Krokodiloaren pikoak
- Luma geldoan eta tinta ilaunarekin kontatzen dira ezinak, orrialde hauskorretan. Ez dakit zein usain zukeen desoseguak, malko-kresalarena ez balu. Erre egiten baitu ezintasunak, begiak idortu eta humoreak lurrundu.
Al Andalus delakotik bueltan, Angelek kontatu digu amonaren nobio bat hil ziotela gerran. Granadan. Mutu geratu ziren pianoak orduan. Ilargia eta eguzkia itsu. Itsasoa, gor.
Hodeiak eta gizonak, lurrak eta emakumeak, basoak eta haurrak inarrosi zituen biboterre ankerrak bere basurde-bideetan. Marruma dantza betean, espainiar guztien bozak hankapean hartu eta berunetan erre zituen Zeus txiki hark, Mikel Zaratek behin deitu zionez Franco malapartatu hari (Bizipenen bultzadaz).
Alargun-kume gara gu guztiok, lorerik gabe udaberritutako sagar, Jesus Etxezarragaren hitzetan esateko (Olerki solteak).
* * *
Frantziako hauteskundeak aipatu zizkigun Itxarok, Mexikotik bueltan. Arima heldu al zaizu handik, jada? Presidentzia-hautaketaren lehen itzulia joan zen apiril frantses urrun hartan, eta bigarrena hortxe dago, maiatzeko loraldian.
Espainian ere hauteskunde: udal-batzak, probintzietako juntak… Kanpaina-aurre beroa eskaini digute Bidasoaz hegoaldekoei zerrenden aferarekin. Asperturik nago batzuen eta besteen kontu zaharrekin, batzuen eta besteen irmotasun hutsalekin. Eskaintza berriren baten zain nago, nire botoa nahi badute.
Arestiko hori idazten ari nintzela, gogoratu dut Jose Saramagok antolatu zuen hauteskunde-anabasa ikaragarri eder hura, boto zurien kontuarekin (Saiakera buruargitasunaren gainean). Hauteskunde-sistema bera jarri zuen arrisku latzean bere asmakizunarekin. Sistemak aurreikusten du herritar batzuek boto zuria ematea, protesta edo desadostasun gisa, baita axolagabekeria moduan ere. Sistemak aurreikusten ez duena da boto-emaile guztiek, den-denek, boz zuria ematea.
Nork irabazi du orduan?
* * *
Martiztar herrenak deitu dit. Tipulazko orbita urrunean dabil hura. “Bai. Atxagak arrazoi”, esan dit. Haren hitzak babesten ditu hark ere, “krokodilo-jana bihurtzen baikara denak, gerra eta hauteskunde-garaietan”.
Epikteto zaharrak kontatu zuen ipuin bat baliatu nahi dut politikarien lana irudikatzeko. Zeren iruditu, iruditzen baitzait ezen Frantzian nahiz Espainian politikariak ari direla, oro har, kea saldu eta urrea kobratzen.
Epikteto hark esan zuenez, haur batek eskua sartu zuen behin aho estuko ontzi batean, hondoan zeuden pikuak eta intxaurrak hartzeko. Asko hartu zituen, gutiziak eskatu zion beste. Baina, esku betea atera gura izan zuenean, ezin; ontziaren aho estuak ez baitzion uzten ukabil hain lodituari handik igarotzen.
Eskua nahi bazuen, pikuak utzi behar.
…edo boto-paperak.
Zerurik ez eta, infernuarekin moldatzen ikasi beharko dugu.
Alemaniako Turingia eskualdean, hiru bototik bat jaso du Alemaniari Alternatiba eskuin muturreko alderdiak. Saxonian ere egin dira hauteskundeak, eta bigarren geratu da, ozta-ozta, demokristauen atzetik.
Hamasek adierazi du Israelek okupazioa aukeratu duela, bahituen gainetik. Hildakoen senideek uko egin diote Netanyahuren dolumin deiari, eta su-etena eskatu dute oraindik Gazan dauden 100 bahituak askatzeko.
Sindikatuen gehiengoak gobernuari presio egiteko protestara deitu du. Igandean 500.000 israeldar inguru mobilizatu dira Netanyahuren aurka eta su-eten akordioa eskatu dute, sei bahituren gorpuak Gazatik atera ostean.
"Ez dut ezer musulmanen kontra"... baina mezetara gero eta fededun gutxiago joatea immigrazioarekin lotu du Cascanteko apaiz Jesús Planillo Bartosek, herriko festetan emandako sermoian. Esandakoek eliztarren artean marmarra eragin du, eta abadeak barkamena... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Baratzerako udako nagiak astindu ditzagun. Lehen udazkenean izaten zen sagardoaren txotx denboraldiaren hasiera, orain neguaren zilborrean izaten dugu. Ezagun katalanen bat duen edozeinek pentsa dezake sagardo gozoa calçot tipula erreekin dastatzeko atzeratu eta sortu... [+]
Errekastoa bizi doa harri eta harkaitz artean. Ur salto txikiak, ur lasterrak eta putzuak nahasten dira ibilguan zehar. Hotza dago ura, baina hala du gustuko uhandre piriniotarrak. Izan ere, korrontearen kontra igeri egitera ohituriko anfibio txiki honek ez du edozein bizitoki... [+]
2020an elikadura burujabetzaren aldeko akademiko batzuek adierazpen bat egin zioten Europar Batasunari: Itun Berdearen erdigunean dagoen hazkunde ekonomiko “berdearen” paradigmatik haratago joateko eskatu zioten.
EBko erakundeek nekazarien kezka batzuei soilik... [+]
12:26. Arantza (Nafarroa Garaia) atzean utzita goaz autoan. Bertan pasatako orduak gutxigatik ez dira egun oso bat osatzera iristen. Bertan pasatako orduak mila ere badirela dirudi. Han azken eguna igarotzen gelditu dira Urruzuno literatur lehiaketako hogei irabazleak, idazketak... [+]
Espainiako Sare Elektrikoak jakinarazi berri du ekaineko elektrizitate kontsumoa zein izan zen Espainiako Estatuan: 19.422 gigawat orduko. Hau da, 2004ko datuaren oso antzekoa: orduan 19.384 gigawat izan ziren.
Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Bilboko bi Epaitegiek neurri hori onartu dute. Bilboko epaile dekano Aner Uriartek neurria emakumeak babesteko eta ez birbiktimizatzeko helburuarekin hartu dela esan du, baina Bilboko Abokatuen Elkargoak salatu du kolokan jartzen dituela ikertuen... [+]
XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]
"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.