Karoshi: hiltzeraino lan egin

  • Karoshi hitzak hiltzeraino lan egitea edota lan egiten hiltzea esan nahi du japonieraz, eta honen harira gehiegi lan egiteagatik loturiko gaitz soziala izango litzateke. Fenomeno hau 60eko eta 70eko hamarkadetan hasi zen, baina benetako garapena 80. hamarkadan zehar –Japoniako boom ekonomikoari lotuta– sendotu zen. Gaur egun, batzuek dioten arabera urtero 10.000 eta 20.000 langile dira Karoshiagatik edo gehiegi lan egiteagatik hiltzen direnak, oro har gizonezkoak (40-60 urte bitartekoak) eta bihotzekoak edota antzeko gaitzek jota.
Gorka Moreno Marquez
Iñigo Azkona
Japoniar kulturan ordu estrak egitea eta enpresaren alde jardutea ohoretzat jotzen da. Baina hau ez da arrazoi bakarra, azkeneko 20-30 urteetan lan erritmo are eta estresagarriagoak sartu dira sektore ekonomiko anitzetan, gehienbat teknologia berriei lotuta dauden kasuetan. Zentzu honetan, ez dira batere arraroak izaten 60 edota 70 orduko aste lanaldiak edota ordu berean askoz ere eginkizun eta betebehar gehiago edukitzea.

Adibide japoniarra muturrekoa izanik ere, gero eta ohikoagoak dira ezaugarri hauek lurralde garatuetan, baita, noski, gure inguruan ere. Horrela bada, langile askok gero eta estres gehiago pairatzen dute beren lantokietan eta honek hainbat patologia sorrarazi ditu, fisikoak zein sozialak. Denok izan dugu hainbat gertakariren berri. Hauetako bat, duela gutxi komunikabideetan azaldu da, Renault enpresako Parisko egoitza batean gertatua: oso denbora gutxian hiru langilek –kargu eta soldata onekoak– bere buruaz beste egin zuten, zuzendaritzak ezarritako presioak eta erritmoak ezin jasanda. Lehen, hiru edo lau kotxe berri sortu behar bazituzten urtero, orain sei ziren egin beharrekoak. Orain dela aste gutxi halaber, Londresen euskal jatorriko goi exekutibo batekin gertatutako afera ere hor dugu, dirudienez jasan behar zituen presioek eta tentsioek eragin handia izan zuten bere portaeran.

Hortaz, multinazional eta enpresa handien atzean, langile perfektuen eta garaileen atzean, dena ez da urrea, dena ez da Silicon Valleyn marrazki bizidunetako istorio polit bat. Langileentzako balizko erosotasun eta laguntzen atzean iluntasunak daude eta askotan baldintza gogorrak ezkutatzen dira. Bide honetan, askotan langileen eta pertsonen aurka doazen lan baldintzak eta erritmo estresagarriak baino ez daude, nahiz eta gehienetan alde argitsua baino ez saldu.

Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude