Malen

  • Hainbat lagunek duten ospea, gure inguru honetan, ulertzen zaila egiten zaigu: ez izaera berezirik, ez ohiko jarduera ekarpen originalik, ez emaitza garrantzitsurik. Baina horietako bat jendez betetako areto edo leku batera, zabal eta harro agertzen denean, ezinbestekoa egiten zaizu beregan erreparatzea. Sarrera horrekin batera, berehalako ahopeko zurrumurru horiek –ezagutu dun?– “nabarmendu-beharreko” su horri hauspo emanez. Eta ez naiz ari “arrosa” kolorez tindatu dizkiguten aurpegiez soilik.
     
    Ez da hau Malenen jarrera. Biok oso gazte ginenetik ezagutzen dugu elkar, eta berak ezin izan du inoiz jasan inon nabarmentzerik, ezta kanpotik ñimiñoa zirudien arrazoirik ontzat hartu ere, edonora bildutakoon begirada berezirik sorrarazteko. Hau irakurtzen duzuenek ez duzue jakinen zein den Malen –Arrasateko jendeak salbu–, baina hemen askok ezagutu eta batzuek miresten dugu, horretarako hamaika mila arrazoirik baita, lerro hauek baino askoz gehiago idazteko ere, bere portaeraren inguruan: laurogei eta laurogeita hamarretako urte –ilun?– haietan, arazoren bat zuen emakumeak bazekien zeinengana jo laguntza eske. Hor zen gure Malen, beti prest, arriskurik izan zezakeenik pentsatu gabe ere. Eta hemen darrai oraindik, Goiena inguruko emakumeon bilguneak mantenduz, eutsiz, bultzatuz, besteak beste. Beti nekaezin.
Nekane San Miguel
Dani Blanco
Bizitzari aurre egiteko ahalbideak urratzen zailtzen omen gara. Galdetu bestela munduan zehar pertsona izatera ailegatzen ez direla gogorazi, baina etxeko eta inguruko pisua bere gain hartu behar izan duten emakumeei: zutabe, babes, bultzatzaile... asma ezinezko min eta bortxa guztien gainetik aurrera egin behar horrek, noraino eta zer izateraino eraman duen. Eta hamaika miloi emakume moduan, ez zuen, ez, erraz izan gure Malenek: oso ume zela etorri zitzaion bi herioen bisita. Batek ama eraman zion, besteak bere ahalmen fisikoa murriztuz, ageriko gaixotasuna utzi zion. Askok ume hauskorra zelakoan, beldurti eta atzean mantentzen saiatu arren, aurrera, muturreraino egin zuen gure emakume honek, osasunez eta gorputzez ahul baina buruz eta gogoz trinko, Arrasateko emakume guztiontzat erreferentzia bilakatuz. Ez zen erraza izango, ez dut dudarik egiten, ez baitzitzaion doan irten, ezta gutxiagorik ere: lehen aipaturiko urte horietako egunetan, hamaika barre, gutxiespen eta burla jasan zituen gure herri honetako gizon ospetsu eta ahaltsu askoren aldetik –euren emazte eta kide harroputzek “algara bidegabe” horien bigarren ahotsa entonatzen zuten bitartean–. Hala ere, hor zen gure Malen, duintasunak bide aldapatsu eta neke handiz beterikoak dituela jakin, eta emakumeon eskubideen aldarrikapena iparreko izar harturik. Ez ziren ez, Arrasaten emakumeen aldeko hamaika ekimen, txoko eta mugimendu gaur burutuak izango, une gogor horietan bera hor izan ez balitz. Ez ditu pertsona bakarrak halakoak egiten eta eraikitzen, baina baten –edo batzuen– beharra dago, tinko, zuzen, egoskor –eta zergatik ez?, eta seguru, bat baino gehiago asperrarazi duela– egindako bidea estali gabe, berriak zabaldu ahal izateko.
 
Ez da erraz jakiten Dama Negartia –Llorona diote Hego eta Erdialdeko Amerikan– noiz datorren gutariko bakoitzari kantu-dulunka. Etorriko zaigula jakin arren, ez dugu, ez urrutira eta ez gertu ikusi nahi, baina gutariko edozeinengana hurbildu baino lehen, Arrasateko Malenen lagunek zenbateraino dugun maite eta beharrezko jakin dezan nahi dugu, eta martxoko 31ren eguerdian hala adierazi diogu Udalaitz mendi-magalean. Hala gelditu da gure buruetan eta bihotzetan: itxuraz txikia, osasunez hauskorra baina euri eta ekaitz guztiek printzatu ez dutenen aterbe da Malen, emakumeon askatasuna guztion duintasunaren abiapuntu izan duzun lagun sendoa.
 
Irabazleek idazten duten historian ere leku bat beharko zenuke.

Azkenak
2024-10-04 | ARGIA
Hego Euskal Herriko umeen %8,3ak ikusmena zaintzeko zailtasunak ditu

EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]


Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak

Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.


2024-10-04 | ARGIA
Guardia Zibila omenduta, biktima batzuk berriz biktimizatzen direla salatu du Memoria Osoak

Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]


2024-10-04 | Gedar
Gasteizko udaltzainek ere taser pistolak izango dituzte

Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]


Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari

Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]


2024-10-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako Udalak gaikako bilketa betetzen ez duela salatu du Eguzkik

Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]


Garbitzaile batek gurpil-aulkian ekin behar izan dio lanari Iruñeko Mendigoiti ikastetxean

Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.


Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.


Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak

Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]


Lapurdi zeharkatzekoa duen AHT proiektuaren aurka mobilizatzeko deia luzatu dute

Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.


Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera

Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".


2024-10-03 | Leire Ibar
UGTk Euskotreneko hizkuntza eskakizunen aurka jarritako eskaera atzera bota du EAEko Justizia Auzitegiak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]


Nafarroako Gobernuak etxebizitza publikoen eskariaren %3 baino ez du asetzen

Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]


Eguneraketa berriak daude