Groenlandia: izotz azpian eremu berde fosildua
- Groenlandia ez da beti zuri izan. Orain 450.000 urte egun Suedian edo Kanadan dauden basoen antzekoak zeuden.
Kopenhage-ko unibertsitateko Eske Willerslev ikerlariak 400.000 urte zituzten mamut eta bisonteen ADNak landu izan ditu orain gutxi arte. Horrelako ikerketa batean ari zela Groenlandiako izotz-geruzako ADNa aztertu zezakeela otu zitzaion eta horrela hainbat lagin hartu. Grenobleko CNRS laborategira eraman zituen, han azter zitzaten.
Erabilitako datazio-sistemaren arabera, Groenlandiako lurrak atmosferaren eragina orain 450.000 urte galdu zuela ere ondorioztatu da. Beraz, orain 125.000 urte izan zen aro interglaziarrean, Groenlandia jada izoztuta zegoela ikusi da eta artean tenperatura egungoa baino 5ºC handiagoa zen.
Datu horri esker Eske Willerslev ikerlaria baikorra da egun gizarteak eragindako berotegi-efektuaren aurrean, bere ustetan urruti baitago oso Groenlandiako izotza desagertzea.
Hego Poloko izotzean 800.000 urteko historia
Hego Poloan egindako izotz-zulaketa baten eraginez 800.000 urte egin dezakegu atzera Lurraren historian.
2005. urtean 3.140 metroko sakonerako zuloa egin zuten ikerlariak eta horrek azken 740.000 urteko historia ezagutzea ekarri zuen. Orain astebete Science aldizkarian argitara emandako artikulu batean LSCE deitu laborategiko Jean Jouzel-ek zuzendutako taldeak beste 120 metro gehiago zulatu dituela adierazi du eta horrek Lurraren historiaren beste 60.000 urte argitu ditzakeela uste da.
Azken datu horiei esker aro interglaziarrak gero eta laburragoak izan direla ikusi da. Horrela azken garai hotzena orain 20.000 urte gertatu zen, tenperaturak batez beste 10ºC jaitsi zirenean eta garai beroena orain 130.000 urte gertatu zen tenperaturak batez beste 4,5ºC hazi zirenean.
Baina ikerketak ez dira hor amaitu, une honetan Antartikan zulaketak jarraitzeko leku aproposagoen bila baitabiltza.
Agintean dauden alderdiek kolpe gogorra jasan dute emaitzetan: Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistak eta Siumut sozialdemokratak aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galdu dute, oposizioko alderdien onurarako.
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Groenlandiar jatorriko 411 haur daude tutoretzapean Danimarkan, Gizarte Gaietako, Etxebizitzako eta Adineko Pertsonen Ministerioaren txosten baten arabera. Aitatasun eta amatasun froga psikologikoetan puntuazio baxuak lortzeko arriskua dute guraso groenlandiarrek, frogak ez... [+]
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.
X. mendetik XV. mendearen erdialdera arte bikingoek Groenlandia okupatu zuten, baina hamarkada gutxiren buruan uhartea utzi zuten.
Apirilaren 6an egin dituzten hauteskundeetan, Inuit Ataqatigiit (IA) alderdi independentista sozialistak irabazi ditu hauteskundeak botoen %37rekin, eta gobernuan zen Siumut alderdia gainditu du, independentista eta sozialdemokrata hau. Independentismoak gehiengo osoa lortu du,... [+]
Groenlandia, 982. Erik Thorvaldsson (950-1003), Erik Gorria ezizenez ezagunagoa, munduko uharterik handienera iritsi zen.
Groenlandiako hauteskundeetan alderdi independentistek botoen %70 baino gehiago bildu ohi dute, Nationalia egunkari digitalean irakur daitekeenez.
Norvegia, 986. Bjarni Herjólfsson esploratzaile bikingoa Islandiara abiatu zen negua amaitu zenean, han gurasoekin bat egiteko. Eyrar-en lehorreratu zenean jakin zuen gurasoek etxaldea saldu zutela eta Erik Gorriarekin batera irla utzia zutela, Groenlandiara bizitzera... [+]
Slale webgune estatubatuarrak argitaratu du Groenlandia eta Antartikako glaziarrak NBEaren adituek diotena baino hamar aldiz azkarrago urtuko direla. NASAn urte luzez ibilitako James Hansen da ikerketaren egileetako bat.
Maiatzaren 28an, Ipar poloa inguratzen duten bost herrialdetako ministroek (Norvegia, Errusia, Kanada, AEB eta Groenlandia) elkarlanean aritzea eta eremua babestea... [+]
Groenlandiako izotzaren urtze azeleratuaren albistea munduko hedabide askok jaso ostean, Carlos M. Duarte ozeanografoak El País egunkarian analisia idatzi du. Bertan dio albisteak harridura sor badezake ere, ez dela gertaera isolatua. Artikoaren urtze fasea atzera... [+]
Groenlandia ia osoa (%97) estaltzen duen izotz geruza lau egunetan urtu da bero masa batek erasanda, NASAko zientzialariek jakinarazi dutenez. Ezohiko gertaera honen aurrean, hasiera batean neurketa-sistemaren akats bat zela pentsatu zuten ikerlariek, inoiz horrelako datuak... [+]