“Beti gustatu izan zait kulturaren mundua, liburuak eta musika izan dira beti nire hobbyak. Formazioz zientzietakoa naiz eta enpresa mundura lotuta egon naiz, baina hau egin nahi nuen bizitzako momenturen batean” azaldu du Ramon Etxebestek Meettok argitaletxearen jatorriaz galdetuta. Bera da portutik abiatu berri den itsasontzi honetako patroi eta marinela. Bere buruari jarritako erronka izan zen argitaletxea sortzea. 2006ko martxoan eman zuen urratsa, Groucho Marx-en Groucho eta ni euskaraz argitaratu zuenean. Harkaitz Canoren hitzaurre eta guzti ikusi zuen argia liburu horrek. “70eko hamarkadan irakurri nuen lehen aldiz liburua eta berriro hartu nuen argitaletxearen ideia buruan izan nuenean. Iruditu zitzaidan testua oso gaurkoa zela, orain dela 50 urte idatzitakoa izan arren. Hala ere, hemengo idazle batek gaurkotasuna ematea ondo etorriko zela pentsatu nuen”.

Aurreneko urratsa emanda ondorengoak errazago etorri ziren Meettokentzat: “Bigarren liburua gaztelaniaz eta eslovenieraz kaleratu zen, France Preseren-en poemak dira, Esloveniako poeta nazionalarenak. Hirugarrena Kari Hotakainen-en Camino de trincheras izan zen, nobela finlandiarra, gaztelaniaz hau ere”. Euskaraz eta gaztelaniaz %50ean argitaratzeko asmoa du Meettokek, nahiz eta Etxebestek dioenez merkatuak eskaintzen dituen aukerak aztertu beharko diren. “Euskaratik bakarrik ezin zara bizi, merkatu txikia da eta hor sendotuta daude argitaletxe asko. Urte asko daramaten editoreak daude, indar asko dutenak”.

Argitaletxe txikia izatearen ajeak

Orain arte atzerriko idazleen itzulpenak kaleratu dituen argitaletxea izanda, galdera konturatu gabe ateratzen da: nolakoa da horiek argitaratzeko eskubideak lortzeko prozesua? Etxebestek lan eskerga egin behar izan duela azaldu du: “Azkenean ahalegin handiak eginda eta tematuta lortu egiten dituzu argitalpen eskubideak. Noski, hasieran zu ez zara inor eta jendea ez da asko fidatzen ezagutzen ez zaituenean. Beheko mailatik hasi naiz eta pixkanaka ari naiz goraka”. Groucho Marxen liburuaren kasuan ahalegin horiek egiteaz gain geografia apur bat ere erakutsi behar izan zuen Meettok etxeko arduradunak: “Argitaletxe estatubatuarrek, hemendik deitzen diezunean, sarritan ez dute jakiten non dagoen ere, baina tira...”.

Dena dela, Etxebesteren esanetan enpresa handia ez izateak baditu bere abantailak ere: “Zaluagoak gara, hori da gure abantaila, zaluagoak eta bizkorragoak izatea”. Autonomiaz jarduteko aukera ere azpimarratu du Donostiako argitaldariko ordezkariak.

Zirrikituak zabaldu nahian

Orain arte kaleratu dituzten liburuen katalogoa ikusita badirudi Meettokek merkatuaren zirrikituetan arakatzeko asmoa duela, bere lekua aurkitzen saiatzeko. “Daukagun aukera bakarra da, besteek egiten ez dutena argitaratzea, gauza arraro samarrak”. Lehenago inork euskaratu ez dituen egileak dira Groucho Marx eta Jean Echenoz, adibidez. Gaztelaniazko liburuekin ere antzera gertatzen da: France Preseren eta Kari Hotakainen ez ziren lehenago gaztelaniara itzuliak izan. “Pixka bat arriskatu beharra dago”, Etxebesteren esanetan.