Duela lau urte sortu zen ideia. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak antzezlanen idazketarako ematen dituen diru-laguntzak direla medio. Mireia Gabilondok, Lurdes Bañuelosekin batera laguntza hori eskuratu eta emakumeen sexualitateaz idaztea erabaki zuen. Errealitatera ahalik eta gehien gerturatu asmoz Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroan ia 400 emakumeren lekukotzak bildu zituzten, Clara Perez kazetariaren laguntzaz, eta guztiei zera galdetu: Zer gertatu zaizu, ez gertatu izana nahiago zenukeena? Eta zer nahi duzu gertatzea eta oraindik ez zaizu gertatu? Bildutako erantzunak inspirazio bilakatu ziren, eta testu dramatikoa idazteari ekin zioten. “Urtebetez aritu ginen testua lantzen. Eta ondoren hantxe gelditu zen kaxoian, ia hiru urtez. Duela gutxi kaxoia berriro ireki nuen arte. Zuzenketatxo batzuk egin eta muntatzeari ekin genion” dio Mireia Gabilondok, antzezlanaren zuzendariak.

Gabilondo antzerkira itzuli da lan honekin, azken boladan telebistan –Martin telesaila (ETB1)– eta zinean –Kutsidazu bidea, Ixabel– aritu baita batez ere. Kukai dantza taldearen bi lanak –1937, gogoaren bidezidorretik eta Otehitzari biraka– ere berak zuzendutakoak dira, Tanttakarekin ekoizpen partekatuan. Gogoz heldu dio zuzendariak antzerkirako buelta honi, testuan eta aktoreen lanean oinarritutako lanari. Lan prozesua ez dela batere zaila izan aitortzen du, oso garbi baitzituen hasieratik ikuskizunaren nondik norakoak. Lan taldean ere eroso sentitu dira: “Ia denak aspalditik ezagutzen nituen, elkarrekin lan eginak gara, eta beraz, oso eroso sentitu naiz. Zuzendari gisa taldeak niregan konfiantza izan du eta hori garrantzitsua da”.

Bost emakume, bost mundu

Agertokian egurrezko leiho luze ederrak. Antigoaleko etxe handi zaharra iradokitzen dute. Usuenik Tanttakan zuzendari aritzen den Fernando Bernuesek diseinatu du eszenografia, Edi Naudorekin batera. Espazio zabal eta goxoa sortu dute, errealitatearen eta ametsaren artean dagoen gunea.

Sei dira guztira eszenan ageri diren aktoreak. Bost emakume eta gizonezko bat.

Ikuslearentzat ezagunak dira guztiak ere: Pilar Rodriguez beteranoa –besteak beste Tanttaka, Txalo eta Hika taldeekin lan egindakoa–, Teresa Calo –konpainia askorekin aktore aritua, eta antzerki idazlea–, Sara Cozar –Goenkaleko aktore eta antzerkian zenbait lanetan aritutakoa–, Beatriz Martinez de Antoñana –Porpol konpainian eskarmentatua–, eta Aitziber Garmendia –Martin telesailean aritzeaz gain hainbat antzezlanetan parte hartutakoa–. Asier Hernandezi egokitu zaio aurreko bost emakumeek bidean topatzen dituzten gizonezko guztien rolak betetzea. Sendo nabari dira aktoreak ikuskizun guztian zehar, eta ederki islatzen dituzte generazio ezberdinetako emakumeak. “Lan minimalista da estilo aldetik”, dio zuzendariak, “aktoreak biluztuta ikustea nahi genuen”.

Antzezlana eszena laburrez osatua dago, eta bost istorio nagusiak zatika azaltzen zaizkigu, elkarrekin gurutzatuta. Formula horrek bizitasuna ematen dio hasieran obrari, nahiz eta bukaera aldera nahiko errepikakorra ere bihur daitekeen. Dena den, hasieratik bukaerara oso modu atseginean gidatzen da ikuslea proposatutako pertsonaia eta istorietan barrena.

Musikak eszenen arteko lotura horretan asko laguntzen du. Konpainiak normalean bere lanetan musika originala erabiltzen badu ere, oraingoan abesti ezagunak erabiltzea erabaki du: “Irratiko musikak balira bezala da. Bizitzan askotan gertatzen da, momentu berezi batean irratian edo tabernan musika bat baldin bazegoen, musika horrek momentu hori gogoraraziko dizu aurrerantzean”.
Musikak lehen planora jauzi egiten du, esaterako, bost emakumeek euren fantasiak publikoarekin partekatzen dituzten eszenan. Euren izara beroetan galtzen garela, Ave Maria ezagunak betetzen du oholtza gaina. “Freud kontsultatu beharko nuke zein lotura dagoen ikusteko!”, dio Gabilondok barrez, “Garbi dago konnotazio erlijisioa duela, baina niretzat antza konnotazio sexuala ere badu. Jende askori deitu dio atentzioa momentu horrek”.

Euskal eszenan oso ohikoa ez den gaia ekarri du Tanttakak oraingoan, eta ikuslearen erantzuna nolakoa izango den jakiteko irrikan daude: “Inoiz ez dakizu lan batek zein harrera izango duen, hori bai dela misterioa!”. Antzezlanaren helburuetako bat gaia bera normalizatzen laguntzea bada ere, bada beste helbururik: “Antzokitik jendea pozik irtetea nahiko genuke, bizipozarekin. Dagoen puntuan dagoela ere, gogo batekin irtetea, gozatzeko, dela bikotearekin dela bakarrik. Desioa piztea nahiko genuke”.

Martxoan Eibarren euskaraz eta gazteleraz estreinatu zuten lan hau eta Euskal Herrian barrena aurkezten ari dira orduz geroztik.
Tanttakako kideak momentu goxoan daudela aitortu dute, eta lana ez zaie falta. Berreskuratu berri dute El florido pensil sonatua, eta aretoetan ikusgai dituzte Ezezaguna helbide honetan eta Kukairekin eginiko bi dantza ikuskizunak ere: 1937, gogoaren bidezidorretik eta Otehitzari biraka. Gainera Tentazioa ekoizpen etxeko kide izanik, telebista eta zineman ere lanak egiten dituzte: “Ikus-entzunezkoetan lan askorekin gabiltza, bai. Zoritxarrez horretatik bakarrik bizitzea oso zaila den arren, antzerkira itzultzea gustuko dugu beti, oso gustura aritzen gara, oso gozagarria da eta”.