Nuklearren ordez, energiaren deszentralizazioa
- Energi enpresak urritu eta kontzentratzea da moda munduan, baina alderantzizkoa ere suertatzen da tarteka: eraginkortasun bila, deszentralizatzeko mugimenduak ugaldu dira. Adibidez, udal eta herri partzuergoak energia kudeatzen ari dira berriro. Energi krisiari aurre egiteko bestelako tresna.
Lekuko Energia edo deszentralizatutako energia munduan gero eta gehiago erabiltzen den kontzeptua da. Interneten bilatuz gero, ideia horretan oinarriturik ari diren proiektu eta jarduera asko aurki daitezke. Batzuetan udalak eta herri partzuergoak dira herritarren energi beharrak asetzeko egitura lokalak antolatu dituztenak, azken bi hamarkadetan mundu osoko udal enpresak suntsitu dituen pribatizazio uholdeari gaina hartuz. Beste batzuetan enpresak dira herritarrei energi antolakuntza deszentralizatuaren abantailak saltzen dizkietenak. Jasangarritasunaz eta ekologiaz okupatzen diren erakundeetan ere gero eta gehiagotan aipatzen da lekuko energia.
Rebekah Phillipsek esplikatu du zer den energia deszentralizatua: “Labur esanda, behar den lekutik hurbil sortutako energia da. Energi sistema deszentralizatu batean etxebizitza, enpresa eta auzoetan haize-errotak eta eguzki-plakak egongo lirateke, kalefakzioa, ur beroa eta argindarra sortzen duten sistemei lotuta. Soberakinek inguruko sarea elikatuko lukete”.
Alderantzizkoa da gaur munduan nagusitu den eskemarena, zeren eta ohikoena da energi iturriak oso zentralizatuta egotea eta erabiltzaile bakoitza bere aldetik moldatzea. Aldiz, Green Alliancekoek uste dute sistema deszentralizatuek askoz energia gehiago sor dezaketela koste txikiagoz eta kutsadura gutxiagoz. Britainia Handiko Energy Saving Trust –Energia Aurrezteko Erakundea– delakoak aintzat hartu ditu ideiok, eta estrategia berri horrekin 2050. urterako negutegi eragina duten gasak erdira jaitsiko lituzketela dio.
“Hori horrela bada, zergatik ez da gehiago zabaldu energia sortu eta kudeatzeko estrategia hau?”, galdetu du The Ecologisteko erredaktoreak. Etxeetan ipini beharreko plaka eta haize-errotak teknika aldetik prestaturik ez daudelako akaso? Phillipsek uste du oztopoak bestelakoak direla. Honelako tresnak instalatu nahi dituzten herritarrek oztopo asko dituzte erosteko eta martxan jartzeko. Badira baimen arazoak, informazio falta, arauen arteko nahasketa, teknologien estandarizaziorik eza... Eta garrantzizkoena: hasieran egin beharreko inbertsioa finantzatzeko zailtasunak.
Britainia Handiko batzorde horrek proposatu du “microgeneration” kontzeptuaren ordez “local generation” erabiltzea. Komunitateari eman behar zaio protagonismoa herritarren elektrizitatea eta berokuntza kudeatzeko. Gaur etxebizitza bakoitzean egon ohi da galdara bat. Lekuko energian oinarritutako eskeman, taldean sortu behar da bero hori, horretarako askotan beroa eta argindarra sortzen dituzten tresnak erabiliz. Hori lortzeko, gaur ez dagoen banaketa sarea antolatu behar da auzo askotan.
Lekuko argindarra eta beroa
Britainia Handiko batzorde horrek proposatu duena ez da eskema teorikoa, munduko leku askotan praktikan dago eta. Rebekah Phillipsek Danimarka ipini du eredutzat: hemen auzoka antolatutako sistemek sortutako energiak asetzen du herrialde osoan dagoen berokuntza beharraren %60. Horretarako hitzarmena daukate sinatuta gobernu zentralak eta udalek. “Neurrien artean –dio Phillipsek– erregai fosilek zerga handiak dauzkate eta bestelako arauak ere badira etxejabeak behartzeko herri bakoitzeko sarera lotzera. Hirigintza planetan kalefakzio sarea sartuta dago. Kontsumitzaileek parte hartzen dute konpainia horietan, eta horrek bermatzen du zerbitzua ona izatea eta prezioak onargarriak”.
Green Alliancekoek emandako zifretan, berogailuetan ezkutatzen da energiatan xahutzen dugun dirutzaren parte handi bat. Britainia Handiko zifretan, garraioak alde batera utziz gero, gastatzen den energia guztiaren %76 bizilekuak eta lantokiak berotzeko erretzen da. Etxeetako energi fakturaren %90 kalefakzioak, ur beroak eta sukaldeak eragin dute. Euskal Herrian kalefakzio beharra txikiagoa da, baina kopuruek ez dute urrutiegi ibili behar.
Azken finean, atmosferara jaurtitzen dugun karbonoaren ia herena berotzeko sutu dugun energiak sortu du. Karbono isurketak urritzeko Phillipsek uste du lekuko eskema batean errazago dela iturri alternatiboak lantzea –eguzkiarena, lurpekoa...– eta efizientzia handiagoa omen duten sistema elektrikoak erabiltzea haiekin konektatuta, bero-ponpak adibidez.
Britainia Handian, eta gurean ere berdin, bada arazo bat gehiago lekuko energiaranzko trantsizio batean abiatzeko: eredu zentralizatua landu da luzaz elektrizitatea kudeatzeko, eta denbora honetan teknologia berri gehienak –tartean lekuko energi iturri txikienak– merkatutik kanpo geratu dira. Hori ere gainditu beharko da.
Baina eskema berri honek ez ditu zentral handiak alde batera uzten; horien eta antolatu behar diren txikiagoen arteko sare berria proposatzen du. Jakina, guztiek sarean loturik egin behar badute lan, arautegi berria beharko da, bai konektatzeko, bai banatzeko, segurtasunerako, eta beste. “Honek guztiak agintarien denbora, indarra eta dirua eskatzen ditu. Gaur egun daukagun sistema zentralizatua ezin da bere horretan bihurtu lekuko energi eskema orokortua”.
The Ecologistekoek, azkenik, Europako politikariek berriro agendan sartu duten energia nuklearrari buruz galdetu diote Rebekah Phillipsi. Honek denboraren perspektiban kokatu du erantzuna: alegia, datozen hogei urteetan Britainia Handiko energi ekoizpenaren %30 desagertu egingo dela, bai zentral nuklear asko zahartu eta itxi beharko direlako eta bai kutsaduragatik ikatz-zentral asko ixtera kondenatuta daudelako. “Baina zenbait ikerketak, gobernuak ordaindutakoak batzuk eta independienteak besteak, erakutsi dute posible dela zentral nuklear gehiago eraiki gabe energi beharrak ase eta kutsadura jaisteko helburuak betetzea, antzeko kostearekin edo merkeago”.
Horretarako bi neurri klase aipatu ditu Phillipsek. Hasteko, energi eraginkortasuna handitzea. Efizientzia neurriekin energiaren %30 aurreztu daiteke. Eta bigarrenik, hiru faktoretan lan egitea: beroa eta elektrizitatea sortzen duten zentralak ugaritu, berriztagarriak masiboki erabili eta lekuko energia indartu.
Sistema hau koste aldetik eraginkorragoa dela erakusteko, Phillipsek aipatu ditu World Alliance of Decentralised Energy erakundeak egindako ikerketak. Enpresa handi batzuek esponsorizatzen duten erakunde honek dio lekuko energia konbinatuz gero berriztagarrizko zentral batzuekin, mix hau merkeagoa eta eraginkorragoa litzatekeela energia nuklearrean oinarritutako eskema zentralizatu bat baino, eta gainera %17 karbono gehiago aurreztuko lukeela.
Lastima Lovelocke ekologista nuklearzalearen jarraitzaileak oraindik honetaz enteratu ez izana.
http://www.argia.eus/nethurbil.php helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.