Iñigo Urkulluren gidaritza eta EBBren osaketa adosten badira, barne oreka larria sendotzea izango da hauen zereginik garrantzitsuena. Urkulluk, gainera, eta akordioak akordio, barne mailako sektore askoren mesfidantza handiarekin aritu beharko luke. Imazen alde egin zuten eta egiten duten bezala, komunikazio talde handiek –Vocento barne– Urkullu laudatu eta Joseba Egibar egurtzen jarraitzen dute, gehienetan zeharka eta sarritan zuzen-zuzenean. Imazi lerro ez abertzaleetatik luzatutako laudorio guztiek mesede egin ez dioten moduan, Urkullurentzat ere akuilu baino zama izan daitezke.

Zergatik eta nola gertatu den orain Imazena joango da argitzen apurka, baina zantzu nagusiak bederen ageri samarrean dira. Uztaileko bere artikulu ospetsuak dagoeneko adierazten zuen alderdi barruan ez zebilela indartsu, edo bestela oso kalkulu akats larria egin zuen. EBBko lehendakari batek nekez idatz dezake horrela bere kabuz, jakinik ukitzen dituen gaietan dela barne liskarren epizentroa. Denak adierazten du bere amaiera hau aspalditik datorren kontua dela.

Baina amaiera al da? Hori da airean dagoen beste kontua, askoren burura etorri baita Xabier Arzalluzek 1984an egindakoa, alderdiko erantzukizunak alboratuta Londresera joan zen, baina geroago itzuli eta 1986an hautatu zuten berriz EBBko lehendakari eta 2003 arte jarraitu zuen postuan. Bere agintaldiaren amaierarekin bat azaleratu zen indar handiz EAJren barneko egungo lehia. Bada, askoren ustez, Imazek ere –edota bere ingurukoek– halako zerbait izan dezake buruan, baina itzulera Juan Jose Ibarretxe ordezkatzeko litzateke, hemendik sei bat urtera (egungo legealdia gehi beste bat, hauteskundeak irabaziz gero).

Egia da ematen direla halako itzulerak –Felipe Gonzalez, Arzalluz...–, baina egia da halaber Imazek ibilbide gaitza duela joan-etorriko bidaia horretan, EAJren eta gainerako abertzaletasunaren egoera politikoak ez dio horretara laguntzen. Batetik, Ibarretxek erabakia dauka zerbait serioa egitea kontsultarekin, nahiz eta gaur gaurkoz berak ere ez duen jakingo nola eta noraino joan daitekeen EBB berriarekin egoera negoziatu arte. Txosten politikoak errepide mapa finkatu du, baina hain da zabala eta malgua, bidean zehaztasun ugari eskatuko duela.

Bere barne egoeraz gain, alboetara begiratuta ere ezin da lasai ibili EAJ, gainerako indar abertzaleek burujabetza bideetara bultzatzen baitute. Ibarretxe Plana eta bake prozesuaren porrotaren ondoren, herritarrek –eta abertzaleek bereziki– desblokeo egoeretatik ateratzeko ahaleginak nahi dituzte. Ibarretxek eta Jaurlaritzako hirukoak badute berea, kontsultarena. Abertzaletasunean, oro har, badirudi ondo ikusiko litzatekeela Ibarretxe kontsultarena aurrera ateratzen saiatzea. Herritarra etsitua dago gatazkaren gaiarekin, eta erabat paso egitearen arriskua ere gero eta handiagoa da; egungo blokeo egoeratik ateratzeko ekimenekin apur bat asmatzen duenak urrea bilatuko du. Transbertsalitatearen diskurtso berrituarekin saiatu da Imaz azken lau urteotan, baina bistan da ez duela alderdia zutik jarri. Zeresanik ez abertzalegoa.

Izan daitezke hika-mika berriak, baina banaketaren itzalak akordioa ekarriko du Sabin Etxera. Hori bai, ondoren sua Jaurlaritzaren baitara heda daiteke. Kontsultaren agindua eman zitzaien hautesle eta herritarrei eta orain hori EAJren txosten politiko berrian kokatu behar da. Iñigo Urkulluk berak firme jarri nahi izan zituen EA eta Ezker Batua, baina zuen indarra orain hobeto ikusi da. Une honetan EAJ ez dago PSE-EErekin abenturei ekiteko moduan, eta horrek esan nahi du jeltzaleek gaur egun ez dutela ordezko gobernu bazkiderik. Baina gero gerokoak, orain jeltzaleen lehentasunak EBB berria eta martxoko hauteskundeak dira.