222 eskailera zerura
- Bedartzandiko eta Urregaraiko tontorrek Santa Eufemiako zelaian egiten dute bat.
Harainoko igoera erraza da eta ikuspegia zoragarria. Aulestira hurbilduz gero,
bertara bisita egitea nahitaezkoa da.
Giro ederra egokitu zaigu, goi aldeetako ikuspegiaz gozatzeko egun ezin hobea. Aulestin hasiko dugu gure ibilbidea. Lea Ibarrako herria da Aulesti. Markina eta Lekeitio arteko Erdi Aroko bidearen erdian dago, Iluntzar eta Bedartzandi mendien artean. Elizatea da berez eta herriguneaz gain, bederatzi auzok osatzen dute: Goierri, Ibarrola, Narea, Malats, San Anton, Urriola, Zubero, Solaguren eta Garaurre. Lekeitiotik, Markinatik zein Gernika-Lumotik heldu daiteke Aulestira.
Malats eta Zuberorako bidean
PR-BI-141 ibilbidea hartu behar dugu Santa Eufemiara igotzeko. Bide hau antzina aulestiarrek Malats eta Zubero auzoetara igo edota Lekoiz eta Markinaraino joateko erabiltzen zuten. Zubero auzoraino antzinako galtzadatik joan behar da. Bertotik Malats auzoraino doa bidea, bertan ikusiko dugu jatorrizko galtzada. Malatsetik aurrera eginez helduko gara Urregaraiko zelaira eta Urregaraiko tontorrean dago Santa Eufemiako ermita.
Guk bestelako bidea hartu dugu oraingo honetan. Autoz, Aulestitik Markinarako bidea hartu dugu (BI-3448 errepidea), Lekoizeko gainera joateko. Malats auzoa pasa eta harrobia atzean utzi ostean, ezkerrera Santa Eufemia baseliza, Urregarai edo Bedartzandirako bidea zein den dioskute egurrezko seinaleek. Autoa inguruan utzi eta gorantz doan pista hartu dugu. Berez, autoz igo daiteke Santa Eufemiako zelairaino, baina guk oinez egin dugu bidea. Hasieran, inguruan harrobia dagoela argi eta garbi adierazten duten harrizko blokeek inguratuko gaituzte. Gorantz egiten dugun neurrian gero eta urrunagoko parajeak agertzen zaizkigu begien aurrean eta han goian aurkituko duguna imajinatzen hasten gara, ezinbestean. Laprast egin barik, heldu gara zelaira. Bertan atseden-gunea dago eta ongi hornituta gainera: mahaiak, eserlekuak, iturriak, barbakoak zein askak... Ez dabil jende asko, hala ere. Oraindik goizegi da. Bolatokian isiltasuna da nagusi. Atxagarai aterpetxeak ere leiho eta ateak itxita ditu.
Tabernarik ere ez dago. Hori uda sasoian baino ez dute zabaltzen. Aterpetxean lehentasuna herriko taldeek dute. Hala ere, edonor joan daiteke. Erreserbak udaletxean bertan egin behar dira.
Ardoaren eta arrainaren ibilbidea
Behin zelaian hiru aukera daude. Bedartzandiko tontorra, Urregaraiko tontorra edota Markinara bidea hartzea. Aulestitik barik, jende asko Markinatik etortzen da Santa Eufemiara. Ordu eta erdiko bidea baino ez da Markinatik Urregarai tontorrera doana. Amoroto eta Santa Eufemiako zelaiaren artean pasatzen da “Ardoaren eta arrainaren ibilbidea” ere; Lekeitio eta Ondarroa Arabako Errioxarekin lotzen dituen garai bateko bidea. GR 38 ibilbidea, hain zuzen ere. Bide hau ere ondo markatuta dago, zuri-gorriz. Amoroto eta Aulestiko baserrietan barrena pasatzen da ibilbide hau eta Bedartzandira igotzen da. Bedartzanditik Santa Eufemiako zelaira eta hemendik Urregaraiko tontorrera. Ibilbidea Markinan amaitzen da.
Guk lehenengo Bedartzandirako (699 m) bidea hartu dugu. Bidea harkaitz artetik doa. Kontuz ibiltzeko bidea da, baina ezelako zailtasun barik. Tontorretik, ikuspegia izugarria da: Iluntzar, Ereñozar eta Urdaibai batetik, Lekeitio eta Otoio parez pare, Gipuzkoako kostaldea eta Aiako Harria, Aizkorri, Anboto, Oiz, Tologorri... Picos de Europako tontor zurituak ere ikusten ei dira bertatik egurats garbia fortunatuz gero; gaur egun ederra dago, baina ez hainbesterainokoa. Nabarnizko Iluntzar mendira ere joan daiteke bertotik. Santa Eufemiako baseliza eta Urregaraiko tontorra parez pare ditugu. Zergatik ez dugu haraino igotzeko ahalegina egingo?
222 eskailera
Berriro ere atsedenlekura jaitsi eta Santa Eufemia baselizarantz doan pista hartu dugu. Beste aldera goaz. Harrizko bide zabaletik zelai txikiago batera heldu gara. Bertotik baselizarako eskailerak hasten dira: 222 guztira. Gerriko minak sendatzen omen ditu Santa Eufemiak. Baseliza ondoan dago Urregaraiko tontorra (704 m). Bedartzandiren inbidiarik ez dauka tontor honek, hemendik ere ikuspegia izugarria baita. Ez dago gure begiei trabarik egingo dien ezer. Urregarai ez da osorik aulestiarrena, Markinarena omen da zati bat.
Berriro ere zelaira jaitsi garenerako berbotsa da nagusi, mahaiak bete dira eta umeak dira nonahi. Egun-pasa egiteko leku egokia da Santa Eufemiako zelaia. Horretarako, eta bestetarako ere bai. Bertan egiten zen erromeria ere ezaguna da inguruetan, eta gaur egun ere jai handia izaten da irailaren 16koa.
Mendira buelta egin eta Aulestin bertan bazkaltzeko ez dago ezelako arazorik. Jatetxeak bat baino gehiago dira eta ondo jatearen fama du Aulestik.
Ermitaz ermita
Aulesti ezagutu gura duenarentzat ere bada beste ibilbide bat: herriko baselizetatik doana, hain zuzen. Ibilbidea Aulestiko plazan hasten da, bertan dago San Juan Bataiatzailearen eliza. Hemendik San Blas ermitara, Urriola auzora, Maria Magdalenaren ermitara, Zubero auzora, San Lorentzora, Malats auzora, Santa Eufemiako baselizara, Bedartzandi eta Urregarai tontorretara, Goierri auzora, Narea auzora, San Bizente baselizara, Ibarrola auzora eta San Pablo, San Anton eta San Juan Burumoztuaren ermitetara doa bidea.
'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra.
Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]
Autobus-geltokiko parkingean txosnak jartzea debekatu du Lizarrako Udalak. San Benitora lekualdatu nahi ditu, baina Festagirok uko egin dio inposaketa horri. Emakumeentzat leku arriskutsua dela, udalak herriko eragileak jaietako dinamika sozialetik urrundu eta isolatu nahi... [+]
Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.
L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]