Bloga

Martxoaren 3an aurkeztu zuten Lekeition Sareinak bloga bi asmo nagusirekin. Lehenengoa, euskararen munduan literatura eta metodologia feminista uztartzea, ezagutaraztea eta praktikan ipintzea; bigarrena, emakume idazleen lanak ezagutzera ematea. Berau egituratzeko irakurleen laguntzarekin sare bat osatu nahi dute, eta http://eibar.org/blogak/sareinak gunea iritzi, kritika eta abarren gunea n dadila. Blogak irakurlea idazle bihurtzeko aukera eskaintzen du eta aldi berean interakzioa handiagoa da web gune batean edo aldizkari batean baino, azkarragoa behintzat. Gainera, kontuan izan behar da lau sareina hauek Euskal Herriko hiru lurraldetan (Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan) bizi direla eta komunikatzeko errazagoa dutela bloga.

Blogak ezinbestekoa du irakurleen laguntza. Bere sortzaileak arduratuko dira bloga berritzeaz eta biltzen doazen materiala zabaltzeaz, baina beharbada irakurleren batek eurek ez dakiten zer edo zeren berri dute, edota besterik gabe ikuspegi desberdina eman nahi diote gaiari; hori ere aberatsa da blogarentzat, bere garapenarentzat.

Zer dela eta literatura femeninoa?

Gema Lasarte eta Amaia Alvarez Uriaren doktorego-tesiek pertsonaia femeninoa eta euskal literaturan emakume idazleek egindako lana dute ardatz. Informazioa biltzen hasi ziren eta berehala ohartu ziren ezer gutxi zegoela idatzita horri buruz. Zeregin horretan beste norbait aritu behar zela pentsatu zuten eta hala elkartu ziren Iratxe Retolaza eta Josune Muñozekin. Urtebetez jardun dira lanean eta azkenik, 2007ko martxoan aurkeztu zuten bloga .

“Erresonantzia kaxak” falta direla diote, dagoen egoera ezagutarazi eta zabalduko dutenak, bloga sortuz hutsune hori bete nahi izan dute. Emakumeen artean komunikazioa, literatur sistema osatzen duten elementu guztiak bilduko dituen foroa osatzea da helburua, idazle, kritiko eta irakurleak bilduz. Emakumeek bere ezintasun, ikusezintasun, ezizate hori gainditu eta begiratzeko modu diferente bat azaltzeko aukera izan dezaten lortu nahi dute. Aldi berean literatura goi mailako metafora izatetik egunerokotasunera jaisteari garrantzitsua deritzote, gizarteak beldurrik gabe irakur dezan, zailegia izango denaren beldurrik gabe.

Emakumeen literatura

Literatura femeninoarekin kritika feminista lotu dezakegu; Gema Lasartek kritika postkolonialarekin erkatzen duen kritika feminista hain zuzen ere: “XX. mendean inork ez du sinesten koloniak daudenik, izan ere ez daude. Gauza bera gertatzen da gizonezkoen eta emakumezkoen historiarekin: gizonak ez daude hor gainean, baina postkoloniak daude. Hegemoniak daude gizona eta emakumearen historian; eta literaturan are gehiago. Azpiegitura batzuk uzten dira bidean eginak: mentalak, kulturalak, ekonomikoak, militarrak, eta egoera hegemonikoak sortzen dira emakumeen inguruan”.

Hegemonia horri aurre egitea erabaki dute lau emakume hauek eta horretarako gaur egungo eta lehenagoko egoera azaleratzea erabaki dute blog honen bidez. Emakumeak historian zehar hor egon dira, gizonezkoak bezalaxe eurek ere idatzi dutelako. Baina, zehaztutako kanonak jarraitu ezean, berauetatik at uzten dituzte emakumeak, eta horregatik oso gutxi agertzen dira euskal literatura lantzen duten liburuetan. Garai batean ez zituzten baloratzen egindako lanagatik, emakume izateagatik baizik; eta gaur egun ere, Sareinen ustez emakume izateagatik jada ezaugarri batzuk jartzen dizkiete, oso era desberdinean idatzi arren. Adibide moduan Ixiar Rozas, Sonia Gonzalez eta Eider Rodriguez jarri zituzten. Belaunaldi berekoak izan arren, oso modu desberdinean idazten dute. Ñabardura horiek bakoitzaren esperientzia, bizipen eta idazteko eraren ondorio dira; nahiz eta gai batzuk ziurrenik errepikatuko diren eta baita esperientzia kolektibo batzuk ere, ezinbestean.

Emakume eta gizonezkoen idazkerari buruz galdetuta, Amaia Alvarez Uriak dio horrek ez duela zerikusirik emakumezkoa edo gizonezkoa izatearekin, hori sinbolista edo metaforikoa izatea bezala delako. Bakoitzak idazteko modu bat du eta poeta maskulino asko daude, adibidez estilo femeninoa dutenak. Horiek etiketak direla dio, betiko etiketak.

Hitz hauen esanahia?

Feminismoa, femeninoa, emakumea... kontzeptu desberdinak dira, baina antzekoak aldi berean. Hala ere, Sareinek desberdindu egiten dituzte blogean irakur daitekeen moduan: Feministak izan arren, “literatura feminista” terminoa ez dute gustuko emakumeek egindako literatura definitzeko orduan. Eurek ez dute uste halakorik dagoenik; gai feministak, gaiak lantzeko era feminista, pertsonaia feministak badaudela, baina estilo feminista edo egitura feministarik, aldiz, ez. Euren ustetan feminismoak ez du sortzen literatura motarik, baizik eta teoria oso bat, eta honen bitartez kritika literario feminista, baina literatura feminista, ez. “Literatura femeninoa” ere ez dute gogoko, abstraktuegia delako eta orokorrean gutxiespen zentzuan agertu ohi delako, bigarren mailako literatura bati buruz hitz egiteko. “Emakumeen literatura” da gehien gustatzen zaiena, emakume guztiek sortu eta sortzen ari diren literatura barneratzen duelako, diskriminaziorik egin gabe.

“Feminismoa ez da homogeneoa, feminista ez da pertsona jakin bat eta bere moduko klonak; feminismoa bizitzeko modu desberdin eta ugari daude, pentsaera kontrajarriak biltzen dituen korrontea baita”.