«Beste hizkuntzetarako lan eginez etorriko zaigu dirua geurean aritzeko»
- Hizkuntzalari, teknologo, idazle... karratua biribila dela frogatzea bezain antzua da Andoni Sagarna donostiarra esparru bakarrera mugatzea. Duela hilabete batzuk euskaltzain oso izendatu zuten. Hiztegi Batuko lan taldean ari da orain. Elkar enpresako Ikerketa eta Garapen Saileko arduraduna da.
Euskaltzaindiak estatutuak aldatu ditu haize berria sartzeko. Zer ekarpen egingo dio zure haize boladak?
Hiztegia, terminologia teknikoa eta lexikologia jorratu ditut, besteak beste. Eskarmentua daukat gai horietan eta alde horretatik egingo ditut ekarpenak.
Geroz eta menpekotasun handiagoa dago teknologiekiko. Hizkuntzari beste horrenbeste gertatzen al zaio?
Zalantzarik gabe. Era askotara gainera. Alde batetik, XVIII. mendetik honat zientziaren ekarpenaren bitartez gizartea industrializatu egin da mundua eta bizimodua guztiz aldatuz. Hizkuntzak lotura zuzena du bizitzeko moduarekin eta jakina, bizimodua aldatzen den neurrian hizkuntza ere bai. Gure artean ezer egiten badugu komunikatzea da eta horrek esan nahi du hizkuntza erabiltzea. Kontzeptu asko sortzen dira eta hizkuntzan eragina dute.
Bestetik, azken urteotan, informazio eta komunikazio edukietan ari da gauzatzen aurrerapena. Menpekoak bagara, baina egia da, era berean, lehen egiten ez genituenak egin ditzakegula. Euskarazko testuak gaur ateratzea duela 40 urte ateratzea baino samurragoa da. Euskararen zabalkunderako irratiak eta telebistak zeresan handia izan dute eta tresna eraginkorrak izan dira. Zentzu horretan teknologiak mesede egin dio hizkuntzari.
Orain, ordea, beste momentu bat bizitzen ari gara: informazio eta komunikazio teknologia hizkuntza jakinetarako garatzen ari da. Programa horiek bereziki prestatu behar izan dira euskararako eta programa horiek gai izan behar dute, besteak beste, deklinabide atzizkiak aintzat hartzeko. Hizkuntza bera da teknologiaren langai. Orain arte, teknologiak hizkuntza lantzearen aldetik izan dituen abantaila guztiak izan ditu euskarak ere, baina aurrerantzean beste aplikazio mordoa sortuko da eta euskara ez bada horietara iristen hizkuntza traketsa bilakatuko da. Erronka berriak datoz.
Punta-puntako hizkuntza industriaren aldeko apustua egin beharko litzatekeela aldarrikatu duzu. Diru pribatuak nekez sartuko du hor eskua euskararen merkatuak gutxi emango baitio. Erakunde publikoei al dagokie erantzukizuna bere gain hartzea?
Galdera da ea euskararen gain bakarrik egin behar dugun lan. Hau da, hizkuntza industriaren gainean eraikitako industria sor dezakegu, baina ingeleserako, frantseserako, txekierarako produktuak egiten dituena. Zalantzarik ez izan, trebetasun horiek lantzen baditugu euskararako ere landuko ditugula. Beharbada beste hizkuntza batzuetarako lan eginez etorriko zaigu dirua eta geurean ere zerbait egingo dugu. Zentzu horretan apustu handia egingo nuke. Gauza horiek lantzeko benetan behar dena jende ikasi eta trebatua da. Makinak ez dira kosturik handiena, nekezagoa da jendea aurkitzea. Mila milioitik gora hiztunek erabiltzen dute txinera eta haien kasuan nahikoa izango litzateke bakoitzak zentimo bakarra jartzearekin. Gure kasua oso da ezberdina. Beste batzuekin alderatuz hiztun kopuru murritzagoa daukagu eta zailagoa eginen litzaiguke.
Hitzetik hortzera aipatzen da euskarak Internet eta teknologia berrietan behar duela izan. Zenbaterainoko garrantzia du hor izateak eta zenbateraino murgildu da?
Aipatu dituzun arlo horiez aparte badaude garrantzia biziko beste batzuk ere, besteak beste, familia, lagun arteko harremanak. Hor galduko balitz, ziurrenik euskararenak egingo luke. Demagun horiek mantentzen ditugula, baina ez garela gai lan munduan, esparru ekonomikoan garatzeko. Orduan nola edo hala iraungo luke, baina ez askorako. Gaurko gizartean hizkuntza bat ez bada kapaz gai guztiak ukitzeko segur aski baztertuta geratuko da.
Interneten hazkunde geldiezinetik hitz berriak sortzen dira barra-barra. Euskarak ba al du erritmo bizi horri aurre egiteko gaitasunik?
Horrek ez nau bereziki kezkatzen. Euskarak mailegu mordoa jaso du historian zehar. Beste kontu bat da hizkuntza alda ote daitekeen ala ez, baina ez da galduko maileguak jasotzeagatik, ezta gutxiagorik ere. Erabilera da benetan kezkagarria. Euskarak, erabiltzen badugu, aurrera egingo du eta bestela ez, eta kito.
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]