Burua galduta
- Metauro, Italia, K.a. 207. Anibal handiaren anaia Asdrubal Barkak Eszipionen aurkako gatazka galdu zuen eta etsaiak burua moztu zion. Erromatarrek anaiaren burua eman zioten opari kartagotarrari; horrela jakin zuen Anibalek Asdrubalen heriotzaren berri.
Baina burua mozteko zaletasunagatik inor ezagun egin bada, horixe Tudor familia da; eta senitarteko guztien artean, zehazki, Enrike VIII.a Ingalaterrako errege gizena. Edozein arrazoi erabiltzen zuen edozeinen burua eta gorputza bereizteko. Sir Thomas More-k, esaterako, ez zuen onartu erregea eliza anglikanoko buru espiritual gisa eta horregatik bere buruari agur esan behar izan zion. Utopiaren egilearen burua, gainera, luzaz egon zen herritarren bistan. Hori bai, ziurrenik kasu honetan ere burua galtzeak bultzadatxo bat emango zion Thomas Moreri santutasuna lortzeko orduan.
Ana Bolena Enrikeren bigarren emazteak ez zion luzaroan eutsi titulu horri, ezta buruari ere; traizioa leporatu eta lepoa moztu zioten. Laugarren emazte Ana de Cléves ez omen zen erregearen gustukoa, eta horregatik ezkontza bultzatu zuen Sir Thomas Cromwelli galdu arazi zion burua. Bosgarren emazte Katherine Howarden eta honen amorante Thomas Culpepperren buruak ere laster ziren lurrean bueltaka.
Zaletasun genetikoa ote? Maria Tudor alabak ez zuen alferrik “Bloody Mary” (Mary Odoltsua) ezizena jaso. Neba Eduardo VI.a gazte hil zen, baina aurretik Lady Jane Grey eta Lord Guildford Dudley aukeratu zituen erregeorde izateko. Haiek oztopo izan ez zitezen, Mariak bururik gabe utzi zituen biak.
Mariaren ahizpa Elizabethek ere zerrenda polita osatu zuen: bere lehengusina eta Eskoziako erregina Mary Stuart burugabetzeko agindua eman zuen; Lord Robert Devereux-entzat ere agindu berdina eman zuen, “erregina birjina”rekin harreman estuak izan arren. Lord Thomas Seymour, Enrike VIII.aren alargunarekin ezkondu zen gizona, erreginaren aginduz hil zuten. Agindua exekutatu zuena, gainera, Seymourren anaia Edward izan zen. Edward bera ere urte batzuk geroago hil zuten… burua moztuta, noski.
Baina Ingalaterratik Frantziara salto egin behar da, han asmatu baitzuten, XVIII. mende amaieran, buru-moztaileen historia erabat aldatuko zuen tramankulua. Joseph-Ignace Guillotin izeneko mediku batek egin zuen, heriotza zigorrera kondenatutakoen sufrimendua arindu nahian. Eta Frantziako biztanle kopurua arindu zuen. Besteak beste, Luis XVI.ak eta emazte Marie Antoinettek probatu zuten Guillotinen xafla zorrotza. Robespierrek, aldiz, marka guztiak hautsi zituen bere alderdikideei gillotina errezetatzeko orduan eta, nola ez, azkenean berak ere burua eskaini behar izan zion iraultzari.
Pavel Durov atxilotu dute abuztuaren 24an Paris-Le Bourget aireportuan. Frantziako Justiziaren arabera, plataformaren moderazio faltak eta agintariekin lankidetza faltak droga-trafiko, pedofilia eta iruzurra bezalako delituen konplize bihurtzen dute.
Estatu Islamikoak beregain hartu du erasoa, Palestinako eta beste leku batzuetako musulmanen "mendekua" dela esanez. Eskuin muturrak inmigrazioaren aurkako mezuak hedatzeko baliatu du.
Euskal Herriko ardi moztaileek ofizialtasuna lortu dute nazioarteko lehiaketetarako, eta 2026ko munduko txapelketan parte hartzeko asmoa daukate. Lehenago, 2025ean, Euskal Herriko txapelketa egin nahi dute.
Larunbatetik iganderako gauean, Israelgo armadak gutxienez ehun hegazkin erabili zituen Libano hegoaldea bonbardatzeko. Israelen arabera "prebentziozko erasoa" izan zen, antza, Hezbollah Israel erasotzera zihoala zioen "informazioa" zutelako.
Gertaera abuztuaren 18ko goizaldean izan zen Donostiako Alde Zaharreko kalezulo batean, Ertzaintzak adierazi duenez. Egun horretan emakume batek beste sexu-eraso bat salatu zuen Donostian, gizon batek “diskoteka baten inguruan ukituak egin zizkiola” esanez.
Bihotz-gelditzea pairatu zuen eta Bilboko Zainketa Intentsiboetarako Unitate mugikorra bertaratu behar izan zen bera artatzera, Laudiokoan ez zegoelako medikurik. Horrek nabarmen atzeratu zuen ospitaleratze prozesua.
Haurra nintzenean, etxean ohitura zen arratsaldeko zortzietan egiten ari ginen hori albo batera utzi, telebista piztu eta ETB1eko albistegia ikustea. Hasieran sekulako amorrazioa sentitzen nuen gaueroko kate aldaketa bidegabe horien aurrean, eta gurasoei galdetzen nien ea nola... [+]
Iruñeko Labrit pilotalekuan ari da jokatzen 22 urtez azpiko XI. Munduko Euskal Pilota Txapelketa. Abuztuaren 31ra bitartean zazpi herrialdetako 200 pilotari baino gehiagok hartuko dute parte. Euskal selekzioak lehiatzerik ez duela-eta, haren ofizialtasuna eskatu dute... [+]
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Bolada harroan da. Ondo harroan. Etxe ondoraino etorri zaizkigu bere arboladiak, ahuakatediak. Ahuakatea gero eta sukalde gehiagotan ikusiko duzu eta osasuntsua dela entzungo duzu barra-barra. Bere izenak dioen bezala, Persea americana, Ameriketatik dator, zehazki Mesoamerika... [+]
Zer behar du momentu honetan gure gorputzak? Kontzientzia hartu, gure ongizatean denborak, atsedenak, mugimenduak eta garaiko elikadurak duten eraginaz. Gure ingurune naturalak, jakintzaz ematen dizkigu urtean zehar behar ditugun elikagaiak eta, hala, elikagai freskoak,... [+]