Atzerapauso hura
- Opor hasieran irakurtzeari hartzen zaion gustuarekin, bi liburu darabilzkit eskuartean, buruz buru: Miguel Sánchez-Ostizen Tiempos de tormenta (Pío Baroja, 1936-1940) eta Memorias de un piojo republicano, Ernesto Carratalárena, biak ere Pamielak argitaratu berri.
Ernesto Carratalá Ezkaba dokumentalean ezagutu nuen, Iñaki Alforjak San Kristobal gotorlekuko ihesaldiari buruz egindakoan. Ezberdina gertatzen zen oso gainerako lekukoengandik. Besteak Gaztela, Galizia nahiz Euskal Herriko gizon xumeak ziren, adinaren zama gainean somatzen zitzaienak. Bera berriz, dandy bat, krema koloreko siloi batean eserita, jantzi argiak soinean. Bizar eta melena marxiano zuriek bakarrik ematen zioten nolabaiteko gorri itxura. Diskurtso elaboratua eta dotorea, kultua eta modernoa, gaztea. Hainbesteraino, zalantzan jartzen zen bat ea nola egon ahal izan ote zen gizon hura San Kristobalgo ihesean, 1938an.
Sánchez-Ostizek orpoz-orpo jarraitzen ditu Pío Barojaren pausoak 1936tik 1940ra, ahalik eta zehaztasun handienarekin, pasarte ilunak argitu nahian, bertsio ezberdinak kontrastatuz, eta beti ere, Barojak gerraren aurrean erakutsi zuen jarrera marrazteko ahaleginean. Sarritan keinu konplizez irakurritako Baroja hori, pertsonaia insolidario eta miserable samarra gertatzen da ibilbide horretan, antipatikoa, Sánchez-Ostizek momenturen batean dioen bezala. Denen eta guztiaren gainetik balego bezala, eta aldi berean, norabait labain egitekotan, beti atzerakoikeriaren zentzurantz.
Gerrak eragindako atzerakada gardenki nabaritzen da zenbait idazle eta artistaren obretan. Oraintsu arte Koldo Mitxelena Kulturuneko Ganbaran egon den Isidoro Guinearen erakusketan garbia zen marra hori. Gudariaren agurra hunkigarri hura pintatutako artista berak, gerra ondoren pergamino zaharkituak diseinatzen zituen erregimenari leial zitzaizkionentzat. 1930eko hamarkadan gaurko begiekin ere moderno gertatzen diren dekorazio proiektuak egiten zituenak, atzeranzko bilakaera izan zuen lantzen zituen arlo artistiko guztietan.
Lehenengo etena izan zen, batzuentzat betirakoa, bueltarik gabekoa. Gero, bizitza berriro eraiki beharra, kanpoko nahiz bertako desherrian. Kanpora joan zirenek, zailtasunak zailtasun, askatasun gehiago aurkituko zuten. Bertan geratu zirenek, atzera egin behar biziari ezezik, bizimoduari eusteko. Eta horrela, norbanakoen obren batuketa eginda, neurtu daiteke nolabait galera. Atzerakarga, hurrengo belaunaldientzat.
Zazpi hamarkadaren ondoren, eskulturaz eta oroigarriz ari gara markatzen bizia galdu zutenen geografia. Liburu, dokumental eta erreportajeetan jasotzen dira oraindik geratzen diren lekukotzak, tarteka umore eta guzti, Carratalák egiten duen bezala. Zailagoa da inbentariatzen zer-nolako ondare kultural eta sozial abortatu eta birrindu zen Altxamenduaren turutak joz geroztik. Barrundatzen dena kontutan izatearekin konformatu beharko dugu.
Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak deitua, milaka lagun batu dira gaur eguerdian Donostian, “etxebizitzaren negozioaren aurka” eta “etxebizitzarako eskubide unibertsalaren alde”.
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak deitutako eta ELA, LAB, ESK, CGT, CNT, STEILAS, ETXALDE eta HIRU sindikatuek babestutako manifestazioak Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Iruñean izan dira. Bertan, Euskadiko eta Nafarroako gobernuei eskatu diete zerga eta aurrekontu... [+]
Dozenaka auzokidek babesa agertu diote proiektuari igandean. Alde Zaharreko lokala udalaren jabetza da, eta hiru urte dira hainbat eragilek elkarlanean okupatu zutela.
Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]
Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]
Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]
Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]
Komunitateari buruzko artikulu segida honekin hasi nintzenean, Antoine eta Antoine zeuden etxean, gazta-ganbara hutsik zegoen, hiltegirako bueltak asterokoak ziren eta hiru egunetik behin egiten genuen gazta. Hau idazten hasi naizenerako, Picardieko lagunak jaioterrira joan... [+]
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]