aulestira.
Malats eta Zuberorako bidean
PR-BI-141 ibilbidea hartu behar dugu Santa Eufemiara igotzeko. Bide hau antzina aulestiarrek Malats eta Zubero auzoetara igo edota Lekoiz eta Markinaraino joateko erabiltzen zuten. Zubero auzoraino antzinako galtzadatik joan behar da. Bertotik Malats auzoraino doa bidea, bertan ikusiko dugu jatorrizko galtzada. Malatsetik aurrera eginez helduko gara Urregaraiko zelaira eta Urregaraiko tontorrean dago Santa Eufemiako ermita.
Guk bestelako bidea hartu dugu oraingo honetan. Autoz, Aulestitik Markinarako bidea hartu dugu (BI-3448 errepidea), Lekoizeko gainera joateko. Malats auzoa pasa eta harrobia atzean utzi ostean, ezkerrera Santa Eufemia baseliza, Urregarai edo Bedartzandirako bidea zein den dioskute egurrezko seinaleek. Autoa inguruan utzi eta gorantz doan pista hartu dugu. Berez, autoz igo daiteke Santa Eufemiako zelairaino, baina guk oinez egin dugu bidea. Hasieran, inguruan harrobia dagoela argi eta garbi adierazten duten harrizko blokeek inguratuko gaituzte. Gorantz egiten dugun neurrian gero eta urrunagoko parajeak agertzen zaizkigu begien aurrean eta han goian aurkituko duguna imajinatzen hasten gara, ezinbestean. Laprast egin barik, heldu gara zelaira. Bertan atseden-gunea dago eta ongi hornituta gainera: mahaiak, eserlekuak, iturriak, barbakoak zein askak... Ez dabil jende asko, hala ere. Oraindik goizegi da. Bolatokian isiltasuna da nagusi. Atxagarai aterpetxeak ere leiho eta ateak itxita ditu.
Tabernarik ere ez dago. Hori uda sasoian baino ez dute zabaltzen. Aterpetxean lehentasuna herriko taldeek dute. Hala ere, edonor joan daiteke. Erreserbak udaletxean bertan egin behar dira.
Ardoaren eta arrainaren ibilbidea
Behin zelaian hiru aukera daude. Bedartzandiko tontorra, Urregaraiko tontorra edota Markinara bidea hartzea. Aulestitik barik, jende asko Markinatik etortzen da Santa Eufemiara. Ordu eta erdiko bidea baino ez da Markinatik Urregarai tontorrera doana. Amoroto eta Santa Eufemiako zelaiaren artean pasatzen da “Ardoaren eta arrainaren ibilbidea” ere; Lekeitio eta Ondarroa Arabako Errioxarekin lotzen dituen garai bateko bidea. GR 38 ibilbidea, hain zuzen ere. Bide hau ere ondo markatuta dago, zuri-gorriz. Amoroto eta Aulestiko baserrietan barrena pasatzen da ibilbide hau eta Bedartzandira igotzen da. Bedartzanditik Santa Eufemiako zelaira eta hemendik Urregaraiko tontorrera. Ibilbidea Markinan amaitzen da.
Guk lehenengo Bedartzandirako (699 m) bidea hartu dugu. Bidea harkaitz artetik doa. Kontuz ibiltzeko bidea da, baina ezelako zailtasun barik. Tontorretik, ikuspegia izugarria da: Iluntzar, Ereñozar eta Urdaibai batetik, Lekeitio eta Otoio parez pare, Gipuzkoako kostaldea eta Aiako Harria, Aizkorri, Anboto, Oiz, Tologorri... Picos de Europako tontor zurituak ere ikusten ei dira bertatik egurats garbia fortunatuz gero; gaur egun ederra dago, baina ez hainbesterainokoa. Nabarnizko Iluntzar mendira ere joan daiteke bertotik. Santa Eufemiako baseliza eta Urregaraiko tontorra parez pare ditugu. Zergatik ez dugu haraino igotzeko ahalegina egingo?
222 eskailera
Berriro ere atsedenlekura jaitsi eta Santa Eufemia baselizarantz doan pista hartu dugu. Beste aldera goaz. Harrizko bide zabaletik zelai txikiago batera heldu gara. Bertotik baselizarako eskailerak hasten dira: 222 guztira. Gerriko minak sendatzen omen ditu Santa Eufemiak. Baseliza ondoan dago Urregaraiko tontorra (704 m). Bedartzandiren inbidiarik ez dauka tontor honek, hemendik ere ikuspegia izugarria baita. Ez dago gure begiei trabarik egingo dien ezer. Urregarai ez da osorik aulestiarrena, Markinarena omen da zati bat.
Berriro ere zelaira jaitsi garenerako berbotsa da nagusi, mahaiak bete dira eta umeak dira nonahi. Egun-pasa egiteko leku egokia da Santa Eufemiako zelaia. Horretarako, eta bestetarako ere bai. Bertan egiten zen erromeria ere ezaguna da inguruetan, eta gaur egun ere jai handia izaten da irailaren 16koa.
Mendira buelta egin eta Aulestin bertan bazkaltzeko ez dago ezelako arazorik. Jatetxeak bat baino gehiago dira eta ondo jatearen fama du Aulestik.
Ermitaz ermita
Aulesti ezagutu gura duenarentzat ere bada beste ibilbide bat: herriko baselizetatik doana, hain zuzen. Ibilbidea Aulestiko plazan hasten da, bertan dago San Juan Bataiatzailearen eliza. Hemendik San Blas ermitara, Urriola auzora, Maria Magdalenaren ermitara, Zubero auzora, San Lorentzora, Malats auzora, Santa Eufemiako baselizara, Bedartzandi eta Urregarai tontorretara, Goierri auzora, Narea auzora, San Bizente baselizara, Ibarrola auzora eta San Pablo, San Anton eta San Juan Burumoztuaren ermitetara doa bidea.
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]