Pausoa aldatuta

  • Ostalaritza langileen eitea dugu bertsolariok alde askotatik. Udaldian lana uholdetu egiten zaigu; gainerakoen jai-egun eta orduetan egokitzen zaigu guri lan egitea; festan dabilenari festa aurpegiz erantzun behar izaten diogu... Ostalariek diote gero eta kanpotar gehiago ari dela arlo horretan lanean, bertakoek ez diotelako muzin baino egiten gisa horretako lanari eta lan baldintzei. Dugun antzekotasunari segituz, etorkizunean plazaz plaza ibiltzeko bertsolari ekuatoriarrak, errumaniarrak edo argentinarrak aurkitu beharko ditugu. Bertakoek ez dute nahi izango hankak egosi, mozkorrak jasan, lorik egin gabeko bi jornada lotu... Txantxetan ari naizela pentsa dezake norbaitek baina ez da guztiz txantxa.
Andoni Egaña
Dani Blanco
Zarata nahiago

Udaldian plazaz plaza zabiltzala konturatzen zara zeinen kontu sorgina den kontzentrazioaren edo inspirazioaren hori. Urrutira barraketako musika-hotsa, airean txurro frijitu usaina, petardoren baten zarata bat-batean eta lehen lerroan umeak jolasean eta jauzika. Ez litzateke teorian ideiak ekartzeko ingurunerik egokiena. Baina gure garuna zoko-mokoz betea dago nonbait. Askotan, horrelakoxeetan lortzen da etorria. Pentsatzen nago desberdinak garela denok, eta oso gutxitan egiten den sailkapena egitera narama horrek: sormenerako isil zale eta zarata zaleak gaude. Edota une batzuetan zaratak mesede egiten digu isil zaleoi ere.

Argazkia


Uztailaren hasieran urtero antolatzen dute Algortan mimoz prestaturiko jaialdi bat. Aurten ere hala egin dute. Han ezarri ziguten lan batek eman digu zer pentsatua. Bertsolari bakoitzari argazki bana jarri ziguten pantaila handi batean, haiek ikusi ondoren pare bana bertso bota genitzan. Argazkiak onegiak ziren ordea aukeran. Artea “esplikatzen” hastea baino okerragorik ez da, are okerrago delarik azalpenak bat-batekoa izan behar badu. Gainera, hitzari printzak ateratzen gara gu onak. Irudia sentitu eta ulertzen ez gara aurrez aurre daukagun publikoa baino hobeak. Eta inprobisatzen ari denak beti behar du, tranparik tartean izan gabe, abantailatxoren bat. Hitzez formulaturiko gaiak nahi ditut nik.

Noiz eta non


Etorriak ez du, tamalez, unerik eta gunerik egokiena aukeratzeko adinako usaimenik. Plaentxiko San Andresen gertatu zitzaigun Xebastian Lizaso eta bioi. Bazkalosteko lehen saioa ohiko moduan osatu genuen. Iluntze aldera, gure lanak amaitu gabe geneuzkala uste genuenean, frontoiko mahaietatik mugitu egin ziren gehienak, bola-txapelketa bat zela eta. Bakartu samarrik geratu ginen soinujoleak, bertsolariak eta hiruzpalau lagun mahai jirakoak. Barkatu samarrik ere bageundekeen, gure gutxieneko lanak beteak geneuzkan eta. Gainerantzean ez baina bertsotan langile gara eta mikrofonorik gabe eta ia belarri ertzera hastea bururatu zitzaigun. Ekin, katigatu eta segi, urteko saiorik onentsuena egin genuen... hamar lagunentzat. Ño! pentsatzen duzu horrelakoetan. Zer kostatzen zitzaion etorriari mila lagunen aurrean ari garen batean azaltzea? Baina segituan uxatzen duzu pentsamendu lizun hori burutik. Orduan eta hamar lagunen aurrean etorri nahi izan bazuen zerbaitengatik nahi izango zuen halaxe etorri.

Plaza hutsa


Noizbait ernegatu izan gaituen burutazioa da kantuan ari garela entzuleari gure jardunak zipitzik ere axola ez diola konturatzearena. “Zer ari gara gu hemen? Zertarako? Norentzat?”. Halere, onartu beharrean gaude, plazaz plazako farandulan gabiltzanon artean pribilegiatu hutsak garela bertsolariak. Jendeak arreta eskaintzen digu. Adi egoten da gure aurrean. Musika-taldeek askoz ere lan gogorragoa daukate egun. Plaza hutsari jotzeak min eman behar du. Dantzaririk alerik ez sumatzeak pena. Ez da beti gertatzen, baina bai askotan. Gazte jendeak bestelako joerak hartu dituela sekula baino begi-bistakoagoa bilakatu da uda honetan.

Hitzak ikusiz

Badut zalantza bat, sakonera handikoa, bertsozalearen gustuei buruzkoa. Lagun batek dio, hitz arkitektura soilean oinarrituriko bertsoarekin ez dagoela orain inora joaterik, arkitektura hori akatsik gabea, graziaduna eta arrazoi onarekin errematatua bada ere. Egun, bertso ikusgarria egin behar omen da. Entzun ahala publikoak “ikusi” egingo duena, horretara baino ez baitu ohitu azken hogeita hamar urteotako ikus-entzunezkoen uholdeak. Baliteke lagunak arrazoia izatea. Baina niri atsekabea sortzen dit hitz hutsa dastatzeko eta hitz soilarekin gozatzeko gaitasunaren galera horrek. Buruz dakizkidan bertsorik onentsuenak ez dira “ikusten” baina ederrak dira zinez. Egia da bestalde, Xalbadorrek emazte zenari botatako bertsoetan soinekoa beti “ikusi” izan dudala dilindan, armairu-zoko ilun batean.

Udalekuak


Bertso udalekuetara iritsi naiz aurten ere. Sopelara joatea egokitu zitzaidan eta han zeuden hogeita hamar bat gaztetxo hamabi eta hamabost urte bitartekoak, euren begiraleekin. Ligin, Zarautzen, Aubixan eta Zuatzan ere burutu dira tankerakoak. Bertsoaren esparrua autoantolatu nahiak abiarazi gintuen eta ari gara bidea egiten. Inbidi punttu bat ere sortu zidan gaztetxo haiek ikusteak. Ai harrapa baneza berriz adin hura hutsetik hasi eta bidean gozatzeko! Bertsotan ikasteko gogoa piztu zidan Sopelarako bisitak. Berriz, eta modu desberdinean bideari heltzekoa. Zorte onekoak izan ginen Zarauzko umeak, Imanol Urbietarekin-eta artean udaleku hitza asmatzeke zegoela udalekuak burutzen genituelako. Baina behin Cameros aldera bidali ninduten gurasoek, mojen artera, eta hartaz oroitze hutsak zerbaitetan behintzat gizarteak hobera egin duela ohartzeko balio izan dit.

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude